Khảo sát mới đây của Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho thấy, dư nợ tín dụng đối với DN nhỏ và vừa (DNNVV) chỉ đạt 1,3 triệu tỷ đồng, chiếm gần 22% dư nợ đối với nền kinh tế, nghĩa là có tới 70% DNNVV chưa tiếp cận được nguồn vốn tín dụng, trong khi các DNNVV chiếm 97% tổng số DN. Nguyên nhân do DN hoạt động kém hiệu quả, thiếu tài sản đảm bảo nên ngân hàng khó chấp nhận cho vay vốn. Vì thế, các Quỹ BLTD được thành lập để tạo cầu nối, hỗ trợ DN.

Theo quy định tại Luật Hỗ trợ DNNVV, DNNVV sẽ được cấp BLTD tại Quỹ BLTD, việc bảo lãnh sẽ dựa trên tài sản bảo đảm hoặc phương án sản xuất, kinh doanh khả thi hoặc xếp hạng tín nhiệm của DNNVV; Quỹ BLTD không được từ chối bảo lãnh cho DNNVV đủ điều kiện được bảo lãnh. Tuy nhiên, sau 15 năm thành lập, cả nước mới chỉ có 27 Quỹ BLTD hoạt động với tổng số vốn điều lệ thực có là 1.462 tỷ đồng. Lũy kế doanh số bảo lãnh của các Quỹ BLTD từ năm 2002 đến 30/6/2016 ước khoảng trên 4.161 tỷ đồng. Đây là con số quá nhỏ so với nhu cầu vay vốn của các DNNVV hiện nay. Các chuyên gia nhận định do hoạt động của các Quỹ BLTD kém hiệu quả và thiếu nguồn lực để phát triển.

Quỹ BLTD DNNVV là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, do UBND cấp tỉnh thành lập. Do vậy, mới có chuyện không ít Quỹ BLTD ở địa phương lớn nhưng quy mô vốn vô cùng khiêm tốn, chỉ khoảng vài trăm tỷ đồng nên không thể phát huy hết khả năng cũng như hiệu quả hoạt động. Tuy nhiên, một lo ngại được các chuyên gia đặt ra là nếu tăng quy mô vốn, liệu rằng nhân lực quản trị các Quỹ BLTD có đáp ứng được yêu cầu, không gây ra nhiều nợ xấu; bởi nguồn lực các quỹ bảo lãnh càng lớn thì hoạt động càng giống như một ngân hàng nên phải đảm bảo về mọi mặt, nhất là cơ chế hoạt động.

Rõ ràng, trong điều kiện hiện nay, việc tiếp cận tín dụng đối với DNNVV đang rất cần những “bà đỡ” hiệu quả. Vì thế, bên cạnh việc nâng cao năng lực tự thân của DN, các Quỹ BLTD cần tìm ra cơ chế hoạt động phù hợp hơn, nâng cao trách nhiệm, để thực sự mang lại nguồn vốn hữu ích cho cộng đồng DN.