Trước vướng mắc của Cục Hải quan Bắc Ninh liên quan đối với hàng hóa NK miễn thuế tạo tài sản cố định thuộc dự án đầu tư, theo Tổng cục Hải quan, Điều 52 Luật Quản lý thuế 2019; Điều 17 Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định ấn định thuế đối với hàng hóa XNK; Điều 317 Bộ Luật dân sự 2015 quy định thế chấp tài sản là việc một bên (gọi tắt là bên thế chấp) dùng tài sản thuộc sở hữu của mình để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ và không giao tài sản cho bên kia (gọi tắt là bên nhận thế chấp). Tài sản thế chấp do bên thế chấp giữ và các bên có thể thỏa thuận giao cho người thứ ba giữ tài sản thế chấp.

Cũng tại Điều 320 Bộ Luật dân sự quy định bên thế chấp có nghĩa vụ giao giấy tờ liên quan đến tài sản thế chấp trong trường hợp các bên có thỏa thuận, trừ trường hợp luật có quy định khác; bảo quản, giữ gìn tài sản thế chấp; giao tài sản thế chấp cho bên nhận thế chấp để xử lý khi thuộc một trong các trường hợp xử lý tài sản đảm bảo quy định.

Cũng tại Điều 321 Bộ Luật dân sự quy định bên thế chấp có quyền khai thác công dụng, hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài sản thế chấp, trừ trường hợp hoa lợi, lợi tức cũng là tài sản thế chấp theo thỏa thuận; đầu tư để làm tăng giá trị của tài sản thế chấp; được bán, trao đổi, tặng cho tài sản thế chấp không phải là hàng hóa luân chuyển trong quá trình sản xuất, kinh doanh, nếu được bên nhận thế chấp đồng ý hoặc theo quy định của luật; được cho thuê, cho mượn tài sản thế chấp nhưng phải thông báo cho bên thuê, bên mượn biết về việc tài sản cho thuê, cho mượn đang được dùng để thế chấp và phải thông báo cho bên nhận thế chấp biết.

Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan quản lý các khu công nghiệp Yên Phong, Cục Hải quan Bắc Ninh. Ảnh: Quang Hùng

Điều 18 Nghị định 21/2021/NĐ-CP quy định: Chủ đầu tư được dùng dự án đầu tư mà Luật Đầu tu, luật khác liên quan không cấm chuyển nhượng để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ. Chủ đầu tư có thể dùng toàn bộ dự án đầu tư, quyền tài sản của mình về khai thác, quản lý dự án đầu tư và quyền tài sản khác hoặc tài sản khác thuộc dự án đầu tư để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ.

Tại Điều 14 và Điều 30 Nghị định 134/2016/NĐ-CP quy định hàng hóa NK để tạo tài sản cố định của đối tượng được hưởng ưu đãi đầu tư được miễn thuế NK. Chủ dự án có trách nhiệm sử dụng đúng mục đích miễn thuế đối với số hàng này.

Ngoài ra, tại khoản 5 Điều 25 Nghị định 08/2015/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại khoản 12 Điều 1 Nghị định 59 quy định hàng hóa NK thuộc đối tượng miễn thuế nhưng sau đó có thay đổi về mục đích miễn thuế, chuyển tiêu thụ nội địa thì phải khai tờ khai hải quan mới. Chính sách quản lý hàng hóa NK, chính sách thuế đối với hàng hóa NK thực hiện tại thời điểm đăng ký tờ khai hải quan mới trừ trường hợp đã thực hiện đầy đủ chính sách quản lý hàng hóa NK tại thời điểm đăng ký tờ khai ban đầu.

Điều 21 Thông tư 38/2015/TT-BTC được sửa đổi, bổ sung tại khoản 10 Điều 1 Thông tư 39/2018/TT-BTC quy định việc chuyển tiêu thụ nội địa hoặc thay đổi mục đích sử dụng hàng hóa đã làm thủ tục XNK chỉ được thực hiện sau khi người khai hải quan đã hoàn thành thủ tục hải quan đối với tờ khai hải quan mới. Hàng hóa thay đổi mục đích sử dụng hoặc chuyển tiêu thụ nội địa, người nộp thuế phải kê khai, nộp đủ tiền thuế, tiền phạt (nếu có) theo quy định.

Trường hợp người nộp thuế thay đổi mục đích sử dụng, chuyển tiêu thụ nội địa nhưng không tư giác kê khai, nộp thuế với cơ quan Hải quan, nếu cơ quan Hải quan hoặc cơ quan chức năng khác kiểm tra phát hiện thì người nộp thuế bị ấn định số tiền thuế phải nộp theo tờ khai hải quan hàng hóa NK ban đầu, nộp tiền chậm nộp và bị xử lý theo quy định hiện hành.

Đối chiếu với các quy định, trường hợp hàng hóa NK để tạo tài sản cố định của đối tượng được hưởng ưu đãi đầu tư được miễn thuế NK. DN có trách nhiệm sử dụng đúng mục đích miễn thuế đối với số hàng hóa này. Hàng hóa NK thuộc đối tượng miễn thuế, DN thế chấp để làm tài sản bảo đảm các khoản vay, trường hợp tổ chức tín dụng phải xử lý tài sản thế chấp theo quy định của pháp luật để thu hồi nợ nhưng DN chưa kê khai tờ khai hải quan mới, nộp đủ thuế theo quy định của pháp luật về hải quan thì cơ quan Hải quan thực hiện ấn định thuế theo quy định của pháp luật.