Ô tô BMWđã qua sử dụng nhập lậu do Hải quan Hải Phòng bắt giữ . Ảnh: T.Bình.

Xử lý cả pháp nhân thương mại

Bộ luật Hình sự năm 1999, được sửa đổi, bổ sung năm 2009, “Tội buôn lậu” được quy định tại Điều 153 và được thiết kế thành 5 khoản. Tuy nhiên, kể từ 1/1/2018, theo Bộ luật Hình sự mới, “Tội buôn lậu” được quy định tại Điều 188 và được thiết kế thành 6 khoản (tăng 1 khoản so với trước đây).

Đáng chú ý, Bộ luật đưa ra quy định mới đối với việc xử lý vi phạm của “pháp nhân thương mại” quy định tại Khoản 6, Điều 188.

Theo ý kiến của Thạc sỹ, Luật sư Lê Văn Sua đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Tư pháp: “Quy định mới này được đánh giá bước phát triển mang tính đột phá trong chính sách hình sự và tư duy lập pháp hình sự của Nhà nước ta, làm thay đổi nhận thức truyền thống về tội phạm và hình phạt, đáp ứng yêu cầu cấp bách từ thực tiễn, khắc phục những bất cập, hạn chế trong việc xử lý các vi phạm pháp luật của pháp nhân thương mại trong thời gian qua, nhất là những vi phạm trong các lĩnh vực kinh tế và môi trường”.

Cụ thể, khoản 6 Điều 188 quy định, pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:

a) Pháp nhân thương mại thực hiện hành vi quy định tại khoản 1 Điều này với hàng hóa, tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim khí quý, đá quý trị giá từ 200 triệu đồng đến dưới 300 triệu đồng; hàng hóa dưới 200 triệu đồng nhưng là di vật, cổ vật; hàng hóa, tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim khí quý, đá quý trị giá từ 100 triệu đồng đến dưới 200 triệu đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi quy định tại Điều này hoặc tại một trong các điều 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196 và 200 của Bộ luật này hoặc đã bị kết án về một trong các tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 300 triệu đồng đến 1 tỷ đồng;

b) Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c, d, đ, h và i khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 1 tỷ đồng đến 3 tỷ đồng;

c) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, thì bị phạt tiền từ 3 tỷ đồng đến 7 tỷ đồng;

d) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 4 Điều này, thì bị phạt tiền từ 7 tỷ đồng đến 15 tỷ đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 6 tháng đến 3 năm;

đ) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của Bộ luật này, thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;

e) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 300 triệu đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 1 năm đến 3 năm.

Tăng mức phạt bổ sung

Ngoài nội dung đáng chú ý trên, các điều khoản khác liên quan đến tội phạm buôn lậu được quy định trong Điều 188 như sau:

Khoản 1, người nào buôn bán qua biên giới hoặc từ khu phi thuế quan vào nội địa hoặc ngược lại trái quy định của pháp luật thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 300 triệu đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm: a, Hàng hóa, tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim khí quý, đá quý trị giá từ 100 triệu đồng đến dưới 300 triệu đồng đồng hoặc dưới 100 triệu đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi quy định tại Điều này hoặc tại một trong các điều 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196 và 200 của Bộ luật này hoặc đã bị kết án về một trong các tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, nếu không thuộc trường hợp quy định tại các điều 248, 249, 250, 251, 252, 253, 254, 304, 305, 306, 309 và 311 của Bộ luật này;

b) Di vật, cổ vật hoặc vật có giá trị lịch sử, văn hóa.

Khoản 2, phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 300 triệu đồng đến 1,5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 3 năm đến 7 năm: a, có tổ chức; b, có tính chất chuyên nghiệp; c, vật phạm pháp trị giá từ 300 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng; d, thu lợi bất chính từ 100 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng; đ, vật phạm pháp là bảo vật quốc gia; e, lợi dụng chức vụ, quyền hạn; g, lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức; h, phạm tội 2 lần trở lên; I, tái phạm nguy hiểm.

Khoản 3, phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 1,5 tỷ đồng đến 5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 7 năm đến 15 năm: a, vật phạm pháp trị giá từ 500 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng; b, thu lợi bất chính từ 500 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng.

Khoản 4, phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm: a, vật phạm pháp trị giá 1 tỷ đồng trở lên; b, thu lợi bất chính 1 tỷ đồng trở lên; c, lợi dụng chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh hoặc hoàn cảnh đặc biệt khó khăn khác.

Khoản 5, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Như vậy, điều khoản này điều chỉnh theo hướng tăng nặng ở một số mức phạt so với quy định hiện hành (quy định hiện hành, có thể bị phạt tiền từ 3 triệu đồng đến 30 triệu đồng, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm).