Công chức Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 làm thủ tục cho hàng nhập khẩu. Ảnh: T.H

Nhiều mặt hàng XNK tăng cao

Theo ghi nhận của phóng viên tại một số cửa khẩu cảng biển lớn trên địa bàn TPHCM trong tháng đầu năm 2024, lượng hàng hóa XNK khởi sắc hơn so với thời gian trước đó, đặc biệt là hàng xuất khẩu. Theo số liệu thống kê của Cục Hải quan TPHCM, tổng kim ngạch XNK trong tháng 1/2024 đạt 11,15 tỷ USD. Trong đó, kim ngạch XNK có thuế đạt 3,25 tỷ USD, tăng 1,45% so với tháng 12/2023 (tăng tương ứng 5 triệu USD). Đáng chú ý, kim ngạch xuất khẩu có thuế đạt 26,25 triệu USD, tăng 31,32% (tăng tương ứng 6,3 triệu USD); kim ngạch nhập khẩu có thuế đạt 3,22 tỷ USD, tăng 1,24%, so với cùng kỳ tháng trước (tăng tương ứng 4 triệu USD).

Lý giải về điều này, theo lãnh đạo phòng Thuế XNK, do tết Nguyên đán năm trước rơi vào tháng 1/2023 nên nếu so với cùng kỳ năm 2023, trị giá hàng hóa XNK tăng rất cao. Cụ thể, kim ngạch XNK tăng 41,5% (tăng tương ứng 3,27 tỷ USD). Trong đó, kim ngạch xuất khẩu đạt 5,43 tỷ USD, tăng 56% (tăng tương ứng 1,95 tỷ USD); kim ngạch nhập khẩu đạt 5,72 tỷ USD, tăng 30,1% (tăng tương ứng 1,32 tỷ USD).

Theo phân tích của Cục Hải quan TPHCM, số thu NSNN tháng 1/2024 đạt 9.964,2 tỷ đồng, tăng 1.090,4 tỷ đồng so với cùng kỳ 2023, chủ yếu do tác động của kim ngạch tăng. Các mặt hàng chính tăng thu NSNN bao gồm chất dẻo nguyên liệu nhập khẩu 157.568 tấn, kim ngạch có thuế 188,8 triệu USD, tăng 119,5% về lượng, giảm 89,1% về trị giá, số thuế phải thu NSNN 472,9 tỷ đồng, tăng 93,15% (tăng tuyệt đối 228 tỷ đồng) so với cùng kỳ năm 2023; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện nhập khẩu đạt kim ngạch có thuế 168,4 triệu USD, tăng 47,2% về trị giá, số thuế phải thu NSNN đạt 430,8 tỷ đồng, tăng 50,14% (tăng tuyệt đối 143,9 tỷ đồng); sắt thép các loại, nhập khẩu 383.713 tấn, kim ngạch có thuế 231,4 triệu USD, tăng 216,4% về lượng, tăng 189,7% về trị giá, số thuế phải thu NSNN là 566,2 tỷ đồng, tăng 194% (tăng tuyệt đối 373,6 tỷ đồng) so với cùng kỳ năm 2023.

Theo Cục Hải quan TPHCM, số thu NSNN trong tháng 1/2024 tăng 8,84% so với tháng 12/2023 (tương đương tăng tuyệt đối 809 tỷ đồng). Phó Trưởng phòng thuế XNK Trương Thanh Xuân phân tích, số thu NSNN trong tháng 1 tăng cao chủ yếu là do kim ngạch các mặt hàng có thuế tăng so với cùng kỳ tháng trước, tương đương tăng tuyệt đối 0,05 tỷ USD. Điển hình là mặt hàng ô tô nguyên chiếc các loại nhập khẩu số lượng 4.530 chiếc, kim ngạch có thuế 82,3 triệu USD, giảm 39,9% về lượng, giảm 52,4% về trị giá, số thuế phải thu NSNN 1.388,4 tỷ đồng, tăng 22,4% (tăng tuyệt đối 254,1 tỷ đồng) so với tháng trước.

Cũng có những mặt hàng nhập khẩu tác động giảm số thu NSNN của Cục Hải quan TPHCM, như: xăng dầu các loại nhập khẩu đạt 349.611 tấn, kim ngạch có thuế 278,5 triệu USD, giảm 10% về lượng, giảm 9,5% về trị giá, số thuế phải thu NSNN là 1.154 tỷ đồng, giảm 6,48% (giảm tuyệt đối 80 tỷ đồng); máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng đạt kim ngạch có thuế 405,4 triệu USD, giảm 12,4% về trị giá; số thuế phải thu NSNN là 949,6 tỷ đồng, giảm 13,18% (giảm tuyệt đối 144,1 triệu đồng) so với tháng trước...

Tập trung giải pháp thu NSNN

Số thu NSNN trong tháng đầu năm bật tăng là cơ sở để Cục Hải quan TPHCM phấn đấu thu NSNN trong năm 2024 đạt kết quả cao.

Mặc dù XNK khởi sắc trong tháng đầu năm 2024, tuy nhiên vẫn còn nhiều yếu tố tác động, ảnh hưởng đến hoạt động XNK của doanh nghiệp và nguồn thu NSNN tại Cục Hải quan TPHCM.

Để hoàn thành dự toán Pháp lệnh giao là 130.800 tỷ đồng, Cục Hải quan TPHCM tập trung vào một số giải pháp:

Tăng cường theo dõi, tổng hợp, phân tích, đánh giá và dự báo tình hình thu NSNN.

Thường xuyên phân tích số liệu và đánh giá những yếu tố tác động đến số thu NSNN, như: ảnh hưởng của kinh tế thế giới, tác động của các chính sách thuế đối với các mặt hàng chiếm tỷ trọng lớn trong nguồn thu, kết quả triển khai các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan để xây dựng dự toán thu NSNN năm 2024.

Bên cạnh đó, tăng cường công tác xử lý nợ thuế, tiếp tục thực hiện tốt phương châm “giảm 1 đồng nợ thuế là tăng thu 1 đồng cho NSNN để phục hồi, phát triển kinh tế”; phấn đấu đạt kết quả cao trong công tác quản lý nợ thuế năm 2024, không để phát sinh nợ thuế khó thu hồi trong năm 2024 tăng cao hơn năm 2023 mà không có lý do chính đáng. Trong thực hiện chính sách thuế, đẩy mạnh kiểm tra, rà soát, tổ chức thực hiện thống nhất chính sách thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, đặc biệt là công tác miễn thuế, giảm thuế, hoàn thuế, không thu thuế, xử lý tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt nộp thừa tại các chi cục. Kịp thời nghiên cứu, đề xuất xử lý các vướng mắc phát sinh, đảm bảo thực hiện chính sách thuế đúng quy định, thống nhất trong toàn Cục.

Cục Hải quan TPHCM cũng chủ động chống thất thu qua công tác tham vấn giá. Trong tháng đầu năm 2024, toàn Cục đã thực hiện tham vấn giá tổng số 2.008 tờ khai, trong đó chấp nhận trị giá khai báo đối với 1.239 tờ khai, bác bỏ trị giá khai báo đối với 769 tờ khai, đạt tỷ lệ 38,30% trên tổng tờ khai đã thực hiện tham vấn giá, góp phần tăng thu NSNN trên 10,3 tỷ đồng.

Thường xuyên rà soát, kiểm tra mã số, tên hàng, mức thuế suất trên hệ thống VNACCS/VCIS, V5, MHS, GTT... để kịp thời phát hiện và xử lý các trường hợp cố tình gian lận, khai sai mã số, khai sai tên mặt hàng, khai tên hàng không rõ ràng, đầy đủ để được hưởng mức thuế suất thấp hơn hoặc để được hưởng các mức thuế ưu đãi đặc biệt, trong đó tập trung kiểm tra những mặt hàng thuộc danh mục hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu rủi ro về phân loại và áp dụng mức thuế. Kiểm tra, rà soát mã số HS để kịp thời chấn chỉnh, truy thu thuế kịp thời.