Hé lộ nhiều vi phạm liên quan đến nhập khẩu hạt điều
	Từ bất thường nhập khẩu hạt điều: Khởi tố nhiều vụ buôn lậu nguyên liệu nhập khẩu
	Cảnh giác với nguy cơ trốn thuế từ hạt điều nhập khẩu

Lượng hạt điều nhập khẩu từ Campuchia theo từng tháng trong 8 tháng đầu năm. Biểu đồ: T.Bình.

Nhập khẩu từ Campuchia giảm sâu

Theo Tổng cục Hải quan, 15 ngày đầu tháng 9, cả nước nhập khẩu 107.760 tấn hạt điều, kim ngạch 139,8 triệu USD.

Lũy kế từ đầu năm đến 15/9, cả nước nhập khẩu 2.368.514 tấn, kim ngạch gần 3,5 tỷ USD.

Đáng chú ý, mới hơn 8 tháng nhưng kết quả nhập khẩu hạt điều vượt xa so với cả năm 2020.

Năm ngoái cả nước chỉ nhập khẩu 1.450.463 tấn hạt điều với kim ngạch hơn 1,8 tỷ USD giảm 11% về lượng và giảm 17,1% về kim ngạch so với năm 2019.

Về thị trường nhập khẩu, sau sự tăng trưởng bất thường từ Campuchia trong tháng 3, tháng 4/2021, lượng nhập khẩu từ nước láng giềng này đã sụt giảm đột ngột trong thời gian gần đây.

Nếu tháng 3 và tháng 4, lượng điều thô nhập khẩu từ Campuchia chiếm thị phần áp đảo và đều ở mức trên dưới 400.000 tấn/tháng, thì đến tháng 5 rơi xuống còn hơn 100.000 tấn.

Đặc biệt cập nhật trong tháng 8 vừa qua lượng nhập khẩu từ quốc gia láng giềng này chỉ còn 7.420 tấn, giảm hơn 50 lần so với tháng có lượng nhập cao nhất là tháng 4 với 419.945 tấn.

Trong khi đó, lượng nhập khẩu từ các thị trường truyền thống ở châu Phi tăng trưởng ổn định trở lại theo thông lệ nhiều năm trước, nhất là từ Bờ Biển Ngà.

Tháng 8, riêng hạt điều nhập khẩu từ Bờ Biển Ngà đạt 92.574 tấn, kim ngạch gần 115 triệu USD, chiếm gần 86% lượng điều thô nhập khẩu của cả nước trong tháng.

Xem xét khởi tố một doanh nghiệp

Thực tế, hoạt động nhập khẩu hạt điều tăng bất thường từ Campuchia đã sớm được cơ Hải quan phát hiện, đưa vào tầm ngắm và có các biện pháp điều tra, xác minh, xử lý.

Đáng chú ý, Cục Kiểm tra sau thông quan, đơn vị được giao vai trò chủ công và đã ban hành 20 quyết định kiểm tra theo dấu hiệu vi phạm tại tỉnh Bình Phước- “thủ phủ” về trồng, nhập khẩu, chế biến, xuất khẩu điều của Việt Nam.

Đến đầu tháng 9/2021, bước đầu Cục Kiểm tra sau thông quan đã có kết luận kiểm tra đối với 18 vụ việc và phát hiện nhiều dấu hiệu vi phạm.

Đó là, 2 doanh nghiệp có hành vi gian lận về xuất xứ hạt điều thuần túy Việt Nam. Theo yêu cầu quy tắc xuất xứ thuần túy đối với điều nhân xuất khẩu của Việt Nam (mã HS 08xx), tức là 100% nguồn điều thô nguyên liệu có xuất xứ từ thị trường trong nước.

Tuy nhiên, khi kiểm tra, cơ quan Hải quan phát hiện doanh nghiệp cung cấp hồ sơ giấy tờ cho cơ quan chức năng cấp C/O không đúng với thực tế hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. Cơ quan Hải quan sẽ xem xét xử lý 2 công ty về hành vi vi phạm xuất xứ đối với hàng hóa xuất khẩu.

4 doanh nghiệp thuộc loại hình sản xuất xuất khẩu có nghi vấn bán tiêu thụ nội địa. Tuy nhiên, khi cơ quan Hải quan tiến hành kiểm tra, doanh nghiệp không có trụ sở, không còn hoạt động sản xuất tại địa điểm đăng ký kinh doanh. Do không có điều kiện kiểm tra, xác minh làm rõ nghi vấn nên Cục Kiểm tra sau thông quan đã chuyển thông tin về 4 doanh nghiệp này (theo nguồn tin tố giác tội phạm) đến Công an tỉnh Bình Phước để tiếp tục làm rõ dấu hiệu vi phạm bán tiêu thụ nội địa.

Đáng chú ý, Cục Kiểm tra sau thông quan đang trao đổi với Viện Kiểm sát nhân dân tối cao xem xét các dấu hiệu vi phạm để tiến hành khởi tố đối với 1 doanh nghiệp.

Ngoài ra, Cục Kiểm tra sau thông quan đã báo cáo lãnh đạo Tổng cục Hải quan giao một số cục hải quan địa phương tiến hành kiểm tra sau thông quan đối với 34 doanh nghiệp. Đồng thời, chuyển danh sách 280 doanh nghiệp có dấu hiệu rủi ro để các các cục hải quan địa phương nghiên cứu, xây dựng kế hoạch kiểm tra theo quy định.