Việc thành lập Ủy ban về Cơ chế một cửa được kỳ vọng tạo ra sự bứt phá trong cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực XNK. Trong ảnh: Công chức Hải quan Bà Rịa-Vũng Tàu làm nhiệm vụ tại cảng Dầu khí (PTSC). Ảnh: NGUYỄN HUẾ.

3 nhiệm vụ trọng tâm

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Hải quan, dự kiến, Ủy ban sẽ có 3 nhiệm vụ chủ yếu: (1) Triển khai, vận hành và duy trì NSW, ASW theo đúng cam kết về hình thành Cộng đồng ASEAN của các quốc gia thành viên; (2) Thực hiện cam kết của Việt Nam trong thuận lợi hóa thương mại theo Hiệp định tạo thuận lợi thương mại của WTO và các điều ước quốc tế liên quan; (3) Triển khai các giải pháp tạo thuận lợi cho giao lưu hàng hóa qua biên giới, nâng cao năng lực cạnh tranh theo yêu cầu của Chính phủ.

Các công việc cụ thể của Ủy ban gồm: Giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, điều hành, phối hợp hoạt động của các bộ, cơ quan ngang bộ; cơ quan, tổ chức khác có liên quan trong việc thực hiện nhiệm vụ xây dựng và triển khai ASW, NSW; triển khai các giải pháp đồng bộ để tạo thuận lợi cho thương mại và giao lưu hàng hóa qua biên giới. Xem xét, nghiên cứu, có ý kiến về việc sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ hoặc xây dựng mới hệ thống văn bản quy phạm pháp luật phù hợp với yêu cầu triển khai, vận hành ASW, NSW và cam kết tại các điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết, gia nhập nhằm tạo thuận lợi cho thương mại và giao lưu hàng hóa qua biên giới trước khi trình cấp có thẩm quyền xem xét, ban hành.

Đồng thời, phê duyệt theo thẩm quyền hoặc cho ý kiến về kết quả xây dựng và thực hiện ASW, NSW, và các giải pháp tạo thuận lợi cho giao lưu hàng hóa qua biên giới…

Giải quyết bài toán “kiểm tra chuyên ngành”

Nhìn vào nội dung trên có thể thấy nhiệm vụ của Ủy ban được mở rộng hơn so với Ban Chỉ đạo quốc gia về ASW và NSW hiện nay. Cụ thể, Ban Chỉ đạo quốc gia hiện chỉ tập trung vào thực hiện NSW và ASW, trong khi đó, Ủy ban sẽ triển khai thêm nhiều nhiệm vụ để cải cách, tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại qua biên giới.

Khi Ủy ban chính thức đi vào hoạt động, kỳ vọng với sự lãnh đạo, chỉ đạo của một Phó Thủ tướng Chính phủ, sẽ có thêm những chỉ đạo mạnh mẽ hơn nữa với các bộ, ngành trong nâng cao hiệu quả kiểm tra chuyên ngành hàng hóa XNK- vấn đề then chốt trong tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại qua biên giới ở nước ta hiện nay theo nhận định của nhiều chuyên gia. Bởi thực tế, do chưa có một đơn vị làm đầu mối chỉ đạo thống nhất ở tầm lãnh đạo Chính phủ nên việc thực hiện kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa XNK vẫn ì ạch, chưa nhận được sự vào cuộc mạnh mẽ của bộ, ngành liên quan nên đây vẫn là rào cản lớn trong nỗ lực giảm thời gian thông quan hàng hóa (theo Đề án Giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa XNK, Thủ tướng giao Bộ Tài chính là đơn vị chủ trì-PV).

Được biết, trong quá trình xây dựng dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ đối với Đề án Giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa XNK (Quyết định 2026/QĐ-TTg năm 2015), đã có ý kiến đề xuất thành lập Ban chỉ đạo quốc gia (về nâng cao hiệu quả kiểm tra chuyên ngành hàng hóa XNK) do một Phó Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng ban, nhưng nhiều ý kiến cho rằng nên bổ sung nhiệm vụ này cho Ban chỉ đạo quốc gia về ASW và NSW. Thực tế, theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ mới đây, việc thành lập Ủy ban sẽ được bổ sung thêm nhiệm vụ tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại.

Chia sẻ về vấn đề trên, một lãnh đạo của Cục Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan) phân tích: Việc thành lập một Ủy ban với một trong những nhiệm vụ quan trọng là tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại sẽ tạo được sự thống nhất trong chỉ đạo, điều hành chung từ cấp Chính phủ đối với công tác cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực XNK. Đây là bước đi phù hợp vì khi đó, việc cải cách sẽ được thực hiện đồng bộ từ khâu giải quyết thủ tục hành chính (qua Cổng thông tin NSW) đến kiểm tra, kiểm định, giám định, đánh giá… chất lượng hàng hóa XNK thuộc diện quản lý chuyên ngành.