Kiểm tra hàng NK tại cảng Cát Lái (Hồ Chí Minh). Ảnh: Thu Hòa

Theo Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh, đầu tháng 12-2016, đơn vị ban hành quyết định thanh tra DN. Trong quá trình thanh tra, đã phát hiện DN có 95 tờ khai hải quan khai báo không đủ tên hàng, không đúng công dụng hàng hóa dùng trong nha khoa để thông quan hàng hóa NK thuộc danh mục phải có giấy phép mà không có giấy phép theo quy định. Phần lớn được hệ thống phân vào luồng Xanh, Vàng và một vài tờ khai luồng Đỏ.

Cụ thể, hàng hóa NK thuộc 95 tờ khai hải quan đã thông quan, theo khai báo là: Bột sứ dùng làm khuôn các loại dùng trong ngành công nghiệp gốm sứ, gốm các loại, hợp kim quý và các loại hợp kim dùng trong xi mạ. Tuy nhiên, thực chất toàn bộ mặt hàng trên là vật tư nha khoa khi cấy ghép vào cơ thể con người trong thời gian trên 30 ngày.

Căn cứ Thông tư 24/2011/TT-BYT thì hàng hóa NK nêu trên phải có giấy phép NK. Trong khi đó, DN không thực hiện việc trao đổi vướng mắc cũng như hướng dẫn trong việc xác định mã số với cơ quan Hải quan, hành vi vi phạm cố tình kéo dài trong nhiều năm. Trốn tránh cơ quan quản lý chuyên ngành nên việc NK tiêu thụ hàng hóa không được Bộ Y tế cấp phép có thể gây ra hậu quả đối với người bệnh.

Để có cở sở xử lý vi phạm đúng quy định đối với trường hợp này và các trường hợp tương tự khác, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh gặp vướng mắc. Cụ thể, đối với hành vi của DN là “NK hàng hóa là đối tượng phải có giấy phép NK mà không có giấy phép NK” từ 1-1-2014 đến 6-10-2014 thì hành vi vi phạm thời gian trước 2 năm theo quy định về thời hiệu xử phạt tại Khoản 1.a, Điều 6 Luật Xử lý vi phạm có bị xử lý vi phạm hành chính không và áp dụng hình thức phạt bổ sung như thế nào?

Cũng theo Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh thì mỗi hành vi vi phạm của mỗi tờ khai xảy ra ở từng thời điểm khác nhau khi phát hiện thì phải xử lý từng hành vi vi phạm/ từng tờ khai tại từng thời điểm vi phạm. Chỉ xử lý một lần và áp dụng tình tiết tăng nặng khi một hành vi vi phạm đó ở cùng một thời điểm trên nhiều tờ khai.

Về vấn đề này, Tổng cục Hải quan cho rằng, việc xử phạt vi phạm hành chính phải căn cứ các nguyên tắc xử lý vi phạm hành chính tại Điều 3 Luật Xử lý vi phạm hành chính. Theo đó tại Điểm d, Khoản 1 Luật Xử lý vi phạm hành chính quy định: “một người thực hiện nhiều hành vi vi phạm hành chính hoặc vi phạm hành chính nhiều lần thì bị xử phạt về từng hành vi vi phạm”.

Tổng cục Hải quan cho biết, theo quy định tại Điều 6 Luật Xử lý vi phạm hành chính, Điều 3 Nghị định 127/2013/NĐ-CP thì thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính tối đa 5 năm đối với hành vi trốn thuế, gian lận thuế chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, hành vi khai sai dẫn đến thiếu số thuế phải nộp hoặc tăng số thuế được miễn, giảm, hoàn. Đối với hành vi khác thì thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của Luật Xử lý vi phạm là 2 năm. Theo đó, quá thời hiệu xử phạt thì không bị xử phạt nhưng vẫn phải nộp đủ số tiền thuế thiếu, giảm, miễn hoàn cao hơn hoặc số tiền thuế trốn, số tiền thuế gian lận, tiền chậm nộp vào ngân sách Nhà nước hoặc có thể bị áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả.

Tuy nhiên, đối với trường hợp của DN trên, đơn vị không nêu rõ việc DN khai sai tên hàng có ảnh hưởng đến số thuế phải nộp hay không. Trường hợp DN khai sai dẫn đến thiếu số thuế phải nộp hoặc có hành vi trốn thuế, gian lận thuế thì thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính tối đa 5 năm. Ngoài ra cần xem xét dấu hiệu hình sự của tội trốn thuế hoặc tội buôn lậu.

Do đó, Tổng cục Hải quan đề nghị Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh rà soát toàn bộ quá trình làm thủ tục hải quan đối với 95 tờ khai, xem xét trách nhiệm của công chức hải quan (nếu có) trong việc để xảy ra vi phạm nêu trên.