Dư địa lớn để phát triển logistics TP Hồ Chí Minh thành ngành kinh tế mũi nhọn
	Phát triển dịch vụ logistics để hỗ trợ hoạt động XNK
	Phát triển logistics và vai trò của cơ quan Hải quan
	Hiện đại hoá hải quan trợ giúp phát triển Logistics

Cảng quốc tế Long An khai trương năm 2019 đã giúp doanh nghiệp giảm chi phí vận chuyển hàng hoá. Ảnh: TH

Giao thông kém phát triển

Theo chuyên gia kinh tế Phan Chánh Dưỡng, nhìn vào thực trạng ĐBSCL hiện nay cho thấy khu vực này chưa được đầu tư nhiều. Điển hình nhất là giao thông vô cùng kém so với các vùng khác. Một nơi sản xuất ra nhiều sản phẩm nông nghiệp có trọng tải lớn mà đường giao thông lại rất nghèo nàn. “Nội giao thông từ nông thôn đưa ra đến thành thị thôi là chất lượng nông sản đã giảm nhiều lần rồi, giá trị thấp đi. Vai trò giao thông là hết sức to lớn”- ông Phan Chánh Dưỡng phân tích.

Tiếp theo là những yếu kém nằm trong chuỗi logistics và chuỗi giá trị gia tăng. Chuỗi giá trị gia tăng giúp cho một sản phẩm này trở thành nguyên liệu của một sản phẩm khác, mà sản phẩm khác này lại là nguyên liệu cho một sản phẩm khác nữa…, qua nhiều công đoạn mới ra sản phẩm cuối cùng. Mà chuỗi giá trị hiện nay không được liên kết và không được nghiên cứu đầy đủ. Song song với chuỗi giá trị này là chuỗi logistics. “Làm cách nào không ngắt quãng, làm sao xuyên suốt mà không gia tăng chi phí lớn, để đảm bảo chất lượng ngày càng tốt hơn và đi xa hơn” – ông Dưỡng đặt vấn đề.

Là doanh nghiệp chuyên cung cấp dịch vụ logistics, bà Đỗ Thu Hường, Phó Giám đốc Marketing, Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn cho biết, vùng ĐBSCL tập trung nhiều doanh nghiệp XNK thủy sản, nông sản. Để khai thác nguồn hàng này, Tân cảng Sài Gòn đã đầu tư 7 cảng khai thác tại khu vực ĐBSCL. Để kết nối khách hàng qua các hệ thống cảng lớn tại TPHCM và Bà Rịa - Vũng Tàu, đơn vị phát triển cả đường bộ và đường thủy, nhưng gặp không ít khó khăn. Đối với đường bộ, khó khăn nằm ở hạ tầng giao thông do phải đi qua nhiều tỉnh, thành, nhưng chưa đồng bộ, chi phí tăng cao chiếm 20-30% giá thành. Giải pháp đường thủy hỗ trợ đường bộ rất nhiều, theo hướng logistics xanh. Tân cảng Sài Gòn đã đầu tư đội xà lan kết nối các cảng ĐBSCL về TPHCM, nhưng cũng gặp trở ngại về luồng lạch hạn chế.

ĐBSCL tài nguyên trù phú nhưng lại là vùng nghèo nhất cả nước, GDP chỉ bằng 2/3 của TPHCM, phát triển chậm so với cả nước. Là địa phương có sông rạch chằng chịt, nhưng nghịch lý đó là chi phí vận chuyển thủy lại cao hơn chi phí đường bộ; lao động dồi đào nhưng doanh nghiệp lại thiếu lao động. Đây là hệ quả của việc phát triển không đồng bộ.

Với góc độ là nhà quản lý, ông Võ Văn Hoan, Phó Chủ tịch UBND TPHCM thừa nhận việc liên kết phát triển giữa TPHCM và các tỉnh ĐBSCL chưa tương xứng, mới chỉ dừng lại trong việc hợp tác riêng lẻ giữa TPHCM với từng địa phương, hạ tầng giao thông chưa đầu tư đầy đủ... cần có quy hoạch phát triển vùng, trong đó giao thông, nhất là phát triển giao thông thủy, cảng biển, không chỉ trong khuôn khổ các tỉnh: An Giang, Bến tre, Cần Thơ và Đồng Tháp mà phải mở rộng hơn trong toàn vùng gồm 13 tỉnh, thành ĐBSCL.

Vai trò dẫn dắt nền kinh tế

Ông Bùi Tá Hoàng Vũ, Giám đốc Sở Công Thương TPHCM đưa ra dẫn chứng giai đoạn dịch bệnh, hàng hóa dư thừa tại vùng sản xuất ĐBSCL, nhưng khan hiếm tại TPHCM; giá thấp ở vùng sản xuất, nhưng vùng tiêu thụ TPHCM giá lại cao gấp nhiều lần. Từ thực tế này cho thấy việc liên kết logistics vùng để tránh đứt gãy chuỗi cung ứng là rất quan trọng. Logistics nhà nước không đầu tư được mà phải cần sự đầu tư từ các doanh nghiệp, các nhà đầu tư. Vai trò của liên kết thị trường, chính DN là người có vai trò quan trọng. Trong đợt dịch vừa qua, chính những nhà cung ứng, doanh nghiệp logistics đã giúp cho TPHCM khắc phục một cách nhanh chóng, cung ứng hàng hóa kịp thời cho người dân.

Cũng đưa ra kinh nghiệm về liên kết trong thời gian cao điểm chống dịch, ông Nguyễn Đình Tùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam chia sẻ, xuất khẩu qua đường hàng không bị khống chế số lượng, 1 tuần chỉ được 10 tấn hàng qua thị trường Mỹ, giá cả vận chuyển thì quá cao. Vận chuyển đường biển cũng không khá hơn, các hãng tàu cũng từ chối vận chuyển, thiếu container... khiến các doanh nghiệp khó xoay xở. Mặc dù dịch bệnh, nhưng doanh nghiệp vẫn xuất khẩu bình thường nhờ sự liên kết trong chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, do chuỗi cung ứng, dịch vụ logistics bị đứt gãy, doanh nghiệp chỉ xuất khẩu được 60% đơn hàng, số còn lại phải bán đổ bán tháo cho các đại lý.

Cùng quan điểm này, chuyên gia kinh tế Phan Chánh Dưỡng cho rằng, chống dịch nhưng cần đảm bảo cho kinh tế phát triển, con người dịch chuyển, hàng hóa luân chuyển. Chính sách phải linh hoạt, chống dịch trên nền tảng phát triển logistics. Trong chuỗi logistics không được áp dụng ngăn chặn mà phải hỗ trợ phát triển hoạt động này. Trong điều kiện hiện nay, luồng logistics trong vùng ĐBSCL phải xác định rõ vai trò từng tỉnh, thành phố để tạo ra hệ thống xuyên suốt như hệ thống tự động hóa. Chính quyền có chính sách, cơ chế thu hút đầu tư phát triển logistics tại ĐBSCL là cơ hội tạo ra dịch vụ logistics đem lại giá trị cạnh tranh cho các doanh nghiệp XNK.

Khẳng định logistics rất quan trọng, là xương sống phát triển kinh tế, ông Bùi Tá Hoàng Vũ, Giám đốc Sở Công Thương TPHCM cho biết, sức cạnh tranh của DN logistics TPHCM còn thấp, các DN chủ yếu làm dịch vụ lại cho các DN nước ngoài. TPHCM đã xây dựng đề án phát triển logistics, kêu gọi đầu tư vào 9 trung tâm logistics chuyên nghiệp quy mô lớn; đầu tư công nghệ thông tin tạo dữ liệu lớn đầu vào, liên kết vùng... Không gian kinh tế TPHCM chiếm ưu thế về quy mô, TPHCM phát triển chuỗi hoạt động cảng sông, cảng biển của TPHCM và khu vực miền Đông Nam bộ và ĐBSCL để hỗ trợ lưu thông hàng hóa, tăng năng lực xuất khẩu...