Phó Tổng cục trưởng Hoàng Việt Cường trao Quyết định công nhận DN ưu tiên cho Tập đoàn Hoa Sen (tháng 9-2014). Ảnh: T.BÌNH

Mở rộng phạm vi của chương trình

Trong nhiều cuộc đối thoại với cộng đồng DN trong năm 2014, lãnh đạo Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan nhận được không ít đề xuất, kiến nghị về việc điều chỉnh điều kiện tham gia Chương trình DN ưu tiên, đặc biệt là điều kiện về kim ngạch để mở ra cơ hội cho nhiều DN có hoạt động XNK. Đây cũng là mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng mà lãnh đạo Tổng cục Hải quan quan tâm và chỉ đạo thực hiện trong năm 2015, bởi đó là một trong những giải pháp quan trọng để tạo thuận lợi cho cộng đồng DN.

Trong một hội thảo liên quan đến Chương trình DN ưu tiên (tổ chức tại Hà Nội vào tháng 12-2014), Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Hoàng Việt Cường cho biết: Xây dựng Hải quan hiện đại theo các chuẩn mực, thông lệ và khuyến nghị của Tổ chức Hải quan thế giới (WCO) là mục tiêu của chiến lược phát triển Hải quan Việt Nam. Trong đó, để tạo thuận lợi và đảm bảo an ninh thương mại toàn cầu, WCO khuyến nghị về xây dựng chương trình DN ưu tiên và đã được Hải quan các nước thực hiện. Hiện nay, Hải quan Việt Nam đã công nhận được 27 DN ưu tiên, chiếm 23% tổng kim ngạch XNK cả nước. Tổng cục Hải quan sẽ tiếp tục mở rộng phạm vi của Chương trình, không chỉ các DN trực tiếp XNK mà còn cho các thương nhân tham gia vào chuỗi cung ứng quốc tế như các hãng tàu, đại lý hải quan, công ty vận tải, kinh doanh cảng…

Bà Lê Thu - Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra sau thông quan (Tổng cục Hải quan) - đơn vị chủ trì thực hiện Chương trình DN ưu tiên cho biết, trong các hội nghị đối thoại về chính sách, thủ tục hải quan, thủ tục thuế với lãnh đạo Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan, nhiều DN đề nghị xem xét lại điều kiện để được áp dụng chế độ ưu tiên và lợi ích dành cho DN ưu tiên phải rõ ràng, vượt trội hơn so DN bình thường.

Bà Lê Thu đánh giá, những quy định mới trong Nghị định 08/2015/NĐ-CP Quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Hải quan về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan vừa được Chính phủ ban hành đã tiếp cận kinh nghiệm của Hải quan nhiều nước, đặc biệt là những nước có mục tiêu và bối cảnh tương đồng, cũng như những khuyến nghị của WCO và thực tế hoạt động của DN tại Việt Nam để đưa ra những quy định phù hợp nhất. Với những quy định mới về Chương trình DN ưu tiên, các DN tuân thủ tốt sẽ được phân loại để quản lý thuận lợi, giúp giảm thời gian, chi phí. Đặc biệt, việc giảm điều kiện về tiêu chí kim ngạch XNK sẽ mở rộng hơn đối tượng DN được tham gia Chương trình. Mức kim ngạch được đưa ra như hiện nay cùng với quy định thêm trường hợp các đại lý hải quan cũng có thể được công nhận là DN ưu tiên sẽ hướng đến khoảng 40% DN đang tham gia hoạt động XNK hiện nay.

Đánh giá chặt chẽ

Một cán bộ Cục Kiểm tra sau thông quan có nhiều năm thực hiện Chương trình DN ưu tiên cho biết: Mặc dù điều kiện về kim ngạch được hạ xuống so với trước đây và mở rộng thêm đối tượng không tham gia XNK trực tiếp (đại lý hải quan-PV) nhưng đây cũng mới là một trong những điều kiện cần nhưng chưa đủ. Để trở thành DN ưu tiên, các DN phải đáp ứng thêm các điều kiện khác như: Tuân thủ pháp luật; điều kiện về thanh toán, kế toán, tài chính; điều kiện về độ tin cậy… Đặc biệt, quá trình thẩm tra, xem xét, đánh giá, thẩm định để đề xuất công nhận DN ưu tiên vẫn sẽ được thực hiện chặt chẽ, khách quan, công khai, minh bạch do cơ quan Hải quan và một số cơ quan quản lý khác thực hiện. Quá trình này sẽ giúp sàng lọc về các điều kiện của DN để có những mức độ quản lý phù hợp. Ngoài ra, sau khi được công nhận là DN ưu tiên, cơ quan Hải quan cũng sẽ thường xuyên theo dõi, đánh giá. Nếu trường hợp DN có vi phạm sẽ thực hiện đình chỉ hoặc tạm đình chỉ việc áp dụng chế độ ưu tiên và có thể xem xét, không gia hạn áp dụng khi hết thời hạn…

Những quy định mới thông thoáng nhưng vẫn đảm bảo yêu cầu quản lý Nhà nước về hải quan, do đó, trường hợp không đủ điều kiện vẫn “lọt” vào Chương trình là không thể xảy ra.