Đáng chú ý hơn, hiện đã có tới hơn 1.000 DN đang XK hàng hóa vào Mỹ bị loại khỏi thị trường do không biết đến quy định mới trong Luật Hiện đại hóa an toàn thực phẩm (Food Safety Modernization Act - FSMA).

Điểm chính trong FSMA là chuyển từ đối phó nhiễm bẩn thực phẩm sang phòng chống nhiễm bẩn thực phẩm. Luật này không chỉ quan tâm đến kiểm tra chất lượng mà còn quy định chi tiết, chặt chẽ cả chuỗi sản xuất thực phẩm. Luật cũng yêu cầu nhà NK phải tham gia Chương trình kiểm tra nhà cung ứng nước ngoài (FSVP), đồng thời bên chế biến phải có một cá nhân được học về FSMA theo chương trình do FDA công nhận. Bên cạnh đó, các DN muốn XK vào thị trường Mỹ cần đăng ký lại với FDA sau 2 năm và bắt đầu đăng ký lại từ cuối năm 2016.

Sự việc đáng tiếc xảy ra, không ít DN cho hay: Các DN đã XK vào Mỹ nhiều năm mà bị lọt vào “danh sách đen”, nguyên nhân chính là bởi không nắm được thông tin, không nhận được bất kỳ sự cảnh báo nào từ phía cơ quan chức năng.

Trên thực tế, theo Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam: Không quá khó khăn để tìm thấy danh sách các DN Việt Nam bị “cảnh báo NK” được cập nhật trên website của FDA. Đối với riêng FSMA, trong năm 2016, FDA đã gửi thông báo cho tất cả các DN là đại diện hoặc đơn vị thứ 3 ủy quyền của DN XK vào thị trường Mỹ. Bởi vậy, những trường hợp bị từ chối không được chấp nhận XK hàng vào Mỹ là do DN không có đơn vị đại diện hoặc không có bên thứ 3 được ủy quyền tại Mỹ.

Phân tích như vậy để thấy rằng, việc bị ngừng XK sang Mỹ, trước tiên phần lỗi không nhỏ thuộc về DN. DN nếu đã làm ăn lâu năm với đối tác bên Mỹ thì phải có sự tìm hiểu nhất định về thị trường này, ít nhất là nắm được thông tin cập nhật trên website của FDA. “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”, chính vì DN thiếu tính chủ động trong tìm hiểu thông tin, nắm bắt thị trường nên mới phải nhận về “trái đắng” không đáng có.

Đương nhiên, trong câu chuyện này, các cơ quan quản lý nhà nước liên quan như Bộ Công Thương, Bộ NN&PTNT cũng không thể đứng ngoài cuộc. Rõ ràng, hiện nay việc cập nhật thông tin về các quy định, chính sách mới của thị trường Mỹ nói riêng, các thị trường XK khác nói chung đến DN chưa thực sự kịp thời, đáp ứng nhu cầu. Điều này cần sớm cải thiện trong thời gian tới.

Ở thời hội nhập kinh tế diễn ra mạnh mẽ như hiện nay, “chậm chân” một chút là phải chịu thua thiệt, đôi bên, cả DN lẫn cơ quan quản lý phải “bắt tay” chặt chẽ, nỗ lực hơn nữa mới mong đủ sức cạnh tranh.