Một kho chứa 10 tấn đường nhập lậu bị lực lượng Công an, Hải quan, Biên phòng Quảng Trị phát hiện, xử lý trong tháng 2/2023.

Lén lút đưa đường lậu “vượt biên”

Trao đổi với phóng viên Tạp chí Hải quan, Đội trưởng Đội Kiểm soát Hải quan-Cục Hải quan quan Quảng Trị Lê Mai Anh cho biết, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới và mua bán, vận chuyển mặt hàng đường không có chứng từ hợp pháp trong địa bàn hoạt động hải quan vẫn tiếp tục có những diễn biến phức tạp. Lợi dụng địa hình biên giới Quảng Trị bao gồm khu vực cửa khẩu quốc tế Lao Bảo, tuyến biên giới sông Sê Pôn, tuyến Quốc lộ 9 từ khu vực biên giới thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa qua thị trấn Krông Klang, huyện Đakrông về TP Đông Hà có nhiều đường ngang, các đối tượng thuê cư dân biên giới đa số là người dân tộc thiểu số, sinh sống sát bờ sông, trình độ dân trí thấp, không có việc làm..., thậm chí cả đối tượng tệ nạn xã hội tham gia buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Qua công tác đấu tranh của lực lượng Hải quan, Công an, Quản lý thị trường tỉnh Quảng Trị cho thấy, đường kính có xuất xứ Thái Lan là mặt hàng vi phạm khá phổ biến. Các vụ việc vi phạm xảy ra hầu hết là hành vi mua bán, vận chuyển hàng hóa nhập khẩu không có chứng từ hợp pháp trong địa bàn hoạt động hải quan, các đối tượng thường bỏ trốn khi bị phát hiện vi phạm đã gây khó khăn cho công tác xử lý vụ việc do không xác định đ­ược đối tượng vi phạm và chủ sở hữu hàng hóa.

Tính từ đầu năm 2023 đến 30/11/2023, Đội Kiểm soát Hải quan, Cục Hải quan Quảng Trị đã phát hiện, xử lý 62 vụ vi phạm pháp luật hải quan liên quan đến mặt hàng đường, thu giữ 127,8 tấn đường có xuất xứ nước ngoài (chủ yếu Thái Lan), trị giá hơn 1,84 tỷ đồng.

Phương thức, thủ đoạn của các đối tượng buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa không thay đổi nhưng ngày càng tinh vi, manh động, liều lĩnh, nguy hiểm hơn. Các đối tượng buôn lậu chủ yếu thuê người sử dụng đò gắn máy cải tiến vận chuyển hàng dọc sông Sê Pôn (dài hơn 10 km), lợi dụng vào thời tiết mưa gió, trời tối, địa hình phức tạp hoặc khi các lực lượng chức năng không có mặt tuần tra, kiểm soát để đưa hàng lậu, hàng cấm vào bờ sông phía Việt Nam tập kết vào các kho hàng (chủ yếu là nhà dân sát biên giới); thuê người dùng xe thồ, xe kéo để vận chuyển, hoặc gùi cõng hàng hóa qua các đường mòn, lối mở nhằm trốn tránh sự kiểm tra, kiểm soát của các lực lượng chức năng. Hàng hóa sau khi được tập kết dọc tuyến biên giới sẽ tiếp tục được đưa lên các phương tiện vận tải như xe khách, xe tải nhỏ, xe tải Van chạy với tốc độ cao, không chấp hành hiệu lệnh của các cơ quan chức năng để vận chuyển về nội địa tiêu thụ.

Lợi dụng triệt để cư dân sinh sống quanh khu vực sông Sê Pôn, các đối tượng đã hình thành các bến đò tự phát, dùng phương tiện vận tải không có kiểm định để đưa hàng hóa “vượt biên”. Các đối tượng chất hàng hóa lên thuyền, chạy dọc sông Sê Pôn, sau khi nhận được tín hiệu an toàn từ trên bờ phía Việt Nam, lập tức táp phương tiện vào bờ liền tẩu tán hàng hóa. Hàng lậu được vận chuyển trót lọt lên bờ được đưa vào các nhà kho tạm để cất giấu, chủ yếu nằm trong khu vực kín đáo, gây khó khăn cho việc kiểm tra của lực lượng chức năng. Từ các kho hàng tạm, các đối tượng sử dụng phương tiện đưa hàng về các kho trung chuyển nằm ở TP Đông Hà, thậm chí sử dụng xe hạ tải (xe khách quá đát, xe khách hết niên hạn được hoán cải thành xe tải) để vận chuyển đường nhập lậu.

Kiểm soát hoạt động xe hạ tải

Để nâng cao hiệu quả đấu tranh chống vận chuyển trái phép đường lậu của các lực lượng chức năng, ông Nguyễn Văn Lộc, Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam cho rằng, cần bổ sung các phương tiện, công cụ hỗ trợ cho các lực lượng chức năng thực thi nhiệm vụ nhằm hạn chế các bất cập sơ hở đang bị các đối tượng lợi dụng để thực hiện hành vi buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Xem xét trang bị cho các lực lượng chức năng các phương tiện để giám sát hoạt động tại các bến đò và các đường giao thông dọc sông Sê Pôn như hệ thống camera giám sát an ninh trật tự có tích hợp về trung tâm thông tin chỉ huy, hoặc thiết bị bay không người lái hỗ trợ công tác tuần tra, theo dõi, xác định hiện trường để nhận diện các đối tượng, phương tiện có liên quan đến hành vi buôn lậu, gian lận thương mại.

Hiệp hội Mía đường Việt Nam cũng đề xuất các bến đò tự phát trên sông Sê Pôn cần được quản lý chặt chẽ, đáp ứng quy định về quản lý hoạt động đường thủy nội địa. Bên cạnh đó, kiểm tra việc đăng kiểm các xe hạ tải, có biện pháp xử lý các xe đã thay đổi tình trạng kỹ thuật để vận chuyển hàng hóa. Mặt khác, yêu cầu các xe hạ tải phải gắn thiết bị giám sát hành trình theo quy định của Điều14 Nghị định 86/2014/NĐ-CP: "Xe ôtô kinh doanh vận tải hành khách, xe ôtô kinh doanh vận tải hàng hóa bằng container, xe đầu kéo rơ moóc, sơ mi rơ moóc hoạt động kinh doanh vận tải và xe ôtô kinh doanh vận tải hàng hóa phải gắn thiết bị giám sát hành trình, thiết bị giám sát hành trình phải đảm bảo tình trạng kỹ thuật tốt và hoạt động liên tục trong thời gian xe tham gia giao thông”.