Xin cho biết đánh giá của ông về tính minh bạch của thị trường BĐS hiện nay?

Nói chung, thị trường BĐS trong năm 2017 và những tháng đầu năm 2018 có nhiều biểu hiện tích cực hơn, trong đó có nhiều thông tin của các dự án và kiểm soát của chúng ta đối với thị trường cũng đã quan tâm nhiều hơn. Điển hình là Bộ Xây dựng đang xây dựng phần mềm để kiểm soát thông tin các dự án ở các địa phương. Đây là những chuyển động được đánh giá là rất tích cực.

Việc công khai các thông tin một phần do chính lợi ích của các nhà đầu tư, do đó các nhà đầu tư đã chủ động đưa ra các thông tin. Những giai đoạn trước đây thông tin có nhiều sai lệch, chuyện sai lệch này đã dẫn đến những rủi ro mà hiện nay chúng ta đang phải xử lý, trở thành những bài học lớn. Trong quá trình sàng lọc, các nhà đầu tư đã có những bước chuẩn bị tốt hơn, có tính chuyên nghiệp hơn. Những yếu tố này đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc công khai các thông tin của các dự án. Chúng ta cũng hy vọng bằng sự nỗ lực của các chủ đầu tư thì thị trường sẽ có thêm nhiều thông tin hơn, thông tin cũng đầy đủ hơn.

Vì sao có kỳ vọng này? Vì hiện nay thông tin mới chỉ ở dạng thông tin tuyên truyền cho sản phẩm, dự án, chứ chưa phải là thông tin để đảm bảo tính minh bạch. Để đảm bảo tính minh bạch thì thông tin cần những yêu cầu riêng. Mặc dù thông tin về dự án cũng đã giúp cho người tiêu dùng tiếp cận dự án, nhưng cần thêm thông tin rõ ràng, minh bạch và đầy đủ hơn.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng từng thừa nhận, thị trường BĐS phát triển còn chưa đồng bộ, thiếu bền vững và còn tiềm ần rủi ro, thiếu minh bạch, một bộ phận thị trường phát triển tự phát, bị lợi ích nhóm chi phối. Ông nhìn nhận như thế nào về vấn đề này?

Đó là hiện tượng khách quan trong nền kinh tế thị trường, là hiện tượng phái sinh trong qúa trình phát triển của thị trường này. Chúng ta mong muốn thị trường phát triển theo hướng chuẩn mực và tích cực, nhưng chúng ta không thể nói không có tiêu cực. Hiện tượng “thổi giá”, cố tình che giấu thông tin là hiện tượng tiêu cực… nhưng nó lại mang tính khách quan trong thị trường. Khách quan ở chỗ, trong quá trình phát triển có những cơ hội để người ta tận dụng để kiếm lời, không ai kiểm soát họ và họ che giấu thông tin để bán sản phẩm, hoặc lợi dụng cơn sóng đang lên để “thổi giá” đón sóng. Nhưng những cơn sóng này là yếu tố khách quan của thị trường và nếu không có sóng thì họ “thổi giá” không có tác dụng gì. Những người làm nghề gọi đó là đạo đức nghề nghiệp. Đã kinh doanh phải thấy cái tổng thể, đó là mình kiếm lời nhưng phải trên nguyên tắc đảm bảo mục tiêu xã hội, không được làm méo mó hình ảnh, làm lũng đoạn thị trường. Trên thực tế, những hiện tượng này không phổ biến nhưng đã diễn ra, và cần phải loại bỏ bằng cách kiểm soát thông tin. Đơn cử, khi chúng ta công bố giá đất từng khu vực cụ thể thì dù có “thổi” đến mấy cũng không được.

Bên cạnh đó, trong quá trình chuyển động thị trường cũng có những sản phẩm được thị trường đón nhận tích cực, tạo thành sóng. Các nhà kinh doanh tận dụng để đẩy sóng cao lên, nhưng điều này có hai mặt. Bởi như vậy là anh đang đùa với lửa, không cẩn thận thì lửa sẽ thiêu chính anh, vì sóng có giới hạn, nếu không nhìn thấy giới hạn đó thì thị trường sẽ nhìn nhận anh rất xấu xí, cơ hội và sẽ loại anh ra khỏi cuộc chơi ngay lập tức. Do đó, các nhà đầu tư lớn không có hiện tượng thổi giá, chỉ có những nhà phân phối tận dụng cơ hội, đẩy “sóng” sau lưng các chủ đầu tư để “kiếm thêm” sau giao dịch. Vì thế, cần báo cho các khách hàng phải cảnh giác cao hơn với những sản phẩm có tính đột biến, phải xem xét tổng thể, đánh giá khách quan rồi mới đi đến quyết định.

Hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường BĐS dự kiến sẽ đưa vào sử dụng đầu năm 2018. Thưa ông, khi đi vào vận hành, liệu hệ thống này có gánh vác được trọng trách lớn là làm minh bạch thị trường như kỳ vọng hay không? Nếu thông tin đầu vào không chính xác thì sẽ ảnh hưởng như thế nào?

Ngay bản thân cơ quan soạn thảo, thiết lập phần mềm về kiểm soát thông tin của các dự án cũng đặt ra các câu hỏi này. Cơ quan tư vấn thiết lập phần mềm có rất nhiều câu hỏi chưa trả lời được. Nhưng không vì thế mà chúng ta không triển khai. Tôi cho rằng, điều tích cực nhất là cứ vận hành nó, mục tiêu chúng ta đưa ra khi vận hành là cho chúng ta cơ hội để kiểm soát, còn kiểm soát nhiều hay ít còn là quá trình trong thực tế. Trên cơ sở thực tế đó, theo từng thời kỳ, chúng ta đánh giá xem có cần bổ sung những quy định, chế tài nào để đảm bảo các thông tin được cung cấp có độ chuẩn xác cao nhất, để hệ thống thông tin được hoàn hảo nhất. Hiện nay chưa có quy định cụ thể là nếu cung cấp sai thông tin thì sẽ thế nào, hoặc bắt buộc phải kê khai, nhưng không kê khai thì sao… những điều này còn để ngỏ, vì bước đầu còn để các nhà đầu tư thực hiện báo cáo theo trách nhiệm. Chính vì vậy, cần có sự phối hợp với các tổ chức xã hội, nghề nghiệp để vận động theo dõi, thực hiện chức năng giám sát, từ đó có thêm quy định bổ sung trong tương lai để dễ làm hơn, kiểm soát hiệu quả hơn. Theo tôi được biết, kết cấu phần mềm tổng hợp thông tin dự án có quá nhiều nội dung mà không phải người cung cấp thông tin nào cũng có thể dễ dàng vận hành, cũng như người sử dụng thông tin chưa chắc đã có thể lọc ra những thông tin cần đánh giá. Đây là bước đầu, tôi cũng có nhiều lo lắng, nhưng tôi cho rằng đây là việc rất cần thiết, là việc làm đầu tiên trong mục tiêu quản lý, làm minh bạch thị trường BĐS, theo đó phải áp dụng công nghệ cao, thay cho cơ quan quản lý phải đi soi xét từng dự án. Đây là hướng đi tích cực, hy vọng cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức xã hội, các DN có quyết tâm, trách nhiệm thực hiện để đạt được mục tiêu quản lý, làm minh bạch thị trường BĐS. Đạt được điều này đồng nghĩa với việc đem lại lợi ích cho cả nhà quản lý cũng như các nhà đầu tư. Khi quản lý tốt thì các nhà đầu tư được hưởng lợi đầu tiên, bởi có đầy đủ thông tin thì các nhà đầu tư phát triển dự án sẽ tránh được ẩn số.

Vai trò của Hiệp hội BĐS Việt Nam trong tiến trình làm minh bạch hóa thị trường BĐS là như thế nào, thưa ông?

Tôi cho rằng, việc Bộ Xây dựng triển khai phần mềm cập nhật thông tin là giải pháp hết sức cần thiết. Tuy nhiên, việc triển khai cần được thúc đẩy nhanh hơn, vì đây cũng là nhu cầu cấp bách cho thị trường. Thị trường BĐS muốn kiểm soát tốt thì trước hết phải kiểm soát tốt thông tin rồi mới đến sản phẩm và các yếu tố khác chuyển động trong thị trường. Hiện nay thông tin chưa được cập nhật một cách đầy đủ, chính xác và đảm bảo các yêu cầu quản lý của Nhà nước. Đây là nhiệm vụ của các cơ quan quản lý nhà nước và các địa phương. Bản thân Hiệp hội BĐS Việt Nam không đủ chế tài, điều kiện và cũng không đúng chức năng để thực hiện nhiệm vụ này. Tuy nhiên, Hiệp hội BĐS sẽ phối hợp công tác, tổ chức vận động các DN, các nhà đầu tư làm tốt nhiệm vụ này. Đồng thời, Hiệp hội cũng có kênh riêng để kiểm soát trở lại thông tin của các chủ đầu tư để phát hiện những thông tin sai lệch, cung cấp cho các cơ quan quản lý nhà nước và cảnh báo các chủ đầu tư để các chủ đầu tư có sự điều chỉnh.

Xin cảm ơn ông!