Thưa ông, tình hình tai nạn lao động hiện nay đang báo động cả số vụ về mức độ nghiêm trọng, ông đánh giá thế nào về điều này?

Theo báo cáo về tình hình tai nạn lao động trong thời gian qua, số vụ tai nạn lao động và số người chết tăng lên. Điều này có thể giải thích được, vì hiện nay nền kinh tế trong nước đang có sự chuyển dịch về mặt cơ cấu kinh tế, lao động chuyển từ khu vực nông nghiệp sang khu vực công nghiệp, xây dựng ngày một nhiều hơn. Tuy nhiếu, nếu tính tần suất số vụ tai nạn lao động/100.000 dân hiện đang có xu hướng giảm.

Nói thế không có nghĩa chúng ta không đau lòng khi có thêm một vụ tai nạn lao động, có thêm một người chết. Điều đó, đòi hỏi các cấp chính quyền, công đoàn, người sử dụng lao động có ý thức hơn về công tác phòng ngừa tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp cũng như là cháy nổ để giảm thiểu những thiệt hại đó.

Để tồn tại tình trạng gia tăng cả số vụ tai nạn và mức độ nghiêm trọng về số thương vong, nguyên nhân vấn đề nằm ở khâu nào, thưa ông?

Sở dĩ để xảy ra tình trạng nêu trên, nguyên nhân chính là do ý thức chấp hành pháp luật về an toàn lao động của người sử dụng lao động chưa cao. Thống kê chưa đầy đủ của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho thấy, hơn 73% nguyên nhân của những vụ tai nạn lao động xảy ra thời gian qua là do ý thức chấp hành luật của người sử dụng lao động, bên cạnh đó, một phần bản thân người lao động cũng chưa tự trang bị những kiến thức phòng chống tai nạn lao động.

Bên cạnh đó phải kể tới sự gia tăng về số lượng, quy mô hoạt động sản xuất kinh doanh của các DN, do đó cần số lượng lao động tăng cao, nguy cơ xảy ra các vụ tai nạn lao động cũng gia tăng.

Được biết, có một thực tế khá phổ biến hiện nay là công tác đầu tư cho việc bảo đảm an toàn lao động vẫn chưa được các cơ quan, doanh nghiệp chú trọng, ông nghĩ sao về điều này? Thời gian qua, công tác thanh, kiểm tra việc chấp hành quy định đảm bảo an toàn lao động của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội được tiến hành ra sao, thưa ông?

Hiện nay việc đầu tư cho công tác đảm bảo an toàn lao động của các DN vẫn còn khá nhiều hạn chế. Theo kết quả điều tra của Cục An toàn lao động- Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội thời gian qua cho thấy, số DN đầu tư bài bản cho an toàn lao động mới chỉ dừng lại ở các DN dầu khí, DN của nhóm có vốn đầu tư từ các đối tác như châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc...; còn lại phần nhiều các DN nhỏ và vừa trong nước chưa chú trọng đến công tác đảm bảo an toàn cho người lao động.

Còn về công tác thanh tra việc thực hiện quy định đảm bảo an toàn cho người lao động làm việc trong các DN, tôi phải thừa nhận, hiện còn một số khó khăn. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do lực lượng thanh tra lao động vẫn còn hạn chế. Lực lượng thanh tra lao động cả nước chỉ có gần 500 người nhưng cũng chỉ khoảng 1/3 trong số này là thanh tra lĩnh vực an toàn lao động. Đây cũng chính là nguyên nhân khiến nhiều chủ sử dụng lao động chưa hiểu đúng hoặc không tuân thủ các quy định về đảm bảo an toàn lao động. Tình trạng DN vi phạm an toàn vệ sinh lao động còn phổ biến, nhất là DN vừa và nhỏ.

Có ý kiến cho rằng, hiện nay chế tài xử phạt với DN vi phạm an toàn lao động chưa nghiêm, dẫn đến việc DN "nhờn" Luật, ông có ý kiến gì về điều này?

Việc xử lý vi phạm của DN được thực hiện theo quy định của Nhà nước trong lĩnh vực an toàn lao động. Tuy nhiên, hiện nay, đứng trước tình trạng gia tăng số vụ tai nạn lao động nghiêm trọng, ngoài Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, các ngành chức năng cần phải vào cuộc quyết liệt, phải có những chế tài mạnh để răn đe, xử lý tận gốc các hành vi vi phạm pháp luật về an toàn lao động, nhất là các hành vi vi phạm dẫn đến tai nạn lao động chết người của các DN, chủ sử dụng lao động.

Bên cạnh đó, sự phối hợp chưa tốt trong việc giải quyết các vụ tai nạn lao động chết người giữa Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Công an, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cũng là nguyên nhân khiến các DN cố tình vi phạm pháp luật về an toàn lao động. Hiện số vụ tai nạn lao động chết người được đưa ra xét xử ít, nên nhiều DN cố tình "trây ì" trong việc thực hiện quy định đảm bảo an toàn cho người lao động.

Vậy đâu là giải pháp cần tập trung triển khai để có thể giảm thiểu tai nạn lao động trong thời gian tới, thưa ông?

Việc đầu tiên là phải nâng cao ý thức của người sử dụng lao động, người lao động trong việc tuân thủ các quy định, quy chuẩn an toàn vệ sinh lao động. Muốn làm được điều đó trước hết cần triển khai tốt công tác huấn luyện. Người sử dụng lao động cần được đào tạo qua các khóa huấn luyện, có thể là ngắn ngày để biết các quy định xung quanh công tác an toàn vệ sinh lao động.

Bên cạnh đó, phải tổ chức được bộ phận chuyên làm công tác an toàn vệ sinh lao động tại các DN. Hiện nay, quy định pháp luật đã có, nhưng chưa chắc DN đã tuân thủ một cách đầy đủ.

Ngoài ra, người sử dụng lao động cũng phải giáo dục được người lao động tuân thủ tất cả những quy định về an toàn vệ sinh lao động, về sử dụng những dụng cụ bảo hộ lao động, phương tiện bảo hộ lao động để bảo đảm an toàn cho chính họ và sau đó là bảo đảm an toàn cho DN, bởi bất kỳ vụ tai nạn lao động nào đều gây ra thiệt hại cho DN, người lao động và gia đình của họ.

Xin cảm ơn ông!