Kỳ vọng đầu tư vào kênh TPDN sẽ tăng lên, góp phần huy động nguồn lực trong xã hội để phục vụ cho phát triển kinh tế. Ảnh: ST

Phát hành mới tăng gấp đôi so với năm 2023

Thông tin về tình hình thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) từ đầu năm đến nay, ông Trần Phú Việt, Trưởng Phòng Nghiên cứu Phát triển sản phẩm, Bộ phận Dữ liệu tài chính của FiinGroup cho biết, trên thị trường sơ cấp, nếu như trong năm 2023, nhiều diễn biến liên quan đến trả chậm, biến động lãi suất,… dẫn tới thị trường khá trầm lắng thì bước sang năm 2024, điểm tích cực trong phát hành TPDN là tổng giá trị phát hành tính đến thời điểm tháng 8 tăng gấp đôi (hơn 100%) so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo số liệu từ FiinGroup, đến 13/8/2024, phát hành TPDN đạt 240.000 tỷ đồng, tăng 102% so với cùng kỳ năm ngoái (cùng kỳ năm ngoái là hơn 119.000 tỷ đồng), giúp quy mô lưu hành đạt 1,21 triệu tỷ đồng, tương đương khoảng 11,7% GDP năm 2023.

Cơ cấu phát hành cho thấy, trái phiếu ngân hàng đạt 136,5 ngàn tỷ đồng, chiếm 68%, trong đó, một phần trái phiếu dành cho nhóm nhà đầu tư và công chúng, một phần trái phiếu phục vụ cho việc tăng vốn của các ngân hàng do đặc thù riêng của ngành; trái phiếu bất động sản đạt 43,2 ngàn tỷ đồng, chiếm 21,54% tổng giá trị phát hành từ đầu năm 2024.

Bên cạnh đó, lãi suất danh nghĩa bình quân huy động ở mức 7,47% trong 8 tháng năm 2024, giảm so với mức bình quân 8,13% của năm 2023. “Bên cạnh việc TPDN phát hành trở lại là dấu hiệu tích cực cho thị trường sơ cấp thì lãi suất danh nghĩa giảm so với bình quân năm 2023 cũng là một tín hiệu cho thấy rủi ro về thị trường đang giảm dần”, ông Trần Phú Việt nhận định.

Thông tin từ FiinGroup cũng cho thấy, số dư trái phiếu (cả gốc và lãi) đến hạn trong năm 2024 ở mức 315 ngàn tỷ đồng và năm 2025 đạt đỉnh ở mức 334 ngàn tỷ đồng. Riêng trái phiếu bất động sản có số dư đến hạn năm 2024 ở mức 60 ngàn tỷ đồng và năm 2025 ước tính ở mức 135 ngàn tỷ đồng. Bên cạnh đó, tình hình chậm trả đã giảm khá nhiều so với đỉnh điểm năm 2023, đặc biệt là trái phiếu bất động sản do các nhà đầu tư và tổ chức phát hành đã chủ động tái cơ cấu nợ trái phiếu. “Có hai lý do, một là các công ty đã cải thiện tình hình tài chính và hai là các doanh nghiệp, các tổ chức phát hành đã tái cơ cấu trước thời điểm trả nợ. Do đó tình hình chậm trả theo một số thống kê đã giảm khá nhiều so với năm 2023”, ông Trần Phú Việt cho biết.

Doanh nghiệp ngoài các ngành chủ chốt tham gia phát hành trái phiếu

Trên thị trường thứ cấp, chuyên gia FiinGroup cho biết, tính đến thời điểm này, sàn giao dịch TPDN riêng lẻ tại Sở GDCK Hà Nội (HNX) đã đi vào hoạt động được một năm và đã có khoảng gần 1.000 trái phiếu đăng ký giao dịch. Từ đầu năm 2024 đến nay, thanh khoản thị trường bình quân đạt khoảng 4.300 tỷ đồng/ngày, trong đó 86,68% là giao dịch từ trái phiếu riêng lẻ. Giao dịch mua lại vẫn diễn ra sôi động, một phần do hoạt động cơ cấu lại kỳ hạn và lãi suất của các tổ chức phát hành, một phần do thực hiện giảm áp lực dư nợ trái phiếu hoặc tái cơ cấu nợ trái phiếu của các doanh nghiệp. Các chuyên gia cũng kỳ vọng thị trường sẽ có cải thiện về thanh khoản do sự cải thiện về minh bạch thông tin và nhu cầu kinh doanh có kỳ hạn tại Việt Nam.

Ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinGroup cho biết, sau một thời gian đi vào trầm lắng và gặp rất nhiều khó khăn, thị trường TPDN đã hạ cánh mềm đối với các trái phiếu cũ, đặc biệt trái phiếu bất động sản và năng lượng tái tạo và đang bước vào một giai đoạn, chu kỳ phát triển mới. Những doanh nghiệp minh bạch hoặc có chất lượng tốt cũng đã phát hành trái phiếu và thực tế là không chỉ trái phiếu bất động sản, trái phiếu ngân hàng mà một loạt các doanh nghiệp ngoài những ngành chủ chốt đã tham gia phát hành trái phiếu, trong đó có trái phiếu hạ tầng, nước, rác thải… Đặc biệt, sự xuất hiện của các tổ chức bảo lãnh tham gia vào thị trường trái phiếu đã góp phần cho triển vọng phát triển của thị trường, chậm nhưng mà chắc, đi vào chiều sâu.

“Chủ trương của Chính phủ là đến năm 2030 quy mô thị trường TPDN trên GDP sẽ tăng lên khoảng 25%. Đây là mục tiêu tham vọng và có rất nhiều việc phải làm về chính sách, hạ tầng… của thị trường và một trong những chủ trương lớn mà hiện Bộ Tài chính cũng như các cơ quan, ban ngành đang thúc đẩy là phát triển cơ sở nhà đầu tư tổ chức vì đây là những nhà đầu tư có thu nhập cố định trên thị trường TPDN. Nhà đầu tư cá nhân chỉ nên tham gia thông qua các công ty quản lý quỹ chuyên nghiệp bởi việc đánh giá được rủi ro của trái phiếu thực sự là rất khó đối với họ, kể cả những người làm trong ngành tài chính. Chúng tôi kỳ vọng sẽ hoàn thiện chính sách để thông qua tổ chức chuyên nghiệp, tiền của người dân sẽ được đẩy vào kênh trái phiếu nhiều hơn, góp phần huy động nguồn lực trong xã hội để phục vụ cho phát triển kinh tế", ông Nguyễn Quang Thuân nhấn mạnh.