Một vụ kinh doanh máy tính Casino giả bị lực lượng QLTT TP. HCM
phát hiện và bắt giữ. Ảnh: Nguyễn Huế.

Mặt hàng nào cũng bị làm giả

Đứng đầu danh sách bị làm giả phải kể đến các mặt hàng thời trang, mỹ phẩm.Theo khảo sát của phóng viên tại TP.HCM, ở các chợ Tân Định, Bến Thành, Thị Nghè, Thanh Đa, Tân Bình, Xóm Chiếu, Hạnh Thông Tây hầu như mỗi chợ đều có vài ba quầy bán đủ loại mỹ phẩm từ nước hoa, son, phấn, sữa tắm, dầu gội, kem dưỡng da... nhái, giả các nhãn hiệu nổi tiếng trong và ngoài nước “đội lốt” hàng xách tay, hàng Singapore… bán giá từ vài chục đến vài trăm ngàn đồng/sản phẩm.

Bên cạnh mặt hàng mỹ phẩm, các mặt hàng thời trang như giày dép, quần áo, túi xách, mắt kính đồng hồ… giả nhãn hiệu cũng được bày bán công khai tại các trung tâm thương mại (TTTM) lớn tại TP.HCM như Saigon Square, Taka, Lucky Plaza, SaigonMall, An Đông Plaza…

Tại các TTTM này, kính mát giả hiệu RayBan, Chanel, Gucci, Dior với giá chỉ từ 180.000 - 680.000đồng/cái, trong khi giá kính mát hàng hiệu thật giá vài triệu đồng/cái, ví cầm tay Louis Vuitton, Cheviot nhái, giả, giá chỉ 390.000 - 590.000đồng/cái, chất liệu simili, mẫu mã, kiểu dáng giống hệt hàng thật. Nhiều nhất là quần, váy, áo… đủ các nhãn hiệu Adidas, Nike, Tommy, Burberry, Mango, Zara Basic, Roem, Clovis… giá chỉ từ 90.000 - 350.000đồng/cái, giày Zara, túi xách Michael Kors, Christian Dior… giá chỉ vài trăm nghìn đồng/cái...

Theo Chi cục Quản lí thị trường (QLTT) TP.HCM, thời trang, mỹ phẩm chiếm tỉ lệ cao nhất trong các vụ làm giả bị cơ quan chức năng phát hiện. Chỉ tính riêng từ đầu năm đến nay, qua các đợt kiểm tra tại các TTTM, một số chợ và cửa hàng lực lượng QLTT đã phát hiện và bắt giữ gần 300 vụ hàng giả trong đó phần lớn mắt kính, đồng hồ đeo tay, ba lô, túi xách, ví, giày dép, quần áo, dây thắt lưng giả các nhãn hiệu Chanel, Gucci, Lacoste, LV, Nike, Adidas, Tommy, North Face,... gần đây nhất, giữa tháng 5 vừa qua, lực lượng QLTT tại TP.HCM đã đồng loạt kiểm tra 26 cửa hàng tại TTTM An Đông Plaza, khu vực chợ Tân Bình và một số cửa hàng trên đường phố các quận 6, 10 và Gò Vấp, thu giữ 17.000 nhãn mác bằng chất liệu giấy, vải để gắn lên các sản phẩm may mặc, giày dép... giả mạo các nhãn hiệu Burberry, Chanel, Lacoste, LV, Tommy... Cùng với đó, hơn 1.000 sản phẩm giày thể thao, quần jean, áo thun, túi xách, ví, thắt lưng giả những thương hiệu trên bị phát hiện, tịch thu.

Cùng với thời trang, mỹ phẩm, vật liệu xây dựng, hàng tiêu dùng, hàng gia dụng, dầu nhớt, phụ tùng xe máy, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thực phẩm chức năng, thuốc tây cũng bị làm giả bán tràn lan ngoài thị trường...

Tại TP.HCM, hàng giả không chỉ “bủa vây” người tiêu dùng tại các vùng xa trung tâm, các quận, huyện ngoại thành, nơi tập trung đông công nhân, người lao động có thu nhập thấp mà còn được bày bán công khai trong các chợ, cửa hàng và TTTM nằm trên các trên các đường phố chính tại khu vực trung tâm thành phố. Hàng giả, hàng nhái đủ loại “phục vụ” những nhu cầu tối thiểu của người tiêu dùng như bàn chải đánh răng, nước rửa chén, dầu gội đầu, nước xịt côn trùng, bột ngọt, tương ớt...

Ngoài giá rẻ, các mặt hàng thường còn có quà tặng đi kèm vì vậy đã dụ dỗ được không ít các chủ tiệm tạp hóa nhẹ dạ, cả tin. Không chỉ bày bán công khai ngoài thị trường, hàng giả, hàng nhái còn được rao bán tràn lan trên mạng Internet, chỉ cần một cái click chuột trên google đối với một sản phẩm nào đó, có thể tìm thấy hàng trăm kết quả với đủ thương hiệu nổi tiếng với mức giá rẻ đến bất ngờ.

Mỹ phẩm, thời trang đứng đầu danh sách bị làm giả Ảnh: Nguyễn Huế

Thủ đoạn ngày càng tinh vi

Theo đánh giá của Chi cục QLTT TP.HCM, tình hình hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ cũng có dấu hiệu gia tăng so với năm trước. Trong năm 2014, lực lượng QLTT đã phát hiện 442 vụ hàng giả và xâm phạm quyền SHTT, tăng 214 vụ so với năm 2013. Trong 6 tháng đầu năm 2015, qua kiểm tra các TTTM, chợ và cửa hàng trên đường phố, lực lượng QLTT TP.HCM đã phát hiện, kiểm tra 276 vụ buôn bán hàng giả, xâm phạm quyền SHTT đối với nhãn hiệu, tạm giữ 240 danh mục hàng hóa.

Trong đó riêng trong tháng 5 là 43 vụ tăng trên 50% so với tháng 4 (19 vụ). Không chỉ gia tăng về số lượng, các vụ kinh doanh buôn bán hàng giả còn gia tăng về quy mô và giá trị vi phạm. Trong đó có những vụ vi phạm có giá trị lên tới hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng. Để tránh sự kiểm soát gắt gao của lực lượng QLTT, thủ đoạn vi phạm của các đối tượng sản xuất, vận chuyển hàng giả ngày càng tinh vi, phương thức hoạt động luôn thay đổi.

Các hoạt động vi phạm thường có sự phân công chặt chẽ, hình thành các đầu mối chuyên cung cấp nguyên vật liệu, linh phụ kiện, đầu mối chuyên sản xuất các loại bao bì, tem, nhãn giả. Hàng giả được sản xuất dưới dạng gia công sản phẩm chưa hoàn chỉnh, sau đó đặt gia công ở một nơi khác để lắp ráp, đóng gói thành phẩm. Hàng giả không chỉ sản xuất trong nước mà còn NK dưới dạng nguyên chiếc hoặc dưới dạng linh kiện nên rất khó phát hiện. Có những công ty cung cấp tới 90% hàng giả sản phẩm NK mà sản phẩm giống đến mức chỉ có những DN sản xuất ra hàng hóa đó, bằng những biện pháp nghiệp vụ riêng mới phát hiện ra được.

Theo nhận định của ông Phan Hoàn Kiếm, Chi cục trưởng Chi cục QLTT TP.HCM, tình trạng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ diễn biến ngày càng phức tạp với phương thức, thủ đoạn tinh vi và đa dạng. Các đối tượng vận chuyển, chứa trữ hàng giả thường chia nhỏ hàng để chứa trữ nhiều nơi nên khó phát hiện, khi kiểm tra cũng chỉ bắt giữ được số lượng ít. Hàng giả sản xuất trong nước do các đối tượng thuê nhà trọ, mặt bằng tại nơi hẻo lánh, hẻm cụt, khu vực nông thôn đang phát triển lên đô thị... trong thời gian ngắn rồi đổi địa điểm khác để tránh bị phát hiện.

Hàng giả đưa ra buôn bán thường trộn lẫn với hàng thật, bày hàng mẫu số lượng ít nhưng mua bao nhiêu cũng có. Hình thức bao bì, tem nhãn hàng giả ngày càng tinh vi, khó phân biệt hàng giả, hàng thật. Đáng chú ý là hiện nay tem chống hàng giả phản quang có đặc điểm riêng cũng bị làm giả.

Trong khi đối tượng sản xuất hàng giả phần lớn là các cá nhân hoạt động riêng lẻ, kín đáo thì nơi buôn bán hàng giả thường là cửa hàng kinh doanh cố định có đăng ký kinh doanh vừa bán hàng thật và cả hàng giả. Một số DN có đăng ký kinh doanh cũng sản xuất và buôn bán hàng giả.

(Bài 2: Chống hàng giả - Giải pháp nào?)