Phiên tòa luận tội công khai của Hạ viện trong tuần này có thể khiến cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020 bước vào giai đoạn mới, đồng thời là phép thử cho việc liệu những nỗ lực điều tra Tổng thống Trump của đảng Dân chủ có phải là một nước cờ khôn ngoan hay không.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và các nghị sĩ đảng Cộng hòa. Ảnh: EPA

Những cuộc khảo sát trong tuần đầu tiên của tháng 11 cho thấy 48% người Mỹ ủng hộ luận tội Tổng thống Trump trong khi số người không ủng hộ chiếm 44,4%. Cùng với đó, 88% thành viên đảng Dân chủ ủng hộ điều tra luận tội và buộc ông Trump từ chức trong khi 90% thành viên đảng Cộng hòa phản đối điều này. Các cử tri độc lập cũng bị chia rẽ với tỷ lệ xấp xỉ nhau khi 43% ủng hộ và 46% phản đối.

Các số liệu trên đã cho thấy một thực tế rằng cuộc điều tra luận tội đang là nguồn cơn chia rẽ sâu sắc nước Mỹ giữa bối cảnh Tổng thống Trump vẫn đang cạnh tranh sát sao với các ứng viên đảng Dân chủ ở những bang "dao động" như Michigan, Florida và Pennsylvania - những bang từng có vai trò quyết định cho chiến thắng năm 2016 của ông Trump.

Cuộc “thử lửa” trong đảng Cộng hòa

Từ khi cuộc điện đàm gây tranh cãi với Tổng thống Ukraine Zelensky được tiết lộ, Tổng thống Trump đã gặp 120 Hạ nghị sĩ và 42 Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa. Hầu hết các cuộc gặp này đều diễn ra ở Nhà Trắng song có một vài cuộc gặp được tổ chức ở Trại David, 2 quan chức cấp cao Nhà Trắng nhận định với USA Today.

Các chuyên gia nhận định nỗ lực này có thể giúp Tổng thống Mỹ bắn một mũi tên trúng hai đích khi vừa tăng cường sự thống nhất vừa tiếp thêm sinh lực cho đảng Cộng hòa trong bối cảnh nhà lãnh đạo Mỹ đang trải qua thời điểm quan trọng nhằm chống lại những cáo buộc luận tội của đảng Dân chủ.

Các quan chức cấp cao trên cũng cho biết Tổng thống Trump hy vọng có thể liên lạc với từng nghĩ sĩ đảng Cộng hòa cho tới khi tiến trình luận tội kết thúc.

Mặc dù luận tội vẫn là chủ đề chính trong các cuộc trao đổi này song Tổng thống Trump cũng nói với các nghị sĩ về nhiều vấn đề khác nhau như thỏa thuận thương mại Canada-Mexico hay việc thông qua một đạo luật mới về các quy định kê đơn thuốc.

Thực tế thì chẳng phải ngẫu nhiên ông Trump nhắc đến những vấn đề như vậy với các thành viên đảng Cộng hòa giữa lúc "nước sôi lửa bỏng" như hiện nay. Nhà lãnh đạo Mỹ muốn các nghị sĩ trong đảng của mình lên tiếng công khai rằng: Đảng Dân chủ đang quá ám ảnh với việc luận tội mà lơ là những nhu cầu cấp thiết của đất nước.

Đối phó với đảng Dân chủ giữa "tâm bão" luận tội là một chuyện, duy trì được sự thống nhất và sự ủng hộ của các thành viên trong đảng Cộng hòa cũng là mục tiêu quan trọng không kém trong kế hoạch của ông Trump.

"Bài học giá trị nhất mà Tổng thống Trump có là thời gian của ông ấy. Nếu ông ấy có thể dành thời gian cho các nghị sĩ trong Quốc hội, điều đó sẽ hối thúc họ đưa ra những phản ứng của mình. Đó là một công cụ ảnh hưởng tuyệt vời mà bất kỳ Tổng thống nào đều có. Khi Tổng thống rơi vào khủng hoảng, họ sẽ cần sử dụng tới nó".

Hiện tại, chỉ có một vài nghị sĩ đảng Cộng hòa công khai lên tiếng về việc luận tội Tổng thống Trump. Trong cuộc họp nội các ngày 21/10, Tổng thống Trump đã yêu cầu các thành viên trong đảng cần "cứng rắn hơn và đấu tranh" bảo vệ ông.

“Nước cờ cuối” của đảng Dân chủ

Steve Bannon, cựu chiến lược gia Nhà Trắng và là CEO trong chiến dịch tranh cử năm 2016 của Tổng thống Trump trong một cuộc trả lời phỏng vấn trên CBS News đã nhận định rằng "đường đi nước bước" của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi trong cuộc điều tra luận tội Tổng thống Trump là "thực sự khá thông minh".

"Tôi phản đối bà ấy về mặt quan điểm nhưng tôi nghĩ Nancy Pelosi là một bậc thầy trong cuộc chiến chính trị. Về mặt chiến lược, những gì bà ta đang làm là khá thông minh".

Ông Bannon cho rằng đảng Cộng hòa đang "không giữ được sự thống nhất về mặt thông điệp như đảng Dân chủ", liên quan đến quá trình luận tội.

Một đêm trước khi phiên tòa công khai đầu tiên của cuộc điều tra luận tội Tổng thống Trump mở ra, Ủy ban Tình báo Hạ viện thông báo họ sẽ tổ chức các phiên tòa công khai với sự góp mặt của 8 quan chức nữa vào tuần tới.

Có thể nói cuộc điều tra luận tội Tổng thống Trump là một ván bài quyết định của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và đảng Dân chủ với những chiến lược rõ ràng nhằm tránh thất bại như cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Robert Mueller.

Chiến lược ấy nằm ở 3 nguyên tắc: để mọi thứ diễn ra đơn giản, công khai và sử dụng chính tuyên bố của Tổng thống Trump để chống lại ông.

Trước khi phiên tòa luận tội diễn ra ngày 13/11 tại Ủy ban Tình báo Hạ viện, điều khiến đảng Dân chủ lo lắng là làm sao để đưa các bằng chứng hàng nghìn trang ra trước công chúng một cách đơn giản nhất và làm sao để thuyết phục những người còn nghi ngờ rằng khiến Tổng thống Trump từ chức là giải pháp duy nhất của họ.

Đảng Dân chủ đang nỗ lực để tránh lặp lại những sai lầm trong cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Robert Mueller - một phiên tòa rủi ro cao khép lại với 1 nhân chứng vụng về và những bằng chứng thiếu thuyết phục.

Mặc dù so với những cuộc luận tội Tổng thống từng diễn ra trong lịch sử nước Mỹ, đảng Dân chủ đang đẩy tiến trình này đi quá nhanh song họ tin rằng mình đã được chuẩn bị tốt. Họ có một bản tường thuật đơn giản hơn và ngắn gọn về bê bối Ukraine, trong đảng có sự nhất trí cao về việc chống lại Trump và Nhà Trắng cho tới nay vẫn đang chật vật tìm ra một giải pháp đối phó.

"Đây không phải giống vụ Mueller. Sự việc lần này được tóm tắt lại vô cùng đơn giản và dễ hiểu với hầu hết mọi người. Mọi thứ có thể được giải thích chỉ trong chưa đầy 1 câu thay vì một tài liệu hơn 400 trang", một quan chức cấp cao của đảng Dân chủ cho biết.

“Chúng tôi chỉ cần nói với đảng Cộng hòa: Các ông đang bảo vệ nền dân chủ hay đang bảo vệ Tổng thống? Đó là mấu chốt của vấn đề này", quan chức đảng Dân chủ khẳng định thêm.

Một trong những nỗi sợ lớn nhất của đảng Dân chủ trong phiên tòa luận tội tuần này là những động thái tiếp theo của đảng Cộng hòa. Dù vẫn chưa có một thông điệp thống nhất song có thể vào phút cuối, các biện pháp "chữa cháy" của đảng Cộng hòa có khả năng “lật ngược tình thế” và khiến công chúng xao lãng khỏi những vấn đề mà đảng Dân chủ muốn nhấn mạnh.

Nếu như đảng Dân chủ đang tự tin rằng họ đã chuẩn bị tốt mọi thứ thì đảng Cộng hòa cũng đang tập trung chuẩn bị cho phiên tòa luận tội trong tuần này với một cuộc họp đầy đủ các thành viên trong đảng và một bản ghi nhớ dài 18 trang.

Chưa cần biết phiên tòa luận tội Tổng thống sẽ đi đến đâu nhưng nước Mỹ đang chia rẽ sâu sắc bởi cuộc đấu đá chính trị giữa các đảng phải. Và chiến thắng cuối cùng sẽ thuộc về bên nào giành được sự ủng hộ của công chúng bằng những lý lẽ thuyết phục của mình./.