Mỗi năm Phúc Sinh xuất khẩu khoảng 1.200 container hồ tiêu, cà phê vào thị trường Hoa Kỳ. Ảnh: TL

Cơ hội rộng mở

Chia sẻ tại hội thảo “Bùng bổ thương mại và đầu tư giữa Việt Nam – Hoa Kỳ trong bối cảnh mới, DN Việt Nam cần chuẩn bị gì?” tổ chức cuối tuần qua, TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách – Tài chính - Tiền tệ Quốc gia cho biết, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm 27,2% tổng kim ngạch. Tổng giá trị thương mại giữa hai nước năm 2023 là 110,6 tỷ USD, tăng 247 lần so với năm 1995 (năm 1995 là 450 triệu USD) và gấp 4,4 lần so với năm 2012 (năm 2012 là 25 tỷ USD). Nhiều mặt hàng của Việt Nam xuất khẩu rất tốt sang thị trường này như dệt may, điện thoại, gỗ, hải sản, nông sản (hạt điều, cà phê…).

Do ảnh hưởng của tình hình lạm phát, xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ trong năm 2023 giảm gần 15%. Nhưng bước sang năm 2024, đà tăng trưởng đã quay trở lại, cho thấy nhu cầu đã phục hồi. Theo TS Cấn Văn Lực, trong quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ, vẫn còn rất nhiều lĩnh vực, không gian để các DN tiếp tục gia tăng hợp tác như năng lượng, giáo dục, tài chính… Đặc biệt, nhiều chính sách của Hoa Kỳ đang mở ra cơ hội rất lớn cho hàng hóa của Việt Nam. Nổi bật là chính sách tăng cường mua hàng từ các nước, giảm phụ thuộc quá nhiều vào hàng Trung Quốc. Theo đó, trong năm 2023, điện thoại thông minh từ Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ đã giảm 10% trong khi mặt hàng này được nhập khẩu từ Ấn Độ tăng gấp 5 lần, hay như máy tính xách tay từ Việt Nam sang Mỹ tăng gấp 4 lần.

Các DN Mỹ đang tìm kiếm nguồn cung thay thế cho hàng hóa Trung Quốc từ sau khi chính quyền thời Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế nhập khẩu lên rất nhiều mặt hàng nhập từ Trung Quốc. Sau đó, Chính quyền Tổng thống Joe Biden vẫn tiếp tục duy trì các mức thuế cao với hàng Trung Quốc. Đặc biệt hơn, với mối quan hệ nâng cấp lên “Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững” đang mang lại nhiều cơ hội hơn nữa cho hàng Việt.

Tận dụng cơ hội bằng cách nào?

Song hành với các cơ hội đang mở ra là không ít những thách thức đối với các DN.

TS Võ Trí Thành, nguyên Phó Viện trưởng Viện Quản lý kinh tế Trung ương, Phó Chủ tịch CLB Các nhà kinh tế chỉ ra 3 xu thế trong bối cảnh mới của quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ, gồm xanh hóa, số hóa và sự dịch chuyển chuỗi cung ứng, đầu tư, thương mại. Theo đó, TS Võ Trí Thành khuyến nghị các DN cần đặc biệt chú trọng các vấn đề quản trị rủi ro, tận dụng cơ hội và bắt kịp các xu thế.

Công ty CP Phúc Sinh là một trong những điển hình về thành công trong xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Mỗi năm, DN này xuất khẩu khoảng 1.200 container các mặt hàng cà phê, hồ tiêu sang Hoa Kỳ, đạt doanh số khoảng 60 triệu USD. Tuy nhiên, đằng sau những con số ấn tượng này là không ít bài học đau thương. Ông Phan Minh Thông, Chủ tịch HĐQT của Phúc Sinh chia sẻ, khách hàng Hoa Kỳ thường mua số lượng rất nhiều, từ 10-20 container/lần. Trong khi giá nông sản luôn có sự biến động lớn. “Mọi người thử tưởng tượng, vào tháng 1/2023, giá cà phê ở mức khoảng 40 triệu đồng/tấn, nhưng hiện tại đã là 85 triệu đồng/tấn, tức là tăng hơn 100%. Điều này đồng nghĩa với rủi ro rất lớn, nếu không kiểm soát tốt, DN sẽ chịu thua lỗ lớn và có nguy cơ phá sản. Đây chính là bài học lớn mà Phúc Sinh đã trải nghiệm trong những năm đầu tiên mới thành lập” – ông Thông cho biết.

Dù khó khăn và rủi ro luôn rình rập, nhưng ông Thông vẫn khẳng định quyết tâm chinh phục thị trường Hoa Kỳ. Bởi lẽ đây là một thị trường rất lớn, văn hóa kinh doanh rất cởi mở, thẳng thắn nên việc tiếp cận khá thuận lợi. Đặc biệt, kinh nghiệm của ông Thông khi làm ăn với DN Hoa Kỳ chính là phải chịu khó đi để gặp trực tiếp các đối tác. “Nhiều công ty đã bán hàng trăm container nhưng lại chưa từng tới gặp đối tác lần nào. Còn tại Phúc Sinh, chúng tôi luôn tới trực tiếp để gặp gỡ, trò chuyện với họ, mua các đánh giá tín nhiệm, xem cộng đồng đánh giá thế nào về DN đó. Sau đại dịch đã có rất nhiều thay đổi. Có những DN rất lớn nhưng vẫn gặp khó khăn. Do đó, DN phải đi nhiều, gặp gỡ nhiều thay vì chỉ ngồi ở nhà” – ông Thông nhấn mạnh.

Bà Phan Thị Tuyết Mai, Phó Chủ tịch Hội nữ doanh nhân TPHCM lưu ý các DN: Hoa Kỳ không phải là một thị trường mà là đa dạng hóa thị trường, bởi tại đây có tới 50 tiểu bang, mỗi tiểu bang lại có khác biệt về địa lý, thời tiết, văn hóa cũng như tập tục thương mại… Do đó, DN cần xác định hàng hóa của mình sẽ bán vào tiểu bang nào và tìm hiểu các thông tin cụ thể về tiểu bang đó.

Bà Mai cũng cho biết, tại thị trường Hoa Kỳ luôn có rất nhiều đối thủ cạnh tranh, nhưng thuận lợi là quy định pháp lý rất rõ ràng, minh bạch, có thể dễ dàng tra cứu thông tin và pháp luật tại đây cũng rất nghiêm minh. Dù vậy, trước khi xuất hàng qua Hoa Kỳ, DN cần tìm hiểu thật kỹ các quy định về pháp lý tại đây, bao gồm quy định Hải quan, xác định đúng HS code, C/O để tránh những hệ lụy về sau. Rào cản phi thuế quan cũng là điều các DN cần hết sức lưu ý.

Các chuyên gia cũng đặc biệt khuyến nghị DN cần quan tâm tới vấn đề phát triển bền vững. Ông Thông cho biết, từ năm 2010, Phúc Sinh đã bắt tay vào triển khai các giải pháp phát triển bền vững và hiện đã có nhiều chứng nhận phát triển bền vững. Chính điều này đã mang lại lợi thế lớn cho công ty để có thể phát triển khắp thế giới. TS Cấn Văn Lực cũng cho biết, sắp tới, thị trường Mỹ cũng sẽ áp dụng các quy định mới như cơ chế điều chỉnh carbon xuyên biên giới. Do đó, các DN cần chú trọng những mặt hàng có yếu tố xanh, ít ảnh hưởng tới môi trường.