Bệnh nhân ngộ độc rượu đang điều trị tại Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: Mai Thanh.

Nguy hiểm bủa vây

Theo thông tin từ Bệnh viện Bạch Mai, cơ sở này vừa tiếp nhận một bệnh nhi bị tan máu cấp rất nặng do nhiễm độc. Nguyên nhân được cho là xuất phát từ món thịt bò khô tự làm có sử dụng một loại phẩm màu không rõ nguồn gốc. Thực tế cho thấy, việc lạm dụng phẩm màu không nằm trong danh mục cho phép để chế biến thực phẩm, gây ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe của người tiêu dùng.

Theo khảo sát của phóng viên trên thị trường, bánh, kẹo, nước giải khát, chế biến gia súc, gia cầm... là những thực phẩm hay sử dụng và lạm dụng phẩm màu nhất. Bên cạnh việc sử dụng các phẩm màu tự nhiên, để tạo thêm tính hấp dẫn cho sản phẩm, các nhà sản xuất còn dùng các phẩm màu tổng hợp, thậm chí còn sử dụng cả loại phẩm màu dùng trong công nghiệp để nhuộm màu cho thực phẩm hoặc che giấu cho các sản phẩm bị hư hỏng sẽ rất nguy hiểm khiến bệnh nhân bị ngộ độc cấp tính hoặc ngấm dần gây hậu họa về sau (vì những loại phẩm màu công nghiệp này thường chứa nhiều tạp chất và kim loại nặng).

Bên cạnh đó, dịp Tết nỗi lo ngộ độc thực phẩm do sử dụng thực phẩm để lâu, thực phẩm không đảm bảo chất lượng, nguồn gốc xuất xứ cũng tăng cao. Ông Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế cho biết, trong dịp Tết nhu cầu tiêu thụ thực phẩm của người dân tăng cao, các đối tượng kinh doanh vì lợi nhuận sẵn sàng trà trộn thực phẩm kém chất lượng, thực phẩm không có nguồn gốc rõ ràng, ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của người tiêu dùng.

Theo đại diện Chi cục quản lý thị trường Hà Nội, thời gian qua cơ quan này liên tiếp bắt giữ các vụ vi phạm kinh doanh thực phẩm "bẩn". Điển hình, ngày 10/1 vừa qua, Đội 4, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về môi trường (PC49), Công an TP. Hà Nội phối hợp cùng Thanh tra Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiểm tra đột xuất kho tập kết thực phẩm có địa chỉ tại khu biệt thự Nam Thắng, phường Trung Văn, Nam Từ Liêm, Hà Nội. Lực lượng chức năng phát hiện cơ sở này đang tập kết hơn 200kg nầm lợn không rõ nguồn gốc chuẩn bị đi tiêu thụ. Tại thời điểm kiểm tra, chủ cơ sở không xuất trình được giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ cũng như chứng nhận về vệ sinh ATTP.

Cùng với thực phẩm “bẩn” không rõ nguồn gốc thì các mặt hàng bánh kẹo kém chất lượng cũng đã được các lực lượng chức năng ra quân bắt giữ. Mới đây, ngày 6/1, Công an huyện Đan Phượng phối hợp với Đội Quản lý thị trường số 23, Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội phát hiện và thu giữ 11 tấn bánh kẹo chảy nước hôi chua bốc mùi. Đáng chú ý, lực lượng chức năng đã phát hiện thêm nhiều thùng bánh các loại đang được đóng gói dập mới bao bì và “làm mới” hạn sử dụng.

Ngoài ra, ngộ độc rượu dịp Tết cũng được nhiều chuyên gia y tế cảnh báo khi hàng năm thời điểm này lượng bệnh nhân nhập viện cấp cứu với biến chứng nặng tăng cao. Bác sỹ Nguyễn Trung Nguyên, lãnh đạo Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, tại Trung tâm những ngày giáp tết Nguyên đán 2018, số ca ngộ độc rượu được đưa vào cấp cứu, điều trị tại trung tâm tăng vọt. Gần như ngày nào các bác sỹ ở đây cũng phải tiếp nhận 3- 4 trường hợp nhập viện do rượu, trong đó có không ít người do uống nhiều rượu, uống rượu pha cồn công nghiệp methanol vượt ngưỡng cho phép tới hàng trăm lần dẫn tới hôn mê, trụy mạch, rối loạn chuyển hóa, rất khó cứu chữa.

Theo ông Nguyễn Hùng Long, Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, qua phân tích từ các vụ ngộ độc rượu cho thấy, rượu trắng pha cồn công nghiệp methanol là nguyên nhân hàng đầu gây ra ngộ độc (chiếm gần 50% số ca tử vong do rượu), tiếp đến là rượu ngâm cỏ cây rừng độc, rượu ngâm củ ấu, rượu ngâm động vật (ong đất, tắc kè, mật lợn)… Đáng lo ngại là tình trạng ngộ độc do uống phải rượu pha từ cồn công nghiệp methanol có xu hướng gia tăng, trong khi các bệnh viện chưa có thuốc giải độc. Không chỉ để lại hậu quả nặng nề là ngộ độc hay tử vong, mà rượu còn là nguyên nhân của nhiều vụ tai nạn giao thông, đánh nhau, giết người, hiếp dâm và trên 60 loại bệnh khác nhau.

Kiểm soát chặt nguồn gốc sản phẩm

Để tăng cường kiểm soát chất lượng thực phẩm cũng như bảo đảm sức khỏe cho người tiêu dùng, ông Trần Văn Chung, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội cho biết, cùng với việc tăng cường kiểm tra đột xuất tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm trước, trong và sau tết Nguyên đán Mậu Tuất, TP Hà Nội đã bố trí 5 xe kiểm nghiệm nhanh về thực phẩm. Khi các đoàn thanh tra, kiểm tra tiến hành kiểm tra cơ sở, nếu phát hiện sản phẩm nghi có sử dụng phụ gia thực phẩm, phẩm màu không có trong danh mục cho phép thì sẽ tiến hành lấy mẫu và kiểm nghiệm nhanh tại chỗ. Việc kiểm tra ngay tại chỗ sẽ giúp loại bỏ được những thực phẩm không bảo đảm an toàn, sớm đưa ra cảnh báo cho người tiêu dùng.

Ông Nguyễn Hùng Long cho biết, dịp Tết 2018 các đoàn liên ngành kiểm tra ATTP tập trung vào một số thực phẩm, nước uống dùng cho dịp tết như nước đá, rượu bia, bánh mứt, giò chả, nem... Trong đó, kiểm tra rượu bia sẽ có chuyên đề riêng để lấy mẫu xem có cồn công nghiệp ethanol hay không. Các đoàn cũng sẽ kiểm tra ATTP ở các chợ truyền thống, siêu thị và các cơ sở khác. Ngoài thanh kiểm tra còn lấy mẫu kiểm nghiệm thực phẩm. Các đội quản lý ATTP cũng sẽ phối hợp với địa phương để xử lý sự cố nếu xảy ra ngộ độc thực phẩm trước khi báo cho đội xử lý ngộ độc thực phẩm tại ban.

Đối với các loại thức ăn đường phố, các mặt hàng tươi sống bán ở các sạp, chợ... có rất nhiều nguy cơ nhiễm vi sinh cao. Do vậy, theo ông Long, để phòng chống ngộ độc, sử dụng thực phẩm an toàn, người dân cần ủng hộ kênh phân phối hiện đại và các địa chỉ sản xuất kinh doanh có uy tín. Người dân trong quá trình chế biến thực phẩm, nên ăn chín, uống sôi và tuyệt đối không dùng thực phẩm tươi sống chưa nấu chín đầy đủ vì nguy cơ gây nhiễm vi sinh cao.