Theo dõi, xử lý ách tắc thuỷ sản xuất khẩu sang Trung Quốc
	Dọn đường cho cây “tỷ đô” thu tiền tỷ
	Xuất khẩu tinh bột sắn sang Trung Quốc vọt tăng hơn 70%
	Xuất khẩu mực sang Trung Quốc tăng gần gấp đôi

Ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT)

Năm nay XK nông sản của Việt Nam sang Trung Quốc bị ảnh hưởng khá nhiều bởi dịch Covid-19. Trong bối cảnh đó, Việt Nam đã xoay xở thế nào để hai bên có thể ký kết Nghị định thư về XK thạch đen sang Trung Quốc, thưa ông?

- Trước đại dịch Covid-19, để không bị ngừng trệ và tăng thêm sản phẩm nông sản XK sang Trung Quốc, dưới sự chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ NN&PTNT, các cơ quan chuyên môn như Cục Bảo vệ thực vật đã tiếp tục đàm phán về mặt kỹ thuật đối với các cơ quan của phía Trung Quốc. Kế tiếp kết quả đạt được từ trước, năm 2020, Cục Bảo vệ thực vật cùng phía Trung Quốc xử lý khâu kỹ thuật, đặc biệt là hồ sơ, các kết quả phân tích nguy cơ dịch hại; hoàn thiện được Nghị định thư về XK thạch đen Việt Nam sang thị trường Trung Quốc.

Do dịch Covid-19 nên không thể có cuộc hội đàm trực tiếp để ký được, phía Việt Nam đã nhiều lần đề nghị Trung Quốc có hình thức linh hoạt trong ký kết, sớm mở cửa với mặt hàng thạch đen. Ban đầu phía Trung Quốc đã đồng ý có thể ký qua con đường ngoại giao. Về sau khi trải qua một loạt thủ tục họ lại đề nghị ký trực tuyến. Với hình thức ký kết nào phía Việt Nam cũng thích ứng để sớm đưa mặt hàng thạch đen XK chính ngạch sang Trung Quốc.

Theo ông, việc ký kết Nghị định thư lần này sẽ mở ra những cơ hội ra sao cho loại "cây trăm tỷ" này của Việt Nam?

- Đối với mặt hàng thạch đen, Việt Nam có thuận lợi hơn là trước khi đề nghị làm các khâu thủ tục còn lại để ký kết Nghị định thư này, phía Trung Quốc đã sang trực tiếp tại địa bàn Lạng Sơn để kiểm tra từ khu vực sản xuất, đóng gói cũng như các biện pháp để bảo quản tại địa bàn Lạng Sơn.

Hiện nay, Lạng Sơn là tỉnh trồng thạch đen nhiều nhất cả nước với diện tích trên 2.000 ha, tổng sản lượng khoảng hơn 10.000 tấn/năm. Với sản lượng đó, thu nhập của người dân trên cả địa bàn đối với mặt hàng này khoảng 200-250 tỷ đồng/năm. Ngoài Lạng Sơn, tới đây có thêm Cao Bằng và một số tỉnh phía Nam cũng trồng thạch đen. Hy vọng với việc mở cửa được thị trường Trung Quốc, XK thạch đen sẽ tốt hơn và mang lại thu nhập cao hơn cho người dân.

Ngay sau thạch đen, sầu riêng và khoai lang là hai mặt hàng phía Việt Nam đề xuất ký kết Nghị định thư XK sang Trung Quốc. Ông có thể chia sẻ rõ hơn về điều này?

- Sầu riêng và khoai lang là mặt hàng Việt Nam có tiềm năng, lợi thế kể cả về mặt chất lượng, sản lượng hàng năm. Đây cũng là mặt hàng trước đây đã được phía Trung Quốc rất ưa chuộng, sau đó có những thay đổi liên quan đến chuyển từ XK tiểu ngạch sang XK chính ngạch. Việt Nam phải tuân thủ theo các quy định của Trung Quốc, đây cũng là thông lệ quốc tế nói chung.

Hiện nay, các hồ sơ liên quan đến sầu riêng, khoai lang đã được gửi sang Trung Quốc, phía Việt Nam cũng nhiều lần trực tiếp đàm phán cũng như thảo luận về vấn đề này. Các khâu kỹ thuật liên quan từ hoàn thiện hồ sơ, bổ sung các dữ liệu cho hồ sơ mà Trung Quốc yêu cầu; đưa ra các dự thảo về những loại đối tượng kiểm dịch thực vật phía Trung Quốc quan tâm, kèm theo đó là các biện pháp kỹ thuật để kiểm tra, kiểm soát đối với các loại đối tượng kiểm dịch thực vật đó cũng đã hoàn tất.

Một khâu rất quan trọng trước khi hoàn thiện dự thảo Nghị định thư để tiến tới ký kết là phải có đoàn chuyên gia sang đánh giá kỹ thuật về vùng trồng, cơ sở đóng gói và các vấn đề kiểm tra, kiểm soát về kiểm dịch thực vật trước khi XK mặt hàng này sang thị trường Trung Quốc. Đây là những yêu cầu bắt buộc phải thực hiện.

Đến nay, chúng tôi đang đề nghị phía bạn áp dụng theo hình thức trực tuyến để xử lý vấn đề. Cụ thể là hai bên cơ quan kiểm dịch tiến hành đàm phán trực tuyến, cộng với các cơ sở đóng gói có thêm một đầu cầu quay video trực tuyến để cùng giám sát, rút ngắn thời gian đàm phán, mở cửa được thị trường Trung Quốc cho mặt hàng sầu riêng và khoai lang.

Hy vọng phía Trung Quốc đồng ý với phương thức kiểm tra như vậy thì sẽ tiến tới sớm ký được Nghị định thư để XK chính ngạch sầu riêng, khoai lang sang Trung Quốc trong thời gian sớm nhất.

Xin cảm ơn ông!