Toàn cảnh Hội thảo sáng ngày 5/7. Ảnh: TL.

Mặt bằng giá được kiểm soát tốt

Theo PGS, TS. Nguyễn Bá Minh, Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính, kinh tế thế giới 6 tháng đầu năm 2022 diễn ra trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế thế giới được dự báo giảm so với các dự báo đưa ra trước đó. Tại Việt Nam, 6 tháng đầu năm, nền kinh tế đã khởi sắc ở hầu hết các ngành, lĩnh vực. Một số ngành đã có mức tăng cao hơn trước khi dịch Covid- 19 xuất hiện như: công nghiệp chế biến, chế tạo; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng; xuất khẩu hàng hóa...

GDP 6 tháng đầu năm 2022 tăng 6,42% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn mức tăng 2,04% của 6 tháng đầu năm 2020 và tốc độ tăng 5,74% của 6 tháng đầu năm 2021 nhưng thấp hơn tốc độ tăng 7,28% và 6,98% của cùng kỳ năm 2018 và 2019.

Đáng chú ý, theo ông Nguyễn Bá Minh, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 6/2022 tăng 0,69% so với tháng trước, trong đó có tới 9 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá tăng và 2 nhóm hàng có chỉ số giá giảm. Lạm phát cơ bản tháng 6/2022 tăng 0,44% so với tháng trước, tăng 1,98% so với tháng 6/2021. Bình quân 6 tháng đầu năm 2022, lạm phát cơ bản tăng 1,25% so với cùng kỳ năm 2021, thấp hơn mức CPI bình quân chung (tăng 2,44%). Điều này phản ánh biến động giá tiêu dùng chủ yếu do giá lương thực và giá xăng dầu.

Theo chuyên gia kinh tế Lê Quốc Phương, những yếu tố gây sức ép tăng giá 6 tháng đầu năm phải kể đến như: chuỗi cung ứng toàn cầu đứt gãy do xung đột Nga - Ukraine; lạm phát toàn cầu; FED tăng mạnh lãi suất. Trong nước, do nền kinh tế Việt Nam phục hồi nên cầu trong nước tăng lại; giá nhiên vật liệu như xăng, dầu tăng mạnh; gói hỗ trợ 350 nghìn tỷ đồng hỗ trợ phục hồi kinh tế bắt đầu được giải ngân...

Tuy nhiên, chuyên gia Lê Quốc Phương cũng chỉ ra những yếu tố giúp ổn định giá như hiện nay cung hàng hoá trong nước nói chung, lương thực thực phẩm nói riêng khá dồi dào. Cùng với đó, Chính phủ đã duy trì tốt chính sách kiềm chế lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nhận định, mặc dù tại nhiều nước trên thế giới lạm phát đã chạm mức kỷ lục nhưng mặt bằng giá ở nước ta vẫn trong tầm kiểm soát. Để chủ động ứng phó với những thách thức trước áp lực lạm phát gia tăng, trong thời gian qua, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành, địa phương thực hiện đồng bộ các giải pháp bình ổn giá, hạn chế những tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội.

Các chính sách được ban hành kịp thời giúp ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống của người dân, giảm áp lực đáng kể lên mặt bằng giá như: giảm thuế giá trị gia tăng với một số nhóm hàng hóa và dịch vụ từ 10% xuống 8% từ ngày 1/2/2022; giảm 50% mức thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu bay từ ngày 1/1/2022 đến hết ngày 31/12/2022; giảm mức thu 37 khoản phí, lệ phí trong 6 tháng đầu năm 2022; giảm 50% thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu từ ngày 1/4/2022.

Áp lực lạm phát lớn

Nhiều chuyên gia dự báo, áp lực lạm phát trong những tháng còn lại của năm khá lớn và căng thẳng. Nguyên nhân diễn biến giá cả hàng hóa, nguyên nhiên vật liệu trên thế giới đang tiếp tục tăng mạnh trong bối cảnh căng thẳng Nga - Ukraine còn phức tạp gây gián đoạn chuỗi cung ứng, đặc biệt là giá xăng dầu tạo áp lực lớn đến chi phí sản xuất của doanh nghiệp và tiêu dùng của người dân. Cùng với tác động của các gói hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng, kinh tế Việt Nam có khả năng phục hồi mạnh hơn trong các tháng còn lại của năm, nhu cầu tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ tăng sẽ đẩy giá cả hàng hóa lên cao.

Dự báo về tình hình lạm phát 6 tháng cuối năm, TS Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính cho rằng, để lạm phát trung bình cả năm nay vượt mức 4%, lạm phát trung bình trong 6 tháng cuối năm phải ở mức trên 5,56%, tức là trong giai đoạn còn lại của năm 2022, CPI phải tăng trung bình hơn 0,7%/tháng. Xác suất xảy ra kịch bản này không cao bởi bất chấp giá xăng dầu và giá các nguyên vật liệu tăng mạnh trong 6 tháng đầu năm, CPI mới chỉ tăng trung bình khoảng 0,5%/tháng.

"Hiện nay, giá xăng dầu và giá nhiều nguyên vật liệu trên thế giới đang có xu hướng giảm khi kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại và FED tăng lãi suất mạnh với tần suất cao. Bởi vậy, kịch bản nhiều khả năng xảy ra hơn là giá xăng dầu và giá các nguyên vật liệu sẽ không tăng mạnh trong thời gian tới và tốc độ tăng CPI trong 6 tháng cuối năm 2022 ở mức thấp hơn 0,5%/tháng. Theo kịch bản này, lạm phát trung bình trong năm nay sẽ ở mức dưới 3,5%. Tóm lại, lạm phát tại Việt Nam trong năm 2022 vẫn đang nằm trong tầm kiểm soát", TS Nguyễn Đức Độ nhận định.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long khuyến nghị, để chủ động ứng phó với những thách thức trong công tác điều hành giá trong 6 tháng còn lại của năm 2022, các bộ, ngành, địa phương cần chủ động đẩy mạnh triển khai thực hiện các giải pháp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao. Cùng với đó là tiếp tục triển khai quyết liệt các giải pháp, sát với tình hình thực tế, có kế hoạch chi tiết, giao nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị chức năng thuộc hệ thống, tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát để giữ ổn định mặt bằng giá thị trường, góp phần kiểm soát lạm phát theo mục tiêu

Cùng với đó, Chính phủ cần kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách, thủ tục hành chính, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, thông thoáng thúc đẩy tổng cung, giảm áp lực lạm phát. Cần đa dạng hóa nguồn cung; đảm bảo nguồn cung của từng nhóm nguyên vật liệu của mỗi ngành không phụ thuộc vào một thị trường, một khu vực.

Ông Ngô Trí Long cũng khuyến nghị, Ngân hàng Nhà nước phải phối hợp với Bộ Tài chính và các bộ, ngành tiếp tục thực hiện chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra. Tiếp tục kiểm soát lạm phát cơ bản trong năm 2022 để tạo cơ sở cho việc kiểm soát lạm phát chung.

Đặc biệt, Bộ Tài chính chủ động tính toán, dự báo các yếu tố tác động đến lạm phát, đồng thời, xây dựng các kịch bản, giải pháp điều hành giá cả; theo dõi sát tình hình kinh tế và lạm phát thế giới, diễn biến giá cả các mặt hàng nhiên liệu và vật tư chiến lược. Trên cơ sở đó, đẩy mạnh công tác tổng hợp, phân tích, dự báo, xây dựng trước các kịch bản, phương án ứng phó đối với từng mặt hàng trong trường hợp các hàng hóa trên thị trường thế giới tiếp tục tăng cao để điều hành sản xuất trong nước, cân đối và điều hành cung cầu, bình ổn giá phù hợp.