Truyền thông chính sách BHXH tới NLĐ tự do tại tỉnh Hà Tĩnh. Ảnh: BHXH tỉnh Hà Tĩnh.

Được lựa chọn mức đóng

Năm 2017 – trước thời điểm Nghị quyết số 28-NQ/TƯ của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về cải cách chính sách BHXH (Nghị quyết 28) ban hành, số người tham gia BHXH tự nguyện của cả nước là 224 nghìn người. Từ khi triển khai Nghị quyết 28, số người tham gia BHXH tự nguyện không ngừng tăng, kể cả trong tình hình kinh tế - xã hội bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19. Nếu như năm 2018 - năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết 28, toàn quốc có trên 277 nghìn người tham gia BHXH tự nguyện thì đến hết tháng 3/2023, con số này là gần 1,5 triệu người (gấp 5,4 lần so với thời điểm năm 2018). Cùng với đó, hệ thống tổ chức dịch vụ thu BHXH, BHYT và mạng lưới cộng tác viên được mở rộng, phủ khắp đến từng xã, phường, thị trấn với mạng lưới cộng tác viên được trải đều đến từng thôn, bản, tổ dân phố… tạo thuận lợi cho người dân tiếp cận chính sách và tham gia BHXH tự nguyện. Với những kết quả đạt được cho thấy, chính sách BHXH tự nguyện đang ngày càng khẳng định vị trí, vai trò trong việc đảm bảo an sinh xã hội cho nhân dân, hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân của Đảng, Nhà nước.

Cùng với quá trình xây dựng Luật BHXH năm 2014, các quy định về BHXH tự nguyện được sửa đổi theo hướng gia tăng quyền lợi thụ hưởng; thực hiện chính sách hỗ trợ tiền đóng nhằm khuyến khích, thúc đẩy người dân tham gia BHXH tự nguyện để tự đảm bảo an sinh cho chính mình.

Theo đó, khi tham gia BHXH tự nguyện, người dân sẽ được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hàng tháng bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn. Cụ thể, bằng 30% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo; bằng 25% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ cận nghèo; bằng 10% đối với các đối tượng khác. Thời gian hỗ trợ tùy thuộc vào thời gian tham gia BHXH tự nguyện thực tế của người tham gia nhưng tối đa không quá 10 năm (120 tháng).

Đặc biệt, nhằm tạo điều kiện cho người lao động (NLĐ) tự do được tiếp cận và thụ hưởng chính sách BHXH, hiện nay, nhiều tỉnh còn hỗ trợ thêm từ ngân sách địa phương cho người tham gia BHXH tự nguyện ngoài mức quy định của Nhà nước. Do đó, số tiền thực đóng của người dân khi tham gia BHXH tự nguyện tại các địa phương này tiếp tục thấp hơn.

Được thụ hưởng nhiều chế độ

Không chỉ được lựa chọn mức đóng, NLĐ khi tham gia BHXH tự nguyện còn được lựa chọn phương thức đóng phù hợp với thu nhập của bản thân. Theo đó, người lao động khi tham gia BHXH tự nguyện có thể đóng định kỳ hàng tháng; 3 tháng một lần; 6 tháng một lần; 12 tháng một lần; nhiều năm một lần (không quá 5 năm/lần). Đáng chú ý, người lao động có thể đóng 1 lần, cho những năm còn thiếu (không quá 10 năm) để đủ điều kiện hưởng lương hưu.

Về chính sách thụ hưởng, người tham gia BHXH tự nguyện khi có đủ các điều kiện theo quy định, được hưởng lương hưu hàng tháng để có nguồn thu nhập ổn định khi hết tuổi lao động. Lương hưu với mức hưởng cao hơn nhiều so với mức đóng và định kỳ được điều chỉnh tăng theo chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế phù hợp với ngân sách nhà nước và quỹ BHXH để đảm bảo cuộc sống của người tham gia.

Ngoài ra, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được cấp thẻ BHYT miễn phí trong suốt quá trình hưởng lương hưu, với mức hưởng bằng 95% chi phí khám bệnh, chữa bệnh. Đồng thời, thân nhân của người tham gia cũng được hưởng chế độ tử tuất nếu người tham gia qua đời

Đối với người tham gia BHXH tự nguyện có thời gian đóng BHXH tự nguyện từ đủ 60 tháng trở lên hoặc người đang hưởng lương hưu khi qua đời, người lo mai táng được nhận trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở.

Trường hợp người đang đóng BHXH tự nguyện, đang bảo lưu thời gian đóng, đang hưởng lương hưu mất thì thân nhân được hưởng trợ cấp tuất một lần. Để tham gia BHXH tự nguyện, người lao động có thể thực hiện các thủ tục đăng ký đơn giản, tiện lợi, nhanh chóng theo các hình thức: trực tiếp (qua Tổ chức dịch vụ được ủy quyền thu BHXH, BHYT hoặc cơ quan BHXH nơi cư trú hoặc tạm trú) hoặc trực tuyến (qua Cổng Dịch vụ công BHXH Việt Nam hoặc Cổng Dịch vụ công quốc gia).