Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái, Cục Hải quan Quảng Ninh. Ảnh: T.Trang.

Đây là đề án trọng tâm của Tổng cục Hải quan được triển khai trong năm 2017 để hỗ trợ DN nộp tiền trực tiếp tại cổng thanh toán điện tử hải quan (24/7). Điều này đồng nghĩa với việc cơ quan Hải quan sẽ trực tiếp hỗ trợ DN lập chứng từ nộp tiền từ những dữ liệu gốc để hạn chế những sai sót trong thủ tục chuyển tiền.

Hiện việc nộp tiền thuế và các khoản thu khác đối với hàng hóa XNK được thực hiện theo quy định tại Thông tư 184/2015/TT-BTC tại cơ quan Hải quan, Kho bạc Nhà nước và qua tổ chức tín dụng. Trong thời gian qua, việc nộp tiền tại các tổ chức tín dụng, đặc biệt là các ngân hàng thương mại phối hợp thu với Tổng cục Hải quan đã phát huy hiệu quả, hỗ trợ nhiều trong việc nộp tiền của người nộp thuế. Người nộp thuế được lựa chọn dịch vụ thanh toán thu NSNN hiện đại, đa dạng do các ngân hàng thương mại cung cấp như: ATM, Internetbanking, Mobilebanking. Qua đó sẽ tăng tốc độ xử lý thông tin, nên giảm áp lực thời gian thông quan hàng hóa; thanh khoản nợ thuế kịp thời cho doanh nghiệp; tăng mức độ hài lòng của cộng đồng DN, các nhà đầu tư quốc tế.

Tuy nhiên, theo đánh giá của bà Nguyễn Thị Thanh Hương, Phó trưởng Phòng Dự toán- Quản lý thu ngân sách Cục thuế XNK (TCHQ), mặc dù tỷ lệ thanh toán, nộp tiền điện tử qua ngân hàng phối hợp thu, Kho bạc Nhà nước năm 2016 tương đối cao (khoảng 90%), nhưng chưa hỗ trợ cho người nộp thuế chuyển tiền ngoài giờ giao dịch (cut off time: COT), các đơn vị Hải quan còn phải bố trí nhân lực để phục vụ thu tiền mặt.

Bên cạnh đó, số lượng giao dịch ngân hàng không truy vấn được thông tin hoặc đã truy vấn được thông tin nhưng thông tin không phù hợp với cơ sở dữ liệu của Hải quan nên không thực hiện thanh toán điện tử qua Cổng thanh toán điện tử hải quan. Nguyên nhân chủ yếu do DN khai báo không phù hợp với thông tin nộp tiền do Cổng thanh toán điện tử hải quan cung cấp nhưng ngân hàng không được phép sửa lại nếu người nộp thuế không chấp thuận, dẫn đến thông tin sai, lệch hoặc không chuyển tiền thanh toán điện tử cho người nộp thuế, ảnh hưởng đến thời gian thông quan hàng hóa, chưa đáp ứng được tốc độ thông quan của hệ thống VNACCS.

Hơn thế nữa, hầu hết tại các DN người khai báo thủ tục hải quan và người chuyển tiền nộp thuế khác nhau, nên khi có thông tin trên giấy nộp tiền sai lệch với cơ sở dữ liệu của Hải quan sẽ khó khăn khi sửa lại thông tin phù hợp, dẫn đến việc chuyển tiền của ngân hàng không đúng (sai cơ quan thu, sai tờ khai, sai số tiền giữa các tờ khai, sai Kho bạc nơi cơ quan Hải quan mở tài khoản,…), ảnh hưởng thời gian thông quan hàng hóa.

Bên cạnh đó, một số ngân hàng phối hợp thu chưa triển khai đồng bộ hệ thống thu điện tử và truyền thông tin online đến Cổng thanh toán điện tử hải quan. Giờ dừng giao dịch của các ngân hàng nước ngoài/chi nhánh ngân hàng nước ngoài thường rất sớm (từ 14 giờ 30’ đến 15 giờ) do phụ thuộc giờ giao dịch của ngân hàng mẹ (corebanking của ngân hàng nước ngoài/chi nhánh ngân hàng nước ngoài đặt ở nước ngoài); Đối với các ngân hàng trong nước, giờ dừng giao dịch tại quầy thường chậm hơn (thường từ 17 giờ đến 18 giờ), nhưng cũng chưa đáp ứng với thời gian làm thủ tục XNK hàng hóa của cơ quan Hải quan 24/7; Việc sử dụng nộp tiền qua hệ thống Internet banking của các ngân hàng trong nước hiện chỉ tập trung một số ít ngân hàng lớn như Vietcombank, VietinBank,..

Đánh giá một cách khách quan, bà Nguyễn Thị Thanh Hương cho biết, cả 3 phương thức thu nộp thuế đối với hàng hoá XNK hiện nay đang thực hiện đều chưa đáp ứng được đầy đủ các yêu cầu của nộp thuế điện tử là mọi lúc, mọi nơi, mọi phương tiện. Vẫn phụ thuộc vào hoạt động giao dịch trực tiếp với nhân viên hải quan, kho bạc, ngân hàng, chưa thực sự rút ngắn thời gian nộp thuế cho tất cả các giao dịch nộp tiền.

Trong khi đó, với những yêu cầu về cải cách thủ tục hành chính đảm bảo đến năm 2017, tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thời gian thông quan hàng hóa, giảm thời gian và chi phí cho cơ quan Hải quan và DN, tạo thuận lợi cho người nộp thuế, góp phần làm giảm thời gian hoàn thành thủ tục XK, NK của DN, phấn đấu rút ngắn thời gian thông quan xuống bằng mức trung bình của nhóm nước ASEAN-4 theo Nghị quyết số 19/2016/NQ-CP ngày 28/4/2016 của Chính phủ… Ngành Hải quan tiếp tục thực hiện quyết liệt Nghị quyết 36a/NQ-CP, trong đó đặt mục tiêu dịch vụ công nộp thuế phải được mở rộng cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 4, thì những hạn chế nêu trên chưa đáp ứng được yêu cầu về cải cách thủ tục hành chính.

Để đáp ứng được yêu cầu về cải cách thủ tục hành chính, đòi hỏi ngành Hải quan cần thiết phải nâng cấp Cổng thanh toán điện tử để thực hiện mục tiêu: Tạo thuận lợi tối đa cho người nộp thuế có thể nộp tiền thuế vào mọi lúc, mọi nơi, mọi phương tiện, hạn chế tối đa việc thanh toán bằng tiền mặt; đảm bảo thông tin nộp tiền được thanh khoản thuế kịp thời, chính xác; giảm thời gian nộp thuế, đồng thời thông quan hàng hóa ngay sau khi nộp thuế, qua đó rút ngắn thời gian hoàn thành thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK, NK của DN xuống bằng mức trung bình của nhóm nước ASEAN-4 theo chỉ đạo của Chính phủ.

Trên cơ sở mô hình nộp tiền thuế qua ngân hàng thương mại phối hợp thu với Tổng cục Hải quan, việc nâng cấp Cổng thanh toán điện tử hải quan sẽ cho phép người nộp thuế được lập bảng kê nộp thuế trực tiếp trên Cổng thanh toán điện tử hải quan mọi lúc, mọi nơi, mọi phương tiện có kết nối với internet và được ngân hàng xác nhận kết quả giao dịch nộp thuế thành công ngay sau khi nhận được yêu cầu chuyển tiền nộp thuế và thực hiện thông quan ngay hàng hóa.

Phân tích cụ thể về nội dung này, bà Nguyễn Thị Thanh Hương cho biết, việc nâng cấp Cổng thanh toán điện tử hải quan sẽ cho phép người nộp thuế được lập bảng kê nộp thuế trực tiếp trên Cổng thanh toán điện tử hải quan đảm bảo không phát sinh thêm thủ tục hành chính đồng thời hỗ trợ người nộp thuế thêm một phương thức nộp thuế mà theo đó người nộp thuế được lựa chọn thời gian, hình thức, địa điểm nộp tiền thuế, không còn giới hạn về thời gian làm việc của ngân hàng thương mại hay giới hạn việc ngân hàng thương mại đã có hệ thống Internetbanking hay chưa;

Không chỉ có thế, bà Nguyễn Thị Thanh Hương cho biết thêm, với hình thức này sẽ đảm bảo thông tin nộp thuế của người nộp thuế toàn vẹn, không lộ bí mật thông tin trong quá trình trao đổi trên hệ thống, đặc biệt sẽ khắc phục hạn chế về giới hạn trường thông tin nộp tiền khi trao đổi một hoặc nhiều giấy nộp tiền thanh toán qua liên ngân hàng, khắc phục được hạn chế về thời gian giao dịch của các Ngân hàng thương mại.

Hiện để triển khai quy định này, Cục Thuế XNK và Cục Công nghệ thông tin và Thống kê hải quan đã xây dựng các công đoạn, chuẩn bị cơ sở hạ tầng, nâng cấp công nghệ thông tin để triển khai trong năm 2017.