Thế giới đang đứng trước cuộc chiến trường kỳ đối phó với khủng hoảng dịch bệnh khi số ca mắc Covid-19 toàn cầu đã vượt mốc 30 triệu ca. Trong khi các nước giàu vẫn chạy đua giành giật vaccine ngừa Covid-19, thì những quốc gia đang phát triển ngày càng tụt lại phía sau trong việc nắm bắt cơ hội tìm mua vaccine phòng bệnh với mức giá phù hợp.

Điều gì sẽ xảy ra khi các quốc gia giàu có tìm mua vaccine bằng mọi giá? Nhà giàu gom hết, liệu nhà nghèo có còn vaccine để dùng?... Đó là những câu hỏi còn bỏ ngỏ, song phản ánh rõ thực trạng vaccine ngừa Covid-19 hiện chưa sẵn sàng nhưng các phần dự trữ cho tương lai gần như hết sạch.

Tổ chức phi chính phủ Oxfarm đang kêu gọi phân phối công bằng vaccine trong bối cảnh nhóm các nước giàu dù chỉ chiếm 13% dân số toàn cầu song đã đặt mua tới hơn một nửa số vaccine ngừa Covid-19 tiềm năng của thế giới. Trung Quốc, Mỹ hay Nhật Bản sẵn sàng bỏ ra hàng tỷ USD để đảm bảo mua được vaccine Covid-19 sớm nhất.

Chứng kiến các nước giàu “hăm hở” dự trữ kho vaccine ngừa Covid-19 cho riêng mình, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen vừa lên tiếng cảnh báo "chủ nghĩa dân tộc vaccine” khiến mạng sống của nhiều người bị đe dọa”, gây nguy hiểm cho nhân loại bằng cách tước đi khả năng miễn dịch của người dân ở các quốc gia đang phát triển.

Về mặt kinh tế, các nước nghèo chắc chắn thoát khỏi đại dịch lâu hơn và phục hồi tăng trưởng kinh tế chậm hơn các nước công nghiệp phát triển. Trước tình hình này, bà von der Leyen cũng nhấn mạnh cam kết Liên minh châu Âu sẽ hỗ trợ các cơ quan đa phương như Tổ chức Y tế Thế giới trong nỗ lực triển khai chương trình tiêm chủng toàn cầu.

Tổ chức Y tế Thế giới vừa hợp tác với Liên minh vaccine (GAVI), đưa ra sáng kiến thiết lập một cơ chế đặc biệt COVAX nhằm dự trữ 1 tỉ liều vắc xin ngừa Covid-19 cho các nước nghèo và thu nhập trung bình.

Tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới Tedros Adhanom Ghebreyesus mới đây hối thúc thêm nhiều nước tham gia kế hoạch COVAX nhằm đảm bảo sự tiếp cận công bằng vaccine ngừa virus SARS-CoV-2 gây dịch viêm đường hô hấp cấp Covid-19.

“Trong thế giới kết nối của chúng ta, nếu người dân ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình bỏ lỡ cơ hội được tiếp cận vaccine, virus sẽ tiếp tục cướp đi sinh mạng của nhiều người và sự phục hồi kinh tế trên toàn cầu cũng sẽ bị đình trệ. Tôi muốn gửi lời cảm ơn tới các nước thành viên đã bày tỏ sự quan tâm đến việc tham gia COVAX, đồng thời nhân đây tôi cũng kêu gọi thêm những nước còn chưa tham gia kế hoạch này nên hành động theo”, ông Ghebreyesus nói.

Trước đó, Giáo hoàng Francis cũng từng kêu gọi các nước giàu không nên tích trữ vaccine ngừa Covid-19: “Đại dịch đã phơi bày hoàn cảnh của những người nghèo và sự bất bình đẳng vẫn đang ngự trị trên thế giới này. Và virus Covid-19 cũng không có ngoại lệ đối với bất kỳ ai. Sẽ thật đáng buồn nếu những người giàu được ưu tiên tiếp cận vaccine ngừa Covid-19. Và cũng thật buồn nếu vaccine này trở thành tài sản chỉ của quốc gia này hoặc quốc gia kia, mà không được phổ biến cho tất cả mọi người.”

Việc các nước lớn, có tiềm năng tài chính hùng mạnh đã bứt lên rất xa trong cuộc chạy đua tích trữ vaccine ngừa Covid-19 bằng các hợp đồng với số lượng lớn đang làm dấy lên lo ngại rằng phần còn lại của thế giới sẽ phải “xếp cuối hàng” trong cuộc chiến chống lại đại dịch toàn cầu.

Dẫu vậy, định hướng nỗ lực chung toàn cầu trong cuộc chiến chống dịch bệnh phải được đặt lên trên xu thế cạnh tranh chiếm thế độc quyền, nhiều nhà lãnh đạo chính trị và giới chức y tế công cộng toàn cầu đang ra sức ủng hộ mạnh mẽ cho cam kết chia sẻ công bằng bất kỳ loại vaccine tiềm năng nào trong tương lai nhằm cứu lấy nhân loại khỏi lưỡi hái tử thần của Covid-19./.