Ông John Kerry nỗ lực làm cầu nối trong hợp tác Mỹ - Trung

Ông là quan chức cấp cao thứ 3 của chính quyền Joe Biden đến thăm Trung Quốc trong vòng một tháng trở lại đây. Điều này cho thấy trao đổi cấp cao giữa Mỹ và Trung Quốc đã phục hồi đáng kể.

Vấn đề biến đổi khí hậu là thành tựu chính trị quan trọng mà chính quyền của Tổng thống Joe Biden nỗ lực thực hiện, đồng thời cũng là vấn đề quan trọng mà Mỹ nhiều lần tìm cách hợp tác với Trung Quốc. Khả năng hai bên đạt được đồng thuận quan trọng về vấn đề ứng phó biến đổi khí hậu hay không nhận được sự quan tâm rất lớn của cộng đồng quốc tế.

Chuyến công du Trung Quốc với trọng tâm là hợp tác khí hậu của ông Kerry có sự thúc đẩy của nhân tố kép là môi trường chính trị trong nước và môi trường quốc tế. Trước hết, từ góc độ chính trị nội bộ Mỹ, Đảng Dân chủ của ông Biden đại diện có thái độ khác biệt với Đảng Cộng hòa về vấn đề chống biến đổi khí hậu. Đảng Cộng hòa có quan hệ mật thiết với các nhóm lợi ích của ngành năng lượng truyền thống, do đó duy trì lập trường phản đối về vấn đề ứng phó biến đổi khí hậu, trong khi chính quyền Joe Biden có quan hệ mật thiết với các nhóm lợi ích liên quan đến năng lượng sạch, nên có thái độ tích cực hơn về vấn đề ứng phó biến đổi khí hậu. Trong bối cảnh cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sẽ diễn ra vào năm tới, chính quyền Joe Biden muốn đạt được một số thành tựu về vấn đề chống biến đổi khí hậu để đáp ứng yêu cầu của cử tri.

Thứ hai, từ góc độ môi trường quốc tế, thế giới đang đối diện với tình hình biến đổi khí hậu nghiêm trọng, chính quyền Joe Biden muốn đạt được một số thành tựu ngoại giao. Một mặt, Mỹ muốn yêu cầu Trung Quốc cam kết nhiều trách nhiệm quốc tế hơn về phương diện tài chính khí hậu, hỗ trợ Mỹ tổ chức thành công Hội nghị khí hậu toàn cầu, mặt khác hối thúc Bắc Kinh thực hiện nhiệm vụ giảm phát thải, đáp ứng tiêu chuẩn của các nước phát triển.

Hiện nay, đối với các vấn đề quan trọng như biến đổi khí hậu, dù thiếu Mỹ hay Trung Quốc thì đều rất khó thúc đẩy giải quyết hiệu quả. Là nước phát triển lớn nhất và nước đang phát triển lớn nhất thế giới, nếu hai bên có thể hợp tác về vấn đề ứng phó biến đổi khí hậu, thực hiện các trách nhiệm, điều này không chỉ giúp thúc đẩy giải quyết hiệu quả vấn đề biến đổi khí hậu toàn cầu, mà còn có thể tạo ra hiệu ứng tích cực của sự hợp tác giữa các nước lớn, cho thấy Mỹ và Trung Quốc vẫn có thể triển khai hợp tác trong một số lĩnh vực.

Tuy nhiên, lịch sử hợp tác của Mỹ và Trung Quốc về biến đổi khí hậu trước đây có thể gọi là trắc trở, trong đó nguyên nhân quan trọng nhất là sự biến động quan hệ tổng thể của hai nước. Hiện nay, Mỹ một mặt nhiều lần kêu gọi tăng cường hợp tác với Trung Quốc trên lĩnh vực biến đổi khí hậu, yêu cầu Bắc Kinh đảm nhận nhiều trách nhiệm khí hậu hơn, hợp tác với ngoại giao khí hậu toàn cầu của Mỹ, nhưng đồng thời Washington vẫn tiếp tục đàn áp Bắc Kinh trên các lĩnh vực thương mại, công nghệ…, bài xích hợp tác công nghệ năng lượng sạch với Trung Quốc.

Đối với Trung Quốc, đứng trước vấn đề biến đổi khí hậu, nước này có quan điểm riêng. Một mặt, nước này khẳng định các trách nhiệm quốc tế sẽ không bao giờ giảm đi, mặt khác, Bắc Kinh cũng thừa nhận hợp tác với Mỹ trên lĩnh vực biến đổi khí hậu là rất quan trọng, phù hợp với lợi ích hai bên và toàn cầu. Tuy nhiên, hợp tác khí hậu Mỹ-Trung đòi hỏi tôn trọng lẫn nhau, hợp tác cùng thắng. Và chỉ trong bối cảnh chính trị thân thiện hơn, hai bên mới có thể thúc đẩy hợp tác khí hậu bền vững.