Infographics: Nông sản xuất siêu gần 1,8 tỷ USD
	Chậm phê duyệt, mới có 1.656 doanh nghiệp được cấp mã số xuất khẩu sang Trung Quốc

Các khách mời tham dự toạ đàm

800 xe nông sản chờ xuất khẩu

Trước tình hình ùn tắc nông sản ở cửa khẩu biên giới đường bộ ở thời điểm cuối năm 2021, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương, Bộ NN&PTNT, Tổng cục Hải quan, các cơ quan Trung ương và tỉnh Lạng Sơn đã vào cuộc hết sức tích cực.

Phát biểu tại buổi tọa đàm trực tuyến "Để nông sản không ùn tắc ở cửa khẩu: Đâu là giải pháp căn cơ?" do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức chiều ngày 4/3/2022, bà Đoàn Thu Hà, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn cho biết, cơ bản hàng hóa nông sản bị ùn ứ tại các cửa khẩu đã được giải quyết trước Tết.

Tuy nhiên, sau Tết Nguyên đán, việc ùn ứ trở lại, xuất hiện ở các cửa khẩu biên giới phía Bắc.

Cập nhật đến sáng ngày 4/3, tại Lạng Sơn, lượng xe đang chờ xuất khẩu tại các cửa khẩu là 1.400 xe, trong đó có 800 xe chở nông sản. Trong khoảng thời gian này, tỉnh đang tạm dừng tiếp nhận hoa quả tươi đến các cửa khẩu Lạng Sơn đến thời điểm ngày 15/3.

Dự kiến từ 15/3-20/4, lượng xe hoa quả, nông sản qua cửa khẩu Lạng Sơn lên tới 2.000 xe. Lượng xe vẫn tiếp tục tăng trong thời gian tới khi nông sản đang vào chính vụ.

Để đảm bảo quy trình hoạt động thông quan, đặc biệt là hàng nông sản, các cơ quan chức năng tại cửa khẩu Lạng Sơn phải thực hiện các phương thức giao nhận hàng hóa chưa có tiền lệ. "Chúng tôi cố gắng trao đổi hàng ngày, hàng giờ với các cơ quan chức năng của phía bạn để đảm bảo quy trình thông quan, đặc biệt đối với hàng nông sản đang vào chính vụ", bà Hà cho biết.

Lãnh đạo UBND tỉnh Lạng Sơn mong các Bộ: Công Thương, NN&PTNT, các cơ quan, các địa phương thúc đẩy các kênh tiêu thụ nội địa đặc biệt, đẩy mạnh chế biến cũng như mở lại, khôi phục lại một số hoạt động xuất khẩu nông sản để giảm tải áp lực xuất khẩu tại các cửa khẩu Lạng Sơn, tránh thiệt hại kinh tế cho người dân, doanh nghiệp.

Chuyển từ tiểu ngạch sang chính ngạch

Nhắc tới câu chuyện giải quyết bài toán ùn ắc nông sản xuất khẩu sang Trung Quốc, nhiều ý kiến cho rằng giải pháp căn cơ vẫn là từng bước chuyển từ xuất khẩu tiểu ngạch sang xuất khẩu chính ngạch.

Ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam đánh giá, đây là vấn đề lớn, cần thời gian dài mới có thể làm được.

Mỗi phương thức hoạt động, mỗi phương thức kinh doanh tiểu ngạch hay chính ngạch có đối tượng riêng. Các doanh nghiệp tiếp cận với thị trường chính ngạch rất khó khăn. “Tôi đề nghị Bộ NN&PTNT và Bộ Công Thương nên có hỗ trợ tích cực để doanh nghiệp tiếp cận được với thị trường, với khách hàng bởi nếu để doanh nghiệp tự vận động rất khó”, ông Bình nói.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho biết, ngay trong tuần sau, Bộ NN&PTNT sẽ chủ trì, cùng bàn thảo với các cơ quan, hiệp hội, ngành hàng liên quan để bắt đầu “con đường” chuyển từ xuất khẩu tiểu ngạch sang chính ngạch cho nông sản Việt.

"Mỗi sự thay đổi đều không đơn giản và đều phải có lộ trình nhưng nếu không khởi hành thì sẽ không có kết thúc. Chúng ta sẽ phải tách bạch rõ các công việc trong công tác xuất khẩu nông sản. Việc nào bộ, ngành Trung ương làm, việc nào địa phương làm, việc nào hiệp hội, ngành nghề làm”, “tư lệnh” ngành nông nghiệp nói.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng nhấn mạnh để chuyển xuất khẩu nông sản từ tiểu ngạch sang chính ngạch phải tổ chức lại ngành hàng, tổ chức lại từ khâu sản xuất đến thị trường thông qua hệ thống hạ tầng logistics.

Vừa qua, Bộ NN&PTNT đã ký trình Thủ tướng về chủ trương đồng ý cho tỉnh Quảng Ninh - địa phương đầu tiên trở thành Trung tâm kết nối nông sản xuất khẩu. Theo đó, tỉnh Quảng Ninh quản lý, doanh nghiệp tư nhân xã hội hóa đầu tư. "Bộ NN&PTNT cũng đã làm việc với Bộ Công Thương và đã trình Thủ tướng Chính phủ, sau Quảng Ninh sẽ là tỉnh Lạng Sơn", Bộ trưởng Lê Minh Hoan nói.

Tại trung tâm này, phía Trung Quốc có thể đưa bộ phận thông quan, kiểm dịch sang, nghĩa là chỉ kiểm tra một lần rồi xe chạy suốt, có thể đi sâu vào nội địa Trung Quốc tùy theo mối quan hệ của thương nhân hai bên.

Nếu có trường hợp ùn ứ, nông sản được đóng gói, sơ chế, tạm trữ được một thời gian để tránh nông sản nằm ở container, rủi ro nhiều. Khi xảy ra dịch bệnh, khu vực này là một "vùng xanh", nông sản bảo đảm tiêu chuẩn quy định phòng dịch của phía Trung Quốc.

Người đứng đầu ngành nông nghiệp thông tin thêm, vừa qua, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết về cơ chế đặc thù cho thành phố Cần Thơ, trong đó có xây dựng Trung tâm kết nối nông sản ở Cần Thơ cho các vùng lân cận của ĐBSCL.

Thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, Bộ NN&PTNT đã trình Thủ tướng Chính phủ chủ trương hình thành trung tâm này ở Cần Thơ. Bộ NN&PTNT cũng định hướng xin chủ trương của Chính phủ để xây dựng một trung tâm tương tự ở khu vực Tây Nguyên. Đây là hai vùng xuất khẩu nông sản chiếm tỷ trọng cao của cả nước và xuất khẩu sang Trung Quốc.