Kiểm tra niêm phong hàng NK tại Chi cục Hải quan KCN Sóng Thần (Bình Dương) Ảnh: HỒ CẢNH

PV: Xin bà cho biết, Thông tư quy định về việc áp dụng thí điểm chế độ ưu tiên trong lĩnh vực quản lý Nhà nước về hải quan đối với DN đủ điều kiện sẽ được Tổng cục Hải quan triển khai thực hiện như thế nào?

Bà Lê Thu:

Để triển khai thực hiện Thông tư này, Cục Kiểm tra sau thông quan đã xây dựng một kế hoạch triển khai rất cụ thể. Trong thời gian sớm nhất, Tổng cục Hải quan sẽ có một buổi họp báo để thông báo về Thông tư mới này để báo chí cũng như cộng đồng DN biết. Tổng cục Hải quan đang thực hiện việc áp dụng thí điểm chế độ ưu tiên trong lĩnh vực quản lý Nhà nước về hải quan đối với DN đủ điều kiện. Đồng thời cùng với đó, Tổng cục Hải quan sẽ có một cuộc họp triển khai việc thực hiện chương trình này tới hải quan các tỉnh, thành phố.

Quy trình triển khai thực hiện có thể hiểu đơn giản như sau:

Hải quan các tỉnh, thành phố sẽ giới thiệu với Tổng cục Hải quan một số DN mà cục hải quan các tỉnh, thành phố xét thấy DN có đủ điều kiện. Tổng cục Hải quan xem xét danh sách do cục hải quan các tỉnh, thành phố giới thiệu và các thông tin khác (nhất là niềm tin vào DN) để lựa chọn DN dự kiến áp dụng thí điểm đợt đầu. Tổng cục Hải quan thông báo cho DN lựa chọn biết để họ tự xem xét việc đề nghị được công nhận là DN ưu tiên. Khi DN nộp hồ sơ đề nghị thì giao cục hải quan các tỉnh, thành phố liên quan thẩm định; đồng thời có văn bản đề nghị các cơ quan Thuế, Quản lý thị trường, Kế hoạch và Đầu tư, Ban Quản lý khu công nghiệp đánh giá về tuân thủ pháp luật của DN.

Căn cứ kết quả thẩm định của Hải quan tỉnh, thành phố và ý kiến của các cơ quan quản lý liên ngành liên quan; kết quả kiểm tra sau thông quan hoặc kết luận của thanh tra/kiểm toán và đối chiếu các điều kiện quy định tại Thông tư, kiểm tra về hạ tầng kỹ thuật ứng dụng công nghệ thông tin của DN để đáp ứng yêu cầu trao đổi dữ liệu điện tử giữa DN và cơ quan Hải quan. Tổng cục Hải quan nhận xét, đánh giá, nếu đủ điều kiện thì thông báo cho DN và tổ chức ký Bản ghi nhớ, quyết định công nhận DN ưu tiên.

Bước cuối cùng, Tổng cục Hải quan sẽ kiểm tra (kể cả trường hợp chấp nhận kết quả kiểm toán/ thanh tra) về hạ tầng kỹ thuật ứng dụng công nghệ thông tin của DN để đáp ứng yêu cầu trao đổi dữ liệu điện tử giữa DN và cơ quan Hải quan.

PV: Vậy thời gian thực hiện áp dụng chế độ ưu tiên này là bao lâu? Trong giai đoạn đầu này, dự tính sẽ có bao nhiêu DN được công nhận là DN ưu tiên, thưa bà?

Bà Lê Thu:

Thời hạn thực hiện thí điểm chế độ ưu tiên là 2 năm kể từ ngày Thông tư này có hiệu lực thi hành. Hết thời hạn thí điểm, Tổng cục Hải quan sẽ tổng kết đánh giá việc thực hiện, báo cáo Bộ Tài chính trình Thủ tướng Chính phủ ban hành chế độ thực hiện ổn định, lâu dài.

Theo dự tính, bước đầu Tổng cục Hải quan sẽ lựa chọn khoảng 20 DN. Thời hạn DN được hưởng chế độ ưu tiên lần đầu là 12 tháng, kể từ ngày Tổng cục Hải quan ký Quyết định áp dụng chế độ ưu tiên đối với DN. Trong thời gian này, nếu DN vi phạm sẽ bị đình chỉ áp dụng chế độ ưu tiên đối với DN. Khi hết thời hạn 12 tháng, Tổng cục Hải quan thực hiện đánh giá lại, nếu kết quả đánh giá lại DN vẫn đáp ứng điều kiện quy định, có nguyện vọng tiếp tục được áp dụng chế độ ưu tiên thì Tổng cục Hải quan ban hành quyết định gia hạn áp dụng chế độ ưu tiên đối với DN trong thời hạn 36 tháng tiếp theo. Việc đánh giá lại các lần sau, cứ 36 tháng một lần, hai bên tổ chức đánh giá lại việc thực hiện.

PV: Con số 20 DN được lựa chọn lần đầu có là ít không, thưa bà?

Bà Lê Thu:

Vấn đề không phải là số lượng DN nhiều hay ít mà phải đáp ứng các điều kiện, mức độ tin cậy thì mới lựa chọn. Theo số liệu thống kê của một số nước thuộc Liên minh châu Âu thì số lượng DN được ưu tiên đặc biệt cũng không quá nhiều. Ví dụ Đan Mạch là 34; Hy Lạp là 5; Ai-len là 41; Bỉ là 98.

PV: Xin bà cho biết, chương trình áp dụng chế độ ưu tiên sẽ dành cho những đối tượng DN nào?

Bà Lê Thu:

Thời gian đầu thí điểm, sẽ triển khai áp dụng đối với 3 đối tượng DN là:

DN được ưu tiên trong XNK tất cả các mặt hàng, loại hình XNK (bao gồm cả hàng hoá và dịch vụ XNK mua, bán ở nội địa); DN được ưu tiên trong XK hàng hóa là thủy sản, nông sản, dầu thô có xuất xứ thuần túy Việt Nam; DN được ưu tiên trong NK hàng hóa phục vụ sản xuất, XK sản phẩm thuộc lĩnh vực công nghệ cao được Nhà nước khuyến khích đầu tư, có yêu cầu đặc biệt về quy trình sản xuất và quản lý sản phẩm.

PV: Xin cảm ơn bà!

T. Trang (thực hiện)