Trong khi đó, số công chức, viên chức không ngừng tăng nhanh trong thời gian gần đây, tốc độ cao hơn so với tăng trưởng kinh tế khiến ngân sách chịu gánh nặng không nhỏ. Trong bối cảnh ngân sách khó khăn, không còn cách nào khác các ĐVSNCL phải thực hiện giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính của đơn vị.

Vậy làm thế nào để các ĐVSNCL có thể đứng vững trên đôi chân của mình, mà không lệ thuộc vào sự bao cấp của ngân sách nhà nước?

Theo ý kiến của nhiều chuyên gia, điều quan trọng nhất là các đơn vị phải tự bứt phá, tìm tòi các giải pháp, tuy nhiên trong giai đoạn đầu, cơ quan quản lý nhà nước vẫn phải có các giải pháp hỗ trợ hiệu quả để các đơn vị có thể tự chủ. Bên cạnh đó, cần phải có lộ trình cho các đơn vị thực hiện, trên cơ sở đặc thù lĩnh vực hoạt động của các đơn vị.

Mặt khác, tự chủ giúp cho các đơn vị “rộng cửa” hơn, nhưng điều đó không có nghĩa muốn làm gì thì làm, bởi tất cả đều phải theo các quy định pháp luật. Tự chủ không có nghĩa là buông hết. Song song với cơ chế, phải đưa ra khung khổ luật pháp, chính sách, nhất là tăng khả năng kiểm tra, giám sát. Các ĐVSNCL dù là tự chủ nhưng hoạt động không nhằm mục đích kinh doanh mà phải tuân thủ nguyên tắc phi lợi nhuận nên tất cả các hoạt động thu chi dù được tự quyết nhưng phải được công khai, minh bạch. Điều này cũng giúp cho các đơn vị đảm bảo đúng mục tiêu tự chủ, có thể xã hội hóa nhưng không thương mại hóa, không phải làm mọi cái chỉ vì lợi nhuận.

Thực tế cho thấy nâng cao quyền tự chủ của ĐVSNCL là một chủ trương đúng đắn, phù hợp với yêu cầu thực tế. Thực hiện tốt chính sách này sẽ có tác động quan trọng trong việc tạo động lực và thúc đẩy phát triển của việc cung cấp sản phẩm dịch vụ công, thỏa mãn tốt hơn nhu cầu của cư dân, thúc đẩy sự phát triển của các đơn vị này lên trình độ cao hơn, đóng góp cho việc thực hiện thành công kế hoạch cơ cấu lại ngân sách nhà nước.