Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan Hà Tây. Ảnh: N.Linh.

Bổ sung nguồn thông tin xác định trị giá

Một trong những nội dung sẽ được sửa đổi là nguyên tắc, phương pháp xác định trị giá hải quan, quy định cụ thể các trường hợp được xác định là cửa khẩu xuất; bổ sung nguồn thông tin xác định trị giá. Theo ban soạn thảo, tại Điều 20 Nghị định 08/2015/NĐ-CP quy định về trị giá hải quan là giá bán của hàng hóa tính đến cửa khẩu xuất, không bao gồm chi phí bảo hiểm quốc tế, phí vận tải quốc tế. Tuy nhiên, Nghị định 08/2015/NĐ-CP chưa quy định rõ khái niệm “cửa khẩu xuất” dẫn đến vướng mắc trong thực hiện đối với trường hợp DN đăng ký hợp đồng theo điều kiện giao hàng FAS, EXW, FCQ, cơ quan Hải quan không có căn cứ cụ thể để xác định chính xác khoản chi phí nào có liên quan đến hàng hóa XK đến cửa khẩu xuất, do vậy, cần thiết phải sửa lại nội dung khoản 1 Điều 20, hướng dẫn cụ thể các trường hợp được xác định là cửa khẩu xuất.

Bên cạnh đó, trong phương pháp xác định trị giá hải quan sẽ bổ sung thêm nguồn thông tin để xác định trị giá đối với hàng hóa XK. Bởi, quy định về giá bán hàng hóa tính đến cửa khẩu xuất ngoài cách xác định là theo giá ghi trên hợp đồng mua bán, còn có giá của hàng hóa giống hệt, tương tự hiện nay đang được quy định cụ thể tại Thông tư 39/2015/TT-BTC và các nguồn thông tin, chứng từ, tài liệu do cơ quan Hải quan thu thập được. Do vậy, trong dự thảo Nghị định sẽ bổ sung thêm nguồn thông tin xác định trị giá đối với hàng XK để đảm bảo tính pháp lý trong quá trình thực hiện.

Hiện, ban soạn thảo đang đưa ra hai phương án về nguyên tắc, phương pháp xác định trị giá hải quan. Phương án 1: Đối với hàng hóa XK: Trị giá hải quan hàng XK là giá bán của hàng hóa tính đến cửa khẩu xuất, không bao gồm phí bảo hiểm quốc tế và phí vận tải quốc tế, được xác định theo các phương án: “Giá bán của hàng hóa tính đến cửa khẩu xuất là giá bán ghi trên hợp đồng mua bán hàng hóa, hóa đơn thương mại và các khoản chi phí liên quan phù hợp với hàng hóa XK; trường hợp có căn cứ xác định trị giá khai báo không phù hợp thì cơ quan Hải quan xác định trị giá hải quan theo trình tự:...”.

Phương án 2 được ban soạn thảo đưa ra là ngoài nội dung trên bổ sung thêm khái niệm cửa khẩu xuất “Cửa khẩu xuất được xác định như sau: Đối với phương thức vận tải đường biển, đường hàng không, cửa khẩu xuất là cảng xếp hàng ghi trên tờ khai hải quan; đối với phương thức vận tải đường sắt, cửa khẩu xuất là ga đường sắt liên vận quốc tế ở biên giới; đối với phương thức vận tải đường bộ, đường sông, cửa khẩu xuất là cửa khẩu biên giới nơi hàng hóa đi ra khỏi lãnh thổ Việt Nam…”.

Trị giá hải quan phục vụ mục đích thống kê

Liên quan đến vấn đề kiểm tra trị giá hải quan trong quá trình làm thủ tục hải quan, nhiều nội dung sẽ được sửa đổi để tạo thuận lợi cho DN và quy định rõ trách nhiệm của cơ quan Hải quan. Theo ban soạn thảo, việc sửa đổi sẽ đảm bảo tạo điều kiện cho DN rút ngắn thời gian xác định trị giá, giúp DN chủ động trong kế hoạch kinh doanh và không phải chịu khoản tiền chậm nộp đối với khoản ấn định chênh lệch cao hơn số thuế đã nộp; số thuế thu được cũng nhanh hơn, không ảnh hưởng đến kế hoạch thu NSNN và không phát sinh khoản tiền chậm nộp, nợ xấu; xử lý dứt điểm nghiệp vụ giữa khâu trong thông quan và khâu sau thông quan, phân định rõ trách nhiệm của các khâu trong việc kiểm tra, xác định trị giá, không mất nhiều nguồn lực khi thực hiện.

Cụ thể, để đảm bảo cơ sở pháp lý cho cơ quan Hải quan thực hiện cả khâu trong và sau thông quan, ban soạn thảo đề xuất bổ sung thêm một điều về thẩm quyền tham vấn; đồng thời, bổ sung làm rõ nghĩa của cụm từ DN hạng 6 (là DN có rủi ro rất cao), hạng 7 (là DN mới tham gia XNK trong vòng 365 ngày), thống nhất thời gian xử lý 5 ngày làm việc để đảm bảo thời gian xử lý cho DN và cơ quan Hải quan. Bên cạnh đó, vấn đề kiểm tra, xác định trị giá tại Điều 21 Nghị định 08/2015/NĐ-CP sẽ được tách thành các nội dung: Kiểm tra trị giá hải quan trong quá trình làm thủ tục hải quan; thẩm quyền xác định trị giá của cơ quan Hải quan và quy định về tỷ giá tính thuế.

Liên quan đến trị giá hải quan, một nội dung mới sẽ được đưa vào dự thảo nghị định là trị giá hải quan phục vụ mục đích thống kê. Theo ban soạn thảo, hiện nay chưa có quy định liên quan nội dung này. Tuy nhiên, trên thực tế số liệu thống kê hàng hóa XK, NK có vai trò ngày càng lớn trong việc quản lý, điều hành kinh tế của Chính phủ, Bộ Tài chính cũng như quản lý nghiệp vụ của cơ quan Hải quan. Việc khai đầy đủ, chính xác thông tin về trị giá hàng hóa rất quan trọng, tác động trực tiếp đến chất lượng số liệu thống kê, đến cán cân thương mại và tính toán số thu ngân sách của cơ quan Hải quan. Vì vậy, cần quy định rõ trách nhiệm của người khai hải quan trong việc khai đầy đủ trị giá hải quan của hàng hóa XK, NK.