Lễ công bố Báo cáo thường niên Kinh tế và Thương mại Việt Nam 2023. Ảnh: HD

Cải cách chính sách hải quan giúp nâng hiệu quả XNK

Tại Báo cáo thường niên Kinh tế và Thương mại Việt Nam 2023: “Chuyển đổi số với phát triển bền vững” được trường Đại học Thương mại công bố ngày 2/4, các chuyên gia đã chỉ ra những xu hướng tích cực và không thuận lợi tới thương mại Việt Nam trong năm nay.

Theo đó, về mặt tích cực từ nền kinh tế thế giới, dự báo tăng trưởng của Mỹ có khả năng tiếp tục mạnh hơn dự kiến khi áp lực lạm phát giảm và chính sách tiền tệ được nới lỏng sẽ thúc đẩy hoạt động toàn cầu. Tuy nhiên, những rủi ro địa chính trị có thể có tác động tiêu cực toàn cầu thông qua thị trường hàng hóa và tài chính, thương mại và lòng tin.

Với Việt Nam, đại diện cho nhóm biên soạn báo cáo, PGS.TS. Phan Thế Công, Trưởng Khoa Kinh tế cho rằng, Việt Nam có nhiều cơ hội, thuận lợi về hoạt động thương mại khi tham gia nhiều Hiệp định thương mại tự do (FTA), nhất là những FTA thế hệ mới. Hơn nữa, những tín hiệu tích cực từ đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại Việt Nam được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng với hoạt động thương mại…

Ngoài ra, vị này còn nhấn mạnh, các cải cách về chính sách thương mại và hải quan đã giúp nâng cao hiệu quả quản lý XNK, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm chi phí và thời gian cho doanh nghiệp. Hơn nữa, Việt Nam có chi phí lao động, nguồn nhân lực dồi dào và chất lượng, cũng như vị trí địa lý thuận lợi cho việc XNK hàng hóa với các thị trường lớn như Trung Quốc, Mỹ, EU, ASEAN, Nhật Bản, Hàn Quốc,…

Tuy nhiên, năm 2024, tình hình thương mại Việt Nam vẫn được đánh giá là tương đối khó khăn khi sự hồi phục kinh tế của các nước đối tác của Việt Nam diễn ra chậm hơn so với dự kiến ban đầu. Trong khi đó, nền kinh tế Việt Nam có độ mở cao nên chịu tác động lớn từ diễn biến quốc tế, kéo theo những khó khăn cho những ngành có kim ngạch xuất khẩu lớn như dệt may, gỗ, điện tử…

Cùng với đó là những khó khăn nội tại như chất lượng lao động chưa được cải thiện, tăng trưởng ngành công nghiệp chế biến, chế tạo có xu hướng chậm lại, việc ứng dụng công nghệ cao còn hạn chế… Đặc biệt, Việt Nam tham gia nhiều FTA với yêu cầu cao hơn nên phải thực hiện đầy đủ các cam kết quốc tế, cả về thuế quan, mở cửa thị trường, sở hữu trí tuệ… nên không còn được hưởng các ưu đãi đặc thù cho giai đoạn chuyển đổi như trước.

Từ những vấn đề nêu trên, báo cáo đã đưa ra 3 kịch bản dự báo về tổng kim ngạch XNK năm 2024, nhưng đều có mức tăng trưởng cao và duy trì xuất siêu từ 25-27 tỷ USD.

Minh họa từ báo cáo: H.D

Theo số liệu vừa được Tổng cục Thống kê công bố, tính chung quý 1/2024, tổng kim ngạch XNK hàng hóa đạt 178,04 tỷ USD, tăng 15,5% so với cùng kỳ năm trước. Như vậy, số liệu XNK trong quý đầu tiên của năm mới đạt được khoảng 22,5% so với mức kỳ vọng cả năm ở kịch bản tăng trưởng cao.

6 nhóm chính sách để phát triển XNK

Nên theo các chuyên gia, để đạt được mục tiêu cao nhất cho tăng trưởng về XNK thì cần phải thực hiện nhiều chính sách được phân chia cụ thể theo từng lĩnh vực, từng vấn đề từ thị trường đến hoạt động doanh nghiệp…

PGS.TS. Phan Thế Công cho biết, báo cáo đã chỉ ra 6 nhóm chính sách cho phát triển XNK, cụ thể gồm các nhóm chính sách về: phát triển thị trường xuất khẩu; phát triển bền vững nguồn hàng xuất khẩu; xúc tiến thương mại, xúc tiến xuất khẩu; phát triển chuỗi cung ứng; phát triển cơ sở hạ tầng thương mại và dịch vụ logistics phục vụ hoạt động ngoại thương; hỗ trợ doanh nghiệp XNK; quản lý nhập khẩu.

Trong đó, liên quan đến nhóm chính sách về cơ sở hạ tầng, báo cáo của trường Đại học Thương mại kiến nghị Chính phủ cần tăng cường thực hiện đầu tư công cho các dự án phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ cho hoạt động XNK.

Trong đó, bao gồm: xây dựng, mở rộng, nâng cấp các tuyến đường bộ, đường sắt, cảng biển và sân bay để tăng cường khả năng vận chuyển hàng hóa và dịch vụ; đầu tư vào cơ sở hạ tầng kho bãi, trung tâm phân phối và hệ thống quản lý logistics để cải thiện quá trình vận chuyển và lưu trữ hàng hóa; cải thiện cơ sở hạ tầng và dịch vụ tại các cảng biển và cửa khẩu để tăng cường khả năng xử lý hàng hóa và hỗ trợ cho hoạt động XNK...

Đặc biệt là cần cải thiện quy trình hải quan và thông quan, tạo ra các khu vực đặc khu logistics nhằm phát triển các dịch vụ hỗ trợ logistics; thúc đẩy chuyển đổi số, thực hiện dịch vụ logistics trên các nền tảng số hóa để nâng cao chất lượng và hiệu suất của dịch vụ…

Để hỗ trợ doanh nghiệp XNK, theo các chuyên gia, cần thực hiện các chính sách hỗ trợ về tài chính để nâng cao năng lực; đồng thời xây dựng và triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu vượt qua rào cản kỹ thuật và các biện pháp phòng vệ thương mại, đẩy mạnh xuất khẩu…