Lô IV chung cư Thanh Đa, quận Bình Thạnh đã xuống cấp nghiêm trọng. Ảnh: Nguyễn Huế

Hiện nay, TP.HCM có khoảng 474 chung cư cũ cần được kiểm định, phần lớn được xây dựng từ giữa những năm 1960 cho đến nay và có 106 chung cư, nhà tập thể đã bị xuống cấp nặng.

Trong nhiều năm qua, TP.HCM đã xây dựng lại một số chung cư cũ hư hỏng nặng và di dời, tái định cư nhiều hộ dân, như: xây dựng mới chung cư lô R Nguyễn Kim; di dời tái định cư toàn bộ hộ dân chung cư lô IV, lô VI Thanh Đa; di dời hơn 98% hộ dân của chung cư 727 Trần Hưng Đạo (quận 5) đang trong tình trạng nguy hiểm sang chung cư 109 Nguyễn Biểu...

Tuy nhiên, theo HoREA, kết quả này còn rất thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu chỉnh trang đô thị và nhu cầu tái định cư của các hộ dân đang sống trong nhiều chung cư hư hỏng, xuống cấp. Nguyên nhân chủ yếu là do thủ tục lựa chọn nhà đầu tư theo quy định tại các quy định hiện hành (Nghị định 101/2015/NĐ-CP ngày 20-10-2015 của Chính phủ, Luật Đấu thầu 2013) còn mất rất nhiều thời gian, chưa hợp lý. Bên cạnh đó, chỉ tiêu quy hoạch áp dụng để xây dựng lại nhà chung cư cũ, hư hỏng chưa tạo điều kiện để nhà đầu tư thu hồi vốn.

Hiện nay, TP.HCM có khoảng 474 chung cư cũ cần được kiểm định, phần lớn được xây dựng từ giữa những năm 1960 cho đến nay và có 106 chung cư, nhà tập thể đã bị xuống cấp nặng.

Theo kế hoạch, sắp tới thành phố sẽ di dời, tháo dỡ khoảng 70 chung cư cũ với hơn 7.249 hộ dân đang sinh sống và sửa chữa 3 lô chung cư cũ với quy mô 10.000 m2 sàn. Đồng thời, sẽ khởi công xây dựng mới thay thế 61 lô chung cư cũ với quy mô khoảng 9.870 căn hộ, tương đương 901.696 m2 sàn.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA nhận định, tiến độ công tác xây dựng mới các chung cư cũ hư hỏng nặng vẫn còn rất chậm, chưa đáp ứng yêu cầu công tác chỉnh trang đô thị của thành phố, và chưa giải quyết được nhu cầu bức thiết của người dân đang cư ngụ trong các chung cư này. Mặt khác, do chưa có cơ chế, chính sách phù hợp nên các doanh nghiệp, các nhà đầu tư chưa mặn mà tham gia.

Hiện nay, TP.HCM vẫn còn khoảng 22.000 căn nhà lụp xụp, trên và ven kênh rạch bị ô nhiễm nặng. Trong đó, quận 8 chiếm tỷ lệ lớn nhất, với 9.503 căn, trong đó, riêng kênh Đôi - kênh Tẻ là 5.300 căn với 32.000 nhân khẩu; Quận Bình Thạnh tập trung tại khu vực rạch Xuyên Tâm - rạch Lăng, rạch Văn Thánh, rạch Bùi Hữu Nghĩa với khoảng 2.500 căn nhà.

Nhằm tháo gỡ các bất cập trong các quy định về xây dựng lại các khu nhà chung cư cũ, hư hỏng; chỉnh trang nhà trên và ven kênh rạch cần triển khai các dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng đối tác công tư (PPP) hoặc hình thức hợp đồng xây dựng chuyển giao (BT), HoREA đề nghị, đối với cơ chế lựa chọn chủ đầu tư các dự án Thủ tướng Chính phủ ủy quyền cho UBND TP.HCM xem xét, quyết định lựa chọn nhà đầu tư các dự án trên địa bàn, thay vì phải xem xét, quyết định phương án lựa chọn nhà đầu tư từng dự án như hiện nay.

Đề nghị Thủ tướng Chính phủ ủy quyền cho UBND TP.HCM xem xét, quyết định chỉ định thầu đối với nhà đầu tư các dự án trong trường hợp chỉ có một nhà đầu tư đăng ký thực hiện hoặc chỉ có một nhà đầu tư có khả năng thực hiện thu xếp vốn hoặc nhà đầu tư đề xuất dự án đáp ứng yêu cầu thực hiện dự án khả thi và hiệu quả cao nhất do UBND thành phố xét duyệt.

Về phân cấp phê duyệt dự án, HoREA đề nghị Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng ủy quyền cho UBND TP.HCM xem xét quyết định phê duyệt tất cả các dự án nhà ở trên địa bàn, không phân biệt quy mô, để giảm bớt thủ tục hành chính, thời gian và tiết kiệm chi phí. Đồng thời, cho bổ sung "chỉ tiêu dân số" vào Nghị định 101 hoặc dự thảo Thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định 101 khi lập dự án đầu tư xây dựng lại chung cư hư hỏng nặng để đảm bảo tính khả thi; Đề nghị Bộ Xây dựng ủy quyền cho UBND TP.HCM xem xét, quyết định phê duyệt các dự án công trình nhà ở cao tầng cấp 1 đến cao độ +100m để giảm bớt thủ tục hành chính, thời gian và tiết kiệm chi phí…