Số thu từ chuyển nhượng bất động sản trong năm 2022 cao so với cùng kỳ năm 2021.. Ảnh: T.D

Tại báo cáo của Bộ Tài chính về việc thực hiện Nghị quyết số 62/2022/QH15 về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV, Bộ Tài chính cho biết, thời gian qua, cơ quan quản lý đã rà soát, hoàn thiện quy định pháp luật về thuế liên quan đến kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản, tăng cường quản lý, chống thất thu thuế, bảo đảm nguồn thu ngân sách nhưng không làm ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp, quyền lợi chính đáng của người dân và sự phát triển của thị trường bất động sản.

Bộ Tài chính cũng đang triển khai các biện pháp tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật cho người nộp thuế. Theo đó, đã phối hợp với các cơ quan thông tấn, báo chí đăng tải các bài báo tuyên truyền để các chủ thể kê khai giá chuyển nhượng sát giá giao dịch thực tế; xây dựng nội dung hướng dẫn cục thuế tỉnh, thành phố tuyên truyền đến người nộp thuế, các tổ chức hành nghề công chứng về quyền lợi, nghĩa vụ, trách nhiệm của người nộp thuế để nâng cao tính tuân thủ trong việc khai báo giá chuyển nhượng đúng với giao dịch thực tế.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, số thu thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản lũy kế 8 tháng đầu năm 2022 đạt hơn 26,86 nghìn tỷ đồng, tăng hơn 13,2 nghìn tỷ đồng, tương ứng tỷ lệ tăng 96,4% so với cùng kỳ năm 2021. Cùng với đó, trên toàn quốc, tính từ đầu năm đến ngày 6/9/2022, lượng hồ sơ khai giá chuyển nhượng cao hơn giá UBND chiếm 72%, trung bình 1 bộ hồ sơ khai giá cao hơn gần 3 lần so với giá UBND.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cũng thừa nhận công tác này còn nhiều tồn tại, hạn chế. Theo đó, hiện các quy định về quản lý thuế đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản đã được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật về thuế nhưng để quản lý thuế một cách có hiệu quả đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản, ngoài quy định về quản lý thuế cần có quy định đồng bộ của Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản và công tác phối hợp của các cơ quan ban ngành có liên quan.

Thực tế cho thấy, ý thức tự giác thực hiện nghĩa vụ thuế của người dân chưa cao; nhận thức chưa đầy đủ về chính sách pháp luật thuế và pháp luật có liên quan; chưa nhận thức được hậu quả khi khai thuế với giá không đúng với giá thực tế chuyển nhượng.

Theo quy định pháp luật về thuế, người nộp thuế kê khai, nộp thuế không đúng với giá thực tế chuyển nhượng thì cơ quan thuế có quyền ấn định thuế. Tuy nhiên, cơ quan Thuế không có chức năng điều tra nên việc thu thập thông tin làm căn cứ ấn định thuế gặp nhiều khó khăn. Thực tế hiện nay, việc ấn định thuế được thực hiện có hiệu quả chỉ trong trường hợp cơ quan có liên quan (Công an điều tra, Thanh tra kiểm tra…) thu thập đủ chứng cứ chứng minh giao dịch mua bán thực tế, phát hiện kết luận hành vi gian lận, trốn thuế thì căn cứ để cơ quan thuế ấn định thuế mới hoàn toàn vững chắc. Tuy nhiên, Tổng cục Thuế cũng nhận được báo cáo của một số cơ quan thuế địa phương về việc đã chuyển hồ sơ qua cơ quan cảnh sát điều tra nhưng cơ quan điều tra chuyển lại cơ quan thuế để xử lý hành chính vì không đủ căn cứ xác định hành vi trốn thuế.

Bộ Tài chính cũng cho biết, việc quản lý chuyển nhượng bất động sản liên quan đến đất đai có nhiều cơ quan quản lý (như: Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ xây dựng...). Văn bản quy phạm pháp luật của các bộ, ngành hiện cũng chưa đồng bộ, mặt khác, dữ liệu về đất đai của các cơ quan quản lý nhà nước chưa được xây dựng đồng bộ, liên thông để trao đổi phục vụ quản lý thông tin liên quan đến đất.

Hơn nữa, công tác thu thập thông tin để triển khai công tác hậu kiểm của cơ quan thuế còn nhiều khó khăn do người nộp thuế mở nhiều tài khoản ngân hàng, các ngân hàng có phản hồi thông tin xác minh chậm nên việc xác minh giá chuyển nhượng gặp nhiều khó khăn. Khi có kết quả xác minh, nếu có chênh lệch giá chuyển nhượng, chi cục thuế gặp khó khăn trong việc mời người nộp thuế (người bán đã thay đổi địa chỉ thường trú, đi nước ngoài…).

Bộ Tài chính cho biết, trong thời gian tới, cơ quan quản lý sẽ bám sát tinh thần Nghị quyết số 18/NQ-TW của Ban Chấp hành Trung ương và Nghị quyết số 62/2022/QH15 của Quốc hội, tiếp tục triển khai Đề án “Tăng cường quản lý thuế và chống thất thu đối với các khoản thu về đất và bất động sản”.

Cùng với đó, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục chỉ đạo cơ quan Thuế phối hợp với các cơ quan thông tấn báo chí triển khai công tác tuyên truyền, hướng dẫn phổ biến chính sách thuế. Đồng thời xây dựng bộ tiêu chí rủi ro đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản.