Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải Quan Bắc Ninh, Cục Hải quan Bắc Ninh. Ảnh: T.Trang.

Quy định chưa phù hợp với thực tiễn

Theo quy định hiện hành tại Khoản 1 Điều 29 quy định: ”Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu được miễn thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu theo điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

Cơ sở để xác định hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu được miễn thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là số lượng, chủng loại, trị giá hàng hóa được quy định cụ thể tại điều ước quốc tế. Trường hợp điều ước quốc tế không quy định cụ thể chủng loại, định lượng miễn thuế thì Bộ Tài chính thống nhất với Bộ Ngoại giao báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết định chủng loại và định lượng hàng hóa miễn thuế”.

Với quy định như trên, trong quá trình thực hiện, cơ quan Hải quan và người NK đã phát sinh nhiều vướng mắc bởi quy định của Khoản 1 Điều 29 giao thẩm quyền cho Bộ Tài chính thống nhất với Bộ Ngoại giao và báo cáo Thủ tướng Chính phủ về Danh mục hàng hóa miễn thuế. Trong khi đó, đa số điều ước quốc tế không quy định cụ thể chủng loại, định lượng miễn thuế; số lượng các điều ước quốc tế có điều khoản quy định về thuế nhiều, trong mọi lĩnh vực, ngành nghề của nền kinh tế, hàng hóa NK đa dạng, số lượng lớn. Vì vậy, Bộ Ngoại giao không thể là đơn vị thẩm định được tính cần thiết, phù hợp của toàn bộ hàng hóa NK theo các điều ước quốc tế, cần có ý kiến thẩm định của Bộ chuyên ngành.

Đưa ra ví dụ cụ thể vướng mắc này, Tổng cục Hải quan cho biết trường hợp giải quyết miễn thuế theo Hiệp định hàng không của các hãng hàng không, Danh mục hàng hóa đề nghị miễn thuế phải xin ý kiến của Cục Hàng không Việt Nam - Bộ Giao thông vận tải về tính phù hợp của hàng hóa đối với Hiệp định trước khi thống nhất với Bộ Ngoại giao, dẫn tới thời gian giải quyết miễn thuế kéo dài.

Bên cạnh đó, đối với các dự án lớn thuộc các điều ước quốc tế không thể quyết định về chủng loại, định lượng hàng hóa miễn thuế một lần cho toàn bộ dự án; phải thực hiện hiện phê duyệt theo năm hoặc theo hạng mục, gói thầu... đã làm tăng thủ tục hành chính. Đơn cử như trường hợp giải quyết miễn thuế đối với điều ước quốc tế của Liên doanh Vietsovpetro, Tổng cục Hải quan đã trình Bộ báo cáo Thủ tướng Chính phủ vừa qua đã khiến cho thời gian giải quyết miễn thuế kéo dài, có thể ảnh hưởng đến tiến độ NK hàng hóa phục vụ dự án. Bên cạnh đó kế hoạch nhập khẩu được Hội đồng liên doanh Vietsovpetro phê duyệt cho từng năm, dẫn đến phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Danh mục miễn thuế hàng năm làm phát sinh thủ tục hành chính.

Không chỉ có thế, theo cơ quan Hải quan, quy định tại Khoản 1 Điều 29 Nghị định 134/2016/NĐ-CP chưa có tính thống nhất với các quy định hiện hành khác, Khoản 2 Điều 21 Nghị định số 83/2013/NĐ-CP ngày 22/7/2013 quy định “Bộ Tài chính quy định thủ tục áp dụng đối với trường hợp không chịu thuế, miễn thuế, giảm thuế theo các điều ước quốc tế. Các cơ quan nhà nước liên quan có trách nhiệm xác nhận phạm vi, hàng hóa, dịch vụ thuộc diện không chịu thuế, miễn thuế, giảm thuế theo các điều ước quốc tế mà cơ quan mình đã ký kết”.

Vì vậy, theo ban soạn thảo cần thiết phải sửa đổi bổ sung Khoản 1 Điều 29.

Sửa để giảm thủ tục, giảm thời gian giải quyết miễn thuế

Ban soạn thảo đã đưa ra để xuất sửa đổi, bổ sung Khoản 1 Điều 29 Nghị định 134/2016/NĐ-CP như sau:

“Trường hợp điều ước quốc tế không quy định cụ thể chủng loại, định lượng miễn thuế, Bộ chủ quản có trách nhiệm báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định chủng loại và định lượng miễn thuế theo hồ sơ gồm: Công văn của Bộ chủ quản báo cáo Thủ tướng Chính phủ đề nghị quyết định chủng loại và định lượng hàng hóa nhập khẩu miễn thuế kèm Danh mục hàng hóa dự kiến nhập khẩu miễn thuế theo điều ước quốc tế theo mẫu số… ban hành kèm theo Nghị định này (1 bản chính); Điều ước quốc tế (1 bản chụp có đóng dấu sao y bản chính của cơ quan); Các chứng từ, tài liệu có liên quan đến việc xác định chủng loại và định lượng hàng hóa nhập khẩu miễn thuế theo điều ước quốc tế (1 bản chụp có đóng dấu sao y bản chính của cơ quan);

a) Trên cơ sở số lượng, chủng loại, trị giá hàng hóa được miễn thuế tại điều ước quốc tế hoặc Danh mục hàng hóa nhập khẩu miễn thuế đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; tổ chức, cá nhân sử dụng hàng hóa cập nhật Danh mục hàng hóa nhập khẩu miễn thuế lên Hệ thống xử lý dữ liệu của cơ quan hải quan theo các chỉ tiêu quy định tại mẫu số… ban hành kèm theo Phụ lục VII Nghị định này, trước khi đăng ký tờ khai hàng hóa nhập khẩu miễn thuế đầu tiên và nộp hồ sơ thông báo Danh mục miễn thuế cho cơ quan hải quan theo quy định tại điểm b khoản 4 Điều 30 Nghị định này. Hồ sơ thông báo Danh mục hàng hóa nhập khẩu miễn thuế gồm: Công văn thông báo Danh mục hàng hóa nhập khẩu miễn thuế theo mẫu số … ban hành kèm theo Phụ lục VII Nghị định này (1 bản chính); Điều ước quốc tế (1 bản chụp có đóng dấu sao y bản chính của cơ quan) hoặc Danh mục hàng hóa nhập khẩu miễn thuế đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (1 bản chụp có đóng dấu sao y bản chính của cơ quan).

b) Tổ chức, cá nhân sử dụng hàng hóa miễn thuế là người trực tiếp xuất khẩu, nhập khẩu. Trường hợp không trực tiếp nhập khẩu hàng hóa miễn thuế thực hiện theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 30 Nghị định số 134/2016/NĐ-CP.

Trường hợp hàng hóa miễn thuế nhập khẩu theo tổ hợp, dây chuyền phải nhập khẩu làm nhiều chuyến để lắp ráp thành tổ hợp, dây chuyền hoàn chỉnh không thể thực hiện trừ lùi theo số lượng tại thời điểm nhập khẩu, tổ chức, cá nhân sử dụng hàng hóa miễn thuế thực hiện thông báo Danh mục miễn thuế bằng giấy: Danh mục miễn thuế theo Mẫu số 06 tại Phụ lục VII ban hành kèm theo Nghị định số 134/2016/NĐ-CP ngày 1/9/2016: 2 bản chính.

Trường hợp Danh mục miễn thuế đã cập nhật lên Hệ thống có sai sót hoặc cần sửa đổi, thực hiện theo quy định tại khoản 5 Điều 30 Nghị định số 134/2016/NĐ-CP”.

Theo phân tích của ban soạn thảo, do Luật thuế số 107/2016/QH13 giao Chính phủ quy định chi tiết các trường hợp được miễn thuế nên Chính phủ có thẩm quyền giao cho các bộ chủ quản xem xét quyền định miễn thuế NK trong trường hợp này. Vì vậy, sửa thẩm quyền quyết định chủng loại và định lượng hàng hóa miễn thuế trong trường hợp điều ước quốc tế không quy định cụ thể chủng loại, định lượng miễn thuế nhằm giảm thủ tục hành chính, giảm thời gian giải quyết miễn thuế, tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan Hải quan cũng như người NK.

Bên cạnh đó, việc bổ sung việc thông báo Danh mục miễn thuế đối với hàng hóa miễn thuế theo Điều ước quốc tế để đảm bảo quản lý, thực hiện miễn thuế đúng đối tượng, đúng phạm vi xác nhận của Bộ chủ quản về chủng loại, định lượng hàng hóa nhập khẩu theo Điều ước quốc tế. Theo đó sẽ khắc phục được bất cập hiện nay về thời gian và thủ tục lấy ý kiến Bộ ngoại giao, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt hàng năm, rút ngắn thủ tục hành chính về xét đề nghị miễn thuế.