Cần áp dụng đầy đủ, thực chất nguyên tắc quản lý rủi ro trong kiểm tra chuyên ngành
	Hơn 28 nghìn cuộc thanh tra, kiểm tra chuyên ngành Tài chính được thực hiện
	Gấp rút xây dựng dự thảo Nghị định về kiểm tra chuyên ngành trình Chính phủ trong quý 2/2021

Giám định hàng hóa nhập khẩu tại cảng Cát Lái . Ảnh: T.H

Một tháng trên 7.000 tờ khai kiểm tra chuyên ngành

Theo Cục Hải quan TPHCM, chỉ tính riêng trong tháng 6/2021, tổng số tờ khai hải quan nhập khẩu hàng hóa làm thủ tục qua các cửa khẩu TPHCM là 204.200 tờ khai, số tờ khai có hàng hóa phải thực hiện KTCN trên 7.000 tờ khai, chiếm tỷ lệ 3,62% trên tổng số tờ khai hải quan.

Trong số đó, số lượng tờ khai hải quan phải kiểm dịch chiếm nhiều nhất, với trên 3.000 tờ khai, chiếm 1,5%; kiểm tra chất lượng 2.173 tờ khai, chiếm trên 1%; và gần 1.200 tờ khai, chiếm gần 0,6 % liên quan đến lĩnh vực kiểm tra văn hóa.

Ngoài ra, số lượng tờ khai hải quan phải thực hiện quản lý chuyên ngành cũng khá lớn. Trong 1 tháng có gần 2.900 tờ khai hải quan phải kiểm tra giấy phép nhập khẩu, gần 2.000 tờ khai kiểm tra giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa...

Theo Cục Hải quan TPHCM, kết quả trên được tổng hợp, tính trung bình giữa các chi cục hải quan trực thuộc Cục Hải quan TPHCM, trong đó có những chi cục có tổng số tờ khai phát sinh trong kỳ rất lớn nhưng có rất ít tờ khai thuộc diện KTCN, như: Chi cục Hải quan quản lý hàng gia công, Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư, Chi cục Hải quan khu chế xuất Linh Trung, Chi cục Hải quan khu chế xuất Tân Thuận, Chi cục Hải quan Chuyển Phát Nhanh.

Nguyên nhân, hàng hóa nhập khẩu làm thủ tục qua các đơn vị này chủ yếu theo loại hình gia công, sản xuất xuất khẩu, hàng hóa trong khu chế xuất hầu hết đều không thuộc diện KTCN, khiến cho tỷ lệ tờ khai KTCN chung của toàn Cục thấp, trong khi tỷ lệ này ở các chi cục hải quan cửa khẩu cảng biển, sân bay lại cao.

Chẳng hạn, tại chi cục hải quan cửa khẩu cảng sài Gòn khu vực 1, trong số trên 213.000 tờ khai nhập khẩu trong 6 tháng đầu năm, có đến gần 8.500 tờ khai nhập khẩu có hàng hóa phải kiểm dịch, chiếm 3,95% tổng số tờ khai; gần 7.600 tờ khai hàng hóa phải kiểm tra chất lượng, chiếm 3,55%...

Hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu qua đường hàng không có tỷ lệ kiểm dịch cao nhất, trên 21% đối với hàng xuất khẩu và trên 9% đối với hàng nhập khẩu. Theo Cục Hải quan TPHCM, có trên 4.100/45.800 tờ khai phải kiểm dịch hàng hóa. Đặc biệt, hàng xuất khẩu có tỷ lệ KTCN khá cao. Có gần 1.300 tờ khai trong số trên 5.800 tờ khai thuộc diện phải kiểm dịch...

Tỷ lệ vi phạm chuyên ngành rất ít

Theo báo cáo của Cục Hải quan TPHCM, trong 6 tháng đầu năm 2021, Cục Hải quan TPHCM đã làm thủ tục cho gần 1,2 triệu tờ khai hàng nhập khẩu. Trong đó, có trên 42.000 tờ khai phải KTCN.

Cụ thể, có 16.600 tờ khai kiểm dịch, trên 12.500 tờ khai kiểm tra chất lượng, gần 7.000 tờ khai kiểm tra an toàn thực phẩm và trên 6.000 tờ khai kiểm tra lĩnh vực văn hóa. Ngoài ra, trong số gần 1,2 triệu tờ khai hàng xuất khẩu, có trên 2.000 tờ khai có hàng hóa thuộc diện kiểm dịch, chiếm 0,17%.

Đáng chú ý, tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 3- nơi chuyên làm thủ tục hải quan cho mặt hàng sắt thép, phân bón nhập khẩu, nên tỷ lệ tờ khai hải quan phải kiểm tra chuyên ngành rất lớn, đặc biệt là tờ khai hải quan có hàng hóa phải kiểm tra chất lượng chiếm gần 1/3 trong tổng số tờ khai làm thủ tục qua chi cục.

Cụ thể, trong số trên 3.500 tờ khai làm thủ tục trong 6 tháng đầu năm 2021, có đến gần 1.100 tờ khai hàng hóa phải kiểm tra chất lượng, chiếm trên 30%; gần 270 tờ khai kiểm tra an toàn thực phẩm, chiếm trên 7,6%...

Tuy số lượng tờ khai có hàng hóa phải KTCN tại các cửa khẩu TPHCM rất lớn, nhưng tỷ lệ phát hiện vi phạm về lĩnh vực này lại quá ít. Trong 6 tháng đầu năm 2021, qua các kết quả KTCN, Cục Hải quan TPHCM đã lập biên bản vi phạm đối với 34 trường hợp, với trị giá hàng vi phạm gần 10 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 0,0033%.

Trong đó, vi phạm nhiều nhất là lĩnh vực kiểm tra chất lượng, với 27 trường hợp nhập khẩu hàng hóa không đạt chất lượng theo quy định; vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm 1 trường hợp và 6 trường hợp vi phạm về quản lý chuyên ngành, như; giấy phép, giấy chứng nhận xuất xứ...

Đáng chú ý, lượng tờ khai hải quan có hàng hóa phải kiểm dịch tại cảng biển, sân bay rất lớn, nhưng trong 6 tháng đầu năm các cơ quan kiểm tra chuyên ngành lại chưa phát hiện được trường hợp nào vi phạm về kết quả kiểm dịch. Thực tế này cho thấy, lĩnh vực KTCN, nhất là kiểm dịch vẫn cần được cải cách, đơn giản hơn nữa.