Biểu đồ: T.Bình.

Giảm sâu

Dù chưa kết thúc năm 2023 nhưng với kết quả và diễn biến vừa qua, gần như không có đột biến nào có thể giúp ngành hàng chủ lực này cán mốc 10 tỷ USD.

Theo thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, từ đầu năm đến 15/11, xuất khẩu thủy sản mới đạt 7,82 tỷ USD, giảm mạnh 19,8% so với cùng kỳ năm ngoái (tương đương giảm 1,93 tỷ USD).

Với kết quả trên, bình quân mỗi tháng ngành hàng này chỉ đạt khoảng 745 triệu USD. Trong khi để cán mốc 10 tỷ USD, trong 1,5 tháng cuối của năm, xuất khẩu thủy sản phải đạt 2,18 tỷ USD, tương đương hơn 1,45 tỷ USD/tháng.

Đây là con số không thể, bởi nó không chỉ gấp đôi so với kết quả bình quân đạt được trong hơn 10,5 tháng đầu năm, mà trong lịch sử xuất khẩu ngành thủy sản cũng chưa bao giờ ghi nhận kim ngạch đạt được dấu mốc này.

Đơn cử như năm 2022, năm lập kỷ lục với kim ngạch xuất khẩu đạt 10,92 tỷ USD, tính bình quân mỗi tháng cũng chỉ đạt hơn 900 triệu USD.

Với kết quả đạt được vừa qua và những tín hiệu khởi sắc gần đây, kỳ vọng kim ngạch thủy sản xuất khẩu năm 2023 đạt hoặc vượt con số 9 tỷ USD, giảm 1,92 tỷ USD sới năm 2022 nhưng nhỉnh hơn mức 8,9 tỷ USD của năm 2021.

Dù không bằng kết quả năm 2022 nhưng con số 9 tỷ USD cũng là mức đáng ghi nhận trong bối cảnh kinh tế toàn cầu và trong nước đối mặt nhiều thách thức.

Các thị trường xuất khẩu lớn của ngành hàng thủy sản là Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản, EU…

Kỳ vọng chặng nước rút

Theo dữ liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu thủy sản thời gian gần đây có chuyển biến tích cực, như trong tháng 10, kim ngạch đạt hơn 841 triệu USD, tăng 3,4% so với tháng 9 trước đó.

Mới đây, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) ước tính, kim ngạch tháng 11 tiếp tục duy trì được con số như tháng 10.

Như vậy, trong 2 tháng gần đây, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đều đạt cao hơn mức bình quân chung của những tháng đầu năm (như đề cập ở trên, bình quân chung những tháng đầu năm chỉ đạt 745 triệu USD/tháng).

Đáng chú ý, các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực của ngành thủy sản đều duy trì mức tăng đáng ghi nhận trong tháng 11. Cụ thể, xuất khẩu tôm tăng 4%, cá ngừ tăng 26%, cá tra tăng 12%, mực và bạch tuộc tăng 3%, cá biển khác tăng 4%...

Hết tháng 11, xuất khẩu cá tra ước đạt gần 1,7 tỷ USD và hoạt động xuất khẩu mặt hàng này đang có tín hiệu khả quan hơn ở một số thị trường Trung Quốc, Mexico, Canada, Brazil, Anh… Ngoài sản phẩm chủ lực là cá tra phile, các sản phẩm phụ như bong bóng cá tra khô, chả cá tra đang được nhiều thị trường quan tâm như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Malaysia, Singapore…

Với mặt hàng tôm, hết tháng 11 ước đạt 3,15 tỷ USD. Theo VASEP, Trung Quốc nhiều khả năng sẽ duy trì xu hướng nhập khẩu mạnh trong quý cuối năm 2023 để bù đắp cho mùa tiêu dùng cao điểm tháng 12, tháng 1 và tháng 2/2024, cùng với đó, nhu cầu tôm ở Đông Nam Á và vùng Viễn Đông dự kiến ​​sẽ cải thiện vào cuối năm nhân lễ Giáng sinh, Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán, đây là tín hiệu thuận lợi để nâng kim ngạch mặt hàng này.

Mặt hàng quan trọng thứ ba của ngành thủy sản là cá ngừ với kim ngạch 11 tháng ước đạt khoảng 774 triệu USD.

VASEP đánh giá, so với các mặt hàng khác, cá ngừ có tín hiệu tích cực hơn. Dù xuất khẩu sang Hoa Kỳ giảm 35%, nhưng nhiều thị trường như EU, Thái Lan, Israel, Mexico, Nga, Hàn Quốc, Philippines, Nhật Bản đang có xu hướng tăng nhập khẩu cá ngừ Việt Nam.

Với tính toán trên, VASEP dự tính, xuất khẩu tôm năm 2023 thu về khoảng 3,4 tỷ USD (giảm 21% so với năm ngoái); cá tra ước đạt 1,8 tỷ USD (giảm 25%); cá ngừ đạt 850 triệu USD (giảm 15%).