Quang cảnh Hội nghị. Ảnh: T.Trang.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Âu Anh Tuấn- Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về Hải quan cho biết, qua 8 tháng triển khai Luật Hải quan năm 2014, Tổng cục Hải quan đã ban hành khoảng 40 văn bản để giải đáp các vướng mắc của Hải quan các địa phương cũng như cộng đồng DN. Hầu hết các vướng mắc đều là do hiểu chưa thống nhất các quy định của Luật, các văn bản hướng dẫn chưa rõ ràng…

Vì vậy, để đánh giá tác động, hiệu quả và nắm bắt tình hình thực hiện Luật Hải quan năm 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành, Tổng cục Hải quan tổ chức Hội nghị tham vấn để tiếp tục tiếp thu những vướng mắc, lắng nghe ý kiến của cộng đồng DN góp ý vào những văn bản hướng dẫn Luật Hải quan 2014 để Tổng cục Hải quan sửa đổi, tiếp tục hoàn chỉnh hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, tạo môi trường thuận lợi hơn cho hoạt động xuất nhập khẩu của DN.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Peter Paust- chuyên gia quốc tế về tạo thuận lợi thương mại Dự án GIG nhận xét, Luật Hải quan 2014 được đánh giá là cải cách tích cực, đã áp dụng phương thức quản lý hiện đại theo thông lệ quốc tế và các Hiệp định mà Việt Nam đã tham gia để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và thương mại… Hải quan Việt Nam là một trong những cơ quan có những thay đổi đáng kể về văn bản pháp luật, tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại.

Theo đánh giá của Cục Giám sát quản lý về Hải quan, qua 8 tháng triển khai Luật Hải quan 2014, tinh thần của Luật đã dần đi vào cuộc sống, những thay đổi của Luật Hải quan và các văn bản quy định chi tiết thi hành đã tác động sâu rộng đến hoạt động xuất nhập khẩu của DN và toàn bộ hoạt động hải quan. Đặc biệt, các hoạt động nghiệp vụ hải quan, như: Hồ sơ hải quan đã được đơn giản, giảm bớt các giấy tờ không cần thiết; Minh bạch và giảm thời gian kiểm tra hồ sơ hải quan, kiểm tra thực tế hàng hóa. Cùng với đó, Luật cũng đã giúp thay đổi căn bản phương thức quản lý hải quan đối với loại hình gia công, SXXK, chế xuất.

Về giám sát hải quan, các khâu đang hướng tới mô hình giám sát về điện tử, hạn chế tối đa DN tiếp xúc với Hải quan. Theo quy định của Luật Hải quan và các văn bản hướng dẫn thi hành, các doanh nghiệp kinh doanh cảng, kho, bãi có trách nhiệm phối hợp với cơ quan hải quan trong công tác giám sát hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu đưa vào, đưa ra cảng, kho, bãi; Sử dụng tờ khai hải quan điện tử, không phải in; Thủ tục hải quan điện tử đã được triển khai tại tất cả các Cục Hải quan, Chi cục Hải quan trên toàn quốc tạo một bước ngoặt mới trong công tác hiện đại hóa hải quan.

Tuy nhiên, theo đại diện Cục Giám sát quản lý về Hải quan, thời gian qua phát sinh một số vấn đề về hồ sơ hải quan, bất cập của sự phối hợp giữa cơ quan Hải quan và các bộ, ngành, liên ngành, về trách nhiệm phối hợp của các đơn vị kinh doanh cảng, kho, bãi trong công tác giám sát hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, xác nhận hàng qua khu vực giám sát, khai bổ sung số hiệu container khi làm thủ tục hải quan xuất khẩu, đưa hàng về bảo quản, quản lý hàng hoá gia công, SXXK, chế xuất. Đặc biệt, rất ít DN tận dụng quy định về nộp chứng từ điện tử.

Trong lĩnh vực thuế xuất nhập khẩu, đại diện Cục Thuế XNK cho biết, quy định mới đã bổ sung nội dung về miễn thuế đối với máy móc, thiết bị tạm nhập- tái xuất phục vụ thử nghiệm, nghiên cứu phát triển sản phẩm, sửa đổi thủ tục giải quyết miễn thuế đối với hàng hóa nhập khẩu theo điều ước quốc tế từ xét miễn thuế sang thực hiện theo thủ tục miễn thuế, rút gọn hồ sơ đăng ký Danh mục hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu miễn thuế trước...

Đánh giá cao sự lắng nghe, tiếp thu và chủ động của cơ quan Hải quan trong tiếp thu các ý kiến vướng mắc của DN, đại diện các DN đều cho rằng, Tổng cục Hải quan- Bộ Tài chính là cơ quan đi đầu trong tạo thuận lợi cho DN. DN cũng đánh giá cao về cải cách thủ tục hành chính của Tổng cục Hải quan về vấn đề này.

Tuy nhiên, phản ánh về những vướng mắc trong quá trình thực hiện Luật Hải quan 2014 và các văn bản hướng dẫn, ý kiến các DN đưa ra đều tập trung các các quy định về: Việc triển khai chưa được thống nhất giữa các đơn vị Hải quan, báo cáo quyết toán mang tính hình thức nhiều hơn, thủ tục tiếp nhận và xử lý hồ sơ hoàn thuế, không thu thuế còn rườm rà; khó khăn trong việc khai số container tại thời điểm truyền tờ khai xuất khẩu; khó khăn trong việc thực hiện quy định kiểm tra hồ sơ thanh khoản tại DN, thanh khoản và kiểm tra tình hình sử dụng tồn kho nguyên liệu, vật tư, máy móc.

Cùng với đó là những vướng mắc về các trường hợp cơ quan Hải quan phải thực hiện kiểm tra hồ sơ trước khi hoàn thuế, không thu thuế và phải kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế; Vướng mắc về trường hợp tạm nhập tái xuất đối với phương tiện chứa hàng hóa theo phương thức quay vòng; về giải phóng hàng chưa có giá chính thức tại thời điểm đăng ký tờ khai.

Bên cạnh đó, quản lý chuyên ngành vẫn tiếp tục là một trong những vấn đề khó khăn nhất trong thủ tục thông quan hàng hoá. Tại Hội nghị các DN phản ánh những khó khăn, vướng mắc trong việc chịu các quy định về quản lý chuyên ngành, đồng thời đề nghị Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan tăng cường phối hợp và thường xuyên có ý kiến giúp các DN để giảm bớt những quy định rườm rà trong quản lý chuyên ngành. Cùng với đó, một số ý kiến cũng đề nghị, cơ quan Hải quan cần nâng cao hơn nữa chức năng giám sát hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu để hạn chế việc hàng hóa đã được Hải quan kiểm tra nhưng lại vẫn bị lực lượng chức năng khác kiểm tra lại.

Ý kiến các DN nêu ra đều được lãnh đạo Tổng cục Hải quan giải đáp rõ ràng, đồng thời ghi nhận những đóng góp của các DN. Đối với các đơn vị Hải quan địa phương thực hiện chưa đúng theo quy định hướng dẫn của Luật, Tổng cục Hải quan sẽ có chấn chỉnh kịp thời.

Ngày 10-9, Hội nghị tham vấn DN đánh giá về việc thực hiện Luật Hải quan và các văn bản hướng dẫn thi hành sẽ tiếp tục được tổ chức tại TP.HCM.