Rà soát, đánh giá toàn diện tác động của Covid-19 đến tăng trưởng kinh tế
	Dự án cao tốc Bắc - Nam: Chuyển hướng đầu tư công?
	Đẩy nhanh giải ngân các dự án có tính chất lan tỏa như cao tốc Bắc Nam, sân bay Long Thành

Hiện nay việc quản lý, thanh toán, quyết toán dự án hoàn thành còn nhiều bất cập, vướng mắc. Ảnh: Thuỳ Linh.

Quyết toán dự án hoàn thành còn nhiều bất cập

Theo Bộ Tài chính, thời gian qua, nhiều quy định về đơn giản hóa hồ sơ quy trình thanh toán, minh bạch hóa trách nhiệm giữa chủ đầu tư và cơ quan thanh toán trong quy trình kiểm soát thanh toán vốn đầu tư đã được ban hành.

Để đẩy nhanh tiến độ thanh toán vốn đầu tư, nhiều quy định cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian chuyển kế hoạch vốn đã được ban hành. Quy trình kiểm soát thanh toán, phương thức kiểm soát thanh toán được thay đổi, rút ngắn, tạo điều kiện cho chủ đầu tư và nhà thầu linh hoạt hơn trong việc thanh toán, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công.

Tuy nhiên, hiện nay, việc quản lý, thanh toán, quyết toán dự án hoàn thành còn nhiều bất cập, vướng mắc. Bộ Tài chính chỉ ra một số vấn đề: Chưa có quy định cụ thể nên chưa có cơ sở pháp lý chặt chẽ trong quản lý, thanh toán kế hoạch vốn; chưa bao quát được phạm vi tất cả các dự án sử dụng vốn đầu tư công.

Hơn nữa, việc quản lý vốn tạm ứng và thu hồi vốn tạm ứng theo hợp đồng đối với nguồn vốn ngân sách nhà nước còn chưa chặt chẽ, chưa có chế tài quy định cụ thể, tỷ lệ tạm ứng theo hợp đồng quá cao (trên 50%) dẫn đến số dư tạm ứng tại Kho bạc Nhà nước là rất lớn.

Về việc quyết toán dự án hoàn thành, việc quản lý các nguồn vốn nhà nước và ngoài nhà nước lại có sự khác nhau về thẩm quyền quyết định dự án đầu tư và cách thức quản lý chi phí đầu tư của dự án. Do vậy, chế độ hướng dẫn quyết toán hiện hành đối với các đối tượng sử dụng vốn nhà nước trong đầu tư công có khoảng trống nhất định, cần phải được khắc phục bằng văn bản quy phạm pháp luật với hình thức cao hơn thông tư.

Việc chậm quyết toán dự án hoàn thành đã kéo chậm việc giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công được giao của các bộ, ngành, địa phương. Bộ Tài chính luôn phải thúc giục các chủ đầu tư, ban quản lý dự án nhanh chóng triển khai dự án, khi có khối lượng hoàn thành, phải nhanh chóng quyết toán và thanh toán vốn với Kho bạc Nhà nước.

Nhiều dự án chậm tiến độ giải ngân do chưa hoàn thành công tác nghiệm thu, bàn giao, quyết toán dự án hoàn thành, đã từng được Bộ Tài chính nêu trong báo cáo gửi đến Thủ tướng Chính phủ như dự án kết nối khu vực trung tâm đồng bằng Mê Kông, dự án đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông, dự án đường Hồ Chí Minh đoạn tránh Chư Sê…

Xác định trong từng khâu

Trên cơ sở tình hình thực tế nêu trên, trong dự thảo Nghị định quy định về quản lý, thanh toán, quyết toán dự án sử dụng vốn đầu tư công, Bộ Tài chính đề xuất các quy định về quyết toán dự án hoàn thành xác định trong từng khâu.

Cụ thể, xác định rõ nguyên tắc chi phí đầu tư được quyết toán, nguyên tắc quyết toán dự án hoàn thành, tiểu dự án, công trình, hạng mục công trình độc lập hoàn thành. Việc lập báo cáo quyết toán dự án hoàn thành phải được quy định cụ thể.

Cùng với đó, việc thẩm tra quyết toán dự án hoàn thành và phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành được quy định rõ từ cơ quan thẩm tra, nguyên tắc và cách thức thực hiện thẩm tra, thẩm quyền phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành. Đáng chú ý, dự thảo nghị định quy định rõ chế độ báo cáo, kiểm tra, xử lý vi phạm và quyền hạn, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong quyết toán dự án hoàn thành.

Để đẩy nhanh tiến độ thanh toán vốn đầu tư, cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian chuyển kế hoạch vốn, Bộ Tài chính đã bỏ nội dung tiếp chuyển bằng văn bản từ Kho bạc Nhà nước trung ương cho các Kho bạc Nhà nước địa phương nơi các dự án mở tài khoản để làm căn cứ thanh toán vốn đầu tư cho các dự án. Thay vào đó, kế hoạch vốn sẽ được nhập trực tiếp lên hệ thống Quản lý tài chính ngân sách (TABMIS) và được chuyển xuống các kho bạc nhà nước địa phương nơi các dự án mở tài khoản.

Về quy trình kiểm soát thanh toán, các quy định đã thay đổi phương thức kiểm soát thanh toán từ kiểm soát trước, thanh toán sau sang thanh toán trước, kiểm soát sau; đồng thời rút ngắn thời hạn thanh toán tối đa từ 7 ngày xuống 4 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ thanh toán. Việc bổ sung quy định “thanh toán trước, kiểm soát sau” cho từng lần thanh toán và “kiểm soát trước, thanh toán sau” đối với lần thanh toán cuối cùng của hợp đồng đã tạo điều kiện cho chủ đầu tư và nhà thầu được linh hoạt hơn trong việc thanh toán, đồng thời đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công.