Lý do trực tiếp thì nhiều người đã rõ: Trạm đặt trên tuyến đường cũ (không làm bằng hình thức BOT), trạm thu mức phí quá cao ngay cả chỉ đi một đoạn ngắn… Cũng giống như nhiều vụ việc phản ứng trước, người dân thấy thiếu sự thuyết phục về quy định pháp lý, thiếu sự minh bạch về mức phí. Bên cạnh đó, người dân không được lấy ý kiến trước khi thực hiện việc thu phí, thậm chí ở nhiều trạm BOT người có trách nhiệm cũng không lắng nghe tiếng nói, các kiến nghị của nhân dân. Giờ đây, quá bức xúc vì mức phí cao, điểm thu bất hợp lý đã khiến họ dùng biện pháp phản ứng bằng cách trả phí bằng tiền lẻ để doanh nghiệp thu phí mất nhiều thời gian kiểm đếm tiền, gián tiếp gây nguy cơ ùn ứ phương tiện tại các trạm BOT.

Trong khi nhân dân bức xúc thì sự phản ứng lại của doanh nghiệp và một số cơ quan hữu quan có vẻ chưa thực sự hợp tác. Có nơi đã lên tiếng mời cơ quan Công an “vào cuộc” như có ý đe dọa các tài xế. Thực tế là việc trả tiền lẻ này đã được nhiều luật sư cho rằng không hề vi phạm pháp luật và chưa một phân tích nào có thể kết luận đó là hành vi phạm pháp luật. Như có vẻ không chống lại được việc trả phí bằng tiền lẻ các điểm thu đã tạm thời “xả” trạm, giảm phí cho các chủ phương tiện có hộ khẩu ở gần điểm thu phí.

Nhìn thẳng thực tế, việc giảm phí cho các chủ phương tiện có hộ khẩu ở gần trạm BOT là một giải pháp nửa vời, vừa không công bằng cho các phương tiện vừa không đi đúng bản chất của vấn đề. Các báo cáo kiểm toán, kết luận thanh tra, kiểm tra của cơ quan chức năng đang được báo chí đăng tải những ngày qua đã chỉ ra nhiều sai phạm, bất cập trong việc thực hiện các dự án BOT. Trong đó có việc thống kê sai số lượt phương tiện qua lại hàng ngày, nâng khống vốn đầu tư, việc đấu thầu dự án không đúng quy định pháp luật, đặt trạm BOT không theo quy định… Từ những sai phạm này các chủ dự án đã đề xuất mức phí cao, gây bức xúc trong nhân dân.

Nguyên nhân nào thì giải pháp nấy, ở những dự án có những vi phạm quy định pháp luật cần được xử lý nghiêm những sai phạm đó; những dự án có sai lệch về số lượng thống kê phương tiện, số vốn đầu tư cần sự vào cuộc của cơ quan chức năng để tính lại mức thu phí phù hợp; đồng thời xóa bỏ những trạm thu thiếu căn cứ pháp lý. Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cần chỉ ra những cán bộ quản lý chịu trách nhiệm để xảy ra các sai phạm.

Vụ việc vừa diễn ra tại trạm BOT quốc lộ 5 cho thấy “vệt dầu” dùng tiền lẻ để phản đối có thể tiếp tục loang rộng. Để ngăn chặn “vệt dầu” này cần xử lý tận gốc của vấn đề chứ không chỉ là xảy ra ở đâu xử lý tình thế ở đó. Đó cũng là giải pháp để tránh xảy ra những xung đột không đáng có, thậm chí là tình trạng mất trật tự khó lường từ những trạm BOT bất hợp lý, qua đó củng cố niềm tin của người dân vào các chính sách phát triển của Nhà nước; tạo động lực để doanh nghiệp, người dân thúc đẩy sản xuất, kinh doanh.