Thành lập các Tổ hỗ trợ thông quan hàng hóa từ cấp Tổng cục đến chi cục
	Hải quan chỉ đạo nhiều vấn đề về hồ sơ hải quan, hỗ trợ thông quan hàng hóa

Ông Âu Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan, Tổng cục Hải quan.

Thưa ông, trước tình hình lưu lượng hàng hóa XNK gia tăng trong dịp tết Nguyên đán, ngành Hải quan đã có giải pháp gì để hàng hóa lưu thông thông suốt?

Theo đánh giá của cơ quan Hải quan, dịp cuối năm lưu lượng hàng hóa NK, đặc biệt là hàng tiêu dùng phục vụ tết Nguyên đán và nguyên liệu nhập khẩu dự trữ phục vụ sản xuất sau Tết gia tăng. Thông thường những dịp này sẽ xảy ra tình trạng ùn tắc tại các khu vực cửa khẩu. Những vấn đề này cơ quan Hải quan đã dự đoán từ nhiều tháng trước và đưa ra các biện pháp để giải quyết như tạo điều kiện thuận lợi cho việc thông quan hàng hóa; bố trí cán bộ công chức tại các cửa khẩu biên giới thực hiện thủ tục 24/7 để giải quyết nhanh việc thông quan hàng XK, NK.

Tại các khu vực cảng biển, vừa qua Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư để giải quyết ách tắc tại khu vực cảng biển, đồng thời đã ban hành Thông tư cho phép DN được nộp các chứng từ dưới dạng chứng từ điện tử thay bằng chứng từ giấy để thực hiện thông quan nhanh (Thông tư số 82/2021/TT-BTC ngày 30/9/2021 của Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định về giám sát hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu chuyển cửa khẩu trong trường hợp hàng hóa nhập khẩu ùn tắc hoặc có nguy cơ ùn tắc tại cảng biển nơi thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 31/3/2020 của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch Covid-19; Thông tư số 121/2021/TT-BTC ngày 24/12/2021 quy định về thủ tục hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu phục vụ yêu cầu khẩn cấp phòng, chống dịch Covid 19; nộp chứng từ thuộc hồ sơ hải quan và kiểm tra thực tế đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu trong bối cảnh dịch Covid-19-PV). Ngoài ra, Tổng cục Hải quan chỉ đạo các cục hải quan phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng như: DN kinh doanh cảng, Bộ đội Biên phòng, Ban quản lý khu kinh tế cửa khẩu, các cơ quan kiểm tra chuyên ngành hàng hóa để phối hợp thực hiện thông quan nhanh với hàng hóa, tuy nhiên vẫn phải đảm bảo công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại vào dịp Tết cổ truyền này.

Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan luôn bám sát theo dõi tình hình tại cửa khẩu để có chính sách kịp thời, vừa đẩy nhanh tốc độ thông quan, vừa giải tỏa ách tắc. Đặc biệt, tại cửa khẩu biên giới đường bộ trong những tháng qua, nhất là cuối tháng 12 đã diễn ra tình trạng ách tắc. Ngay sau đó Tổng cục Hải quan đã có nhiều văn bản chỉ đạo cục hải quan các tỉnh biên giới tạo thuận lợi thông quan nhanh hàng hóa, khuyến khích DN đăng kí tờ khai trước, chỉ đến cửa khẩu thực hiện hoạt động giao nhận và XK. Khi có tình trạng ùn tắc thì chủ động, kịp thời phối hợp với cơ quan chức năng trên địa bàn để giải quyết, đồng thời thông báo cho DN điều tiết lượng hàng đưa lên cửa khẩu biên giới giảm tình trạng ùn tắc.

Sau một thời gian triển khai quyết liệt các giải pháp để giảm tải ách tắc hàng hóa tại khu vực cửa khẩu biên giới đường bộ giáp Trung Quốc, hiện nay hàng hóa lưu thông tại các cửa khẩu như thế nào, thưa ông?

Với sự vào cuộc của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành, đến nay tình hình hàng hóa ùn tắc tại các cửa khẩu biên giới về cơ bản đã được giải quyết.

Tại Lạng Sơn, thời điểm cao điểm nhất có khoảng gần 5.000 xe container tồn tại cửa khẩu. Đến ngày 11/1 chỉ còn khoảng 1.800 xe đang nằm tại các khu vực cửa khẩu chủ yếu là Tân Thanh và Hữu Nghị. Tại các khu vực khác, chẳng hạn tại khu vực Móng Cái (Quảng Ninh), Trung Quốc đã bắt đầu cho phép XK hàng hóa sang sau khi nước này tăng cường các biện pháp kiểm soát phòng chống dịch.

Tại Móng Cái, hy vọng với các chính sách đẩy nhanh tốc độ thông quan phía Trung Quốc, hàng hóa XNK nhanh chóng trở lại bình thường. Tại Lạng Sơn, các lực lượng chức năng đang phối hợp với Trung Quốc để nhanh chóng mở lại cửa khẩu Tân Thanh để XK một số loại hoa quả sang Trung Quốc. Tại Hữu Nghị, hiện tốc độ thông quan đạt 400-500 xe/ngày (khoảng 100 xe hàng XK, 300-400 xe hàng NK). Với tốc độ thông quan hiện nay Lạng Sơn mới đạt 50% công suất so với ngày bình thường.

Các cơ quan chức năng cũng đang phối hợp chặt chẽ để đưa ra các biện pháp như thiết lập vùng đệm, vùng xanh để đảm bảo công tác kiểm soát phòng chống dịch cho hàng hóa XK. Các bộ, ngành cũng đã khuyến nghị DN theo dõi tình hình để điều tiết lượng hàng, tránh việc đưa ồ ạt lên cửa khẩu để gây ra ách tắc tiếp. Đồng thời cũng thực hiện biện pháp đồng bộ hơn và lâu dài hơn là tiến tới nâng cao chất lượng sản phẩm hàng hóa sản xuất tại Việt Nam, tuân thủ các quy định kiểm dịch, an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc của phía Trung Quốc, chuyển dần buôn bán từ tiểu ngạch sang chính ngạch để đảm bảo quyền lợi và nâng cao chất lượng XK. Cùng với đó là đa dạng hóa thị trường XK. Hy vọng thời gian tới sẽ sớm giải quyết được tình trạng ách tắc hàng hóa tại cửa khẩu. Cơ quan Hải quan sẽ tiếp tục phối hợp với các lực lượng chức năng để đẩy nhanh tốc độ giải tỏa hàng hóa trong thời gian tới.

Vấn đề thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan hiện đại, nhanh chóng, thuận lợi là yêu cầu tất yếu trong thời gian tới. Định hướng này được cơ quan Hải quan triển khai như thế nào trong năm 2022, thưa ông?

Năm 2022, Cục Giám sát quản lý về hải quan đã xác định một số nhiệm vụ trọng tâm, tập trung xử lý để đẩy nhanh triển khai Hải quan số, mô hình Hải quan thông minh và thực hiện Chiến lược cải cách hiện đại hóa hải quan giai đoạn 2021-2030.

Về hoàn thiện cơ sở pháp lý để tạo tiền đề triển khai Hải quan số, mô hình Hải quan thông minh, Cục Giám sát quản lý về hải quan sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị hoàn thiện một số văn bản quy phạm pháp luật từ nghị định đến thông tư làm cơ sở thực hiện cải cách hiện đại hóa hải quan. Tiếp tục thực hiện triển khai nghị định đổi mới mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm theo Quyết định 38/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Với các giải pháp này hy vọng các thủ tục hải quan, kiểm tra chuyên ngành cũng như thủ tục XNK hàng hóa sẽ được cắt giảm, đơn giản, thực hiện trên môi trường số, tạo thuận lợi cho DN.

Về tổ chức triển khai thực hiện, Cục Giám sát quản lý về hải quan sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan để rà soát hoàn thiện các bài toán nghiệp vụ về Hải quan thông minh làm tiền đề cho việc đấu thầu, xây dựng, triển khai hệ thống mới vào cuối năm 2022 đầu năm 2023.

Ngoài ra, đơn vị sẽ tiếp tục tập trung cải tiến các quy trình thủ tục hải quan hiện nay theo hướng tiệm cận mô hình Hải quan số, Hải quan thông minh như: yêu cầu thực hiện toàn bộ thủ tục giám sát hàng hóa tại cửa khẩu đường biển, đường không, đường bộ trên môi trường điện tử, tự động…

Xin cảm ơn ông!