Xuất khẩu thủy sản tháng thứ 2 đạt dưới 1 tỷ USD
	Rộng đường xuất khẩu thủy sản

Cá ngừ xuất khẩu sang thị trường Nga đang phục hồi tích cực. Ảnh: T.H

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tính đến hết tháng 8/2022, XK thuỷ sản Việt Nam sang Nga đạt trên 94 triệu USD, giảm 20%, do xung đột Nga – Ukraine từ cuối tháng 2/2022 khiến cho XK thuỷ sản Việt Nam trong giai đoạn tháng 3 và tháng 4 bị đình trệ. Tuy nhiên, XK thuỷ sản sang Nga đang có nhiều tín hiệu tích cực.

Một số doanh nghiệp XK cho biết căng thẳng Nga-Ukraine khiến một số đơn hàng đã gửi đi phải quay trở lại, giao dịch xuất khẩu cá ngừ sang cả 2 nước nói trên đều phải tạm dừng do rủi ro về giao dịch ngân hàng. Chuỗi cung ứng cho sản xuất và xuất nhập khẩu bị đứt gãy. Các doanh nghiệp đang phải theo dõi tình hình để xử lý hàng tồn hoặc tìm cách xuất khẩu sang thị trường khác.

Chính vì thế, XK thuỷ sản sang Nga trong tháng 3 và tháng 4 đã giảm lần lượt 86% và 46%, vì vận tải tắc nghẽn, thanh toán thương mại khó khăn. Tuy nhiên, từ tháng 5, XK thuỷ sản sang Nga đã dần hồi phục và từ tháng 7, XK sang thị trường này đã đảo chiều, tăng 36% và tăng mạnh 98% trong tháng 8.

Theo phân tích của bà Lê Hằng, Phó Giám đốc trung tâm VASEP.PRO, cá tra vẫn là mặt hàng được XK nhiều nhất, chiếm 22% XK thuỷ sản sang thị trường Nga với gần 21 triệu USD trong 8 tháng đầu năm nay, giảm 12% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, cá tra phile đông lạnh chiếm khoảng 75%, cá tra nguyên con chiếm khoảng 14%, cá tra cắt khúc chiếm 11%.

Trong khi XK đa số sản phẩm thuỷ sản sang Nga đều sụt giảm vì bị gián đoạn trong giai đoạn đầu của chiến sự Nga – Ukraine, thì XK cá chỉ vàng, cá ngừ, cá cơm sang thị trường này vẫn giữ được tăng trưởng dương. Trong đó, XK cá ngừ chiếm 17%, tăng 97% đạt gần 16 triệu USD, cá chỉ vàng tăng 6% đạt 14,6 triệu USD, chiếm 15%, cá cơm tăng 27% đạt 4,6 triệu USD.

XK tôm chân trắng, chả cá và surimi đều giảm sâu trên 50% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó XK tôm chân trắng đạt trên 16 triệu USD, chiếm 17%, XK chả cá surimi đạt trên 12 triệu USD, chiếm 13%.

8 tháng đầu năm nay, có 39 doanh nghiệp Việt Nam tham gia XK thuỷ sản sang Nga. Trong đó, Công ty CP Nam Việt chiếm tỷ trọng lớn nhất 13% với sản phẩm thế mạnh là cá tra. Tiếp đến là Công ty CP XNK Thực phẩm Sài Gòn (12%), công ty TNHH Hải Vương (12%), Công ty TNHH MTV Thực phẩm Anh Long (8%) và Công ty CP Tập Đoàn Thủy sản Minh Phú (7%)…

Năm 2022, có thêm 6 doanh nghiệp được phép XK thuỷ sản sang Nga, như vậy hiện Việt Nam có 54 doanh nghiệp được phép XK sang thị trường này. Tuy nhiên, thị phần thủy sản Việt Nam trong tổng nhập khẩu của Nga tăng chậm do hàng rào phi thuế quan (kỹ thuật) của Nga đưa ra khá khắt khe, số lượng doanh nghiệp thủy sản được cấp phép xuất khẩu vào thị trường Nga còn ít do thủ tục đăng ký phía Nga đưa ra phức tạp, thời gian xét duyệt kéo dài. Hiện vẫn còn nhiều doanh nghiệp nộp hồ sơ đăng ký XK thủy sản sang Nga vẫn đang chờ được xét duyệt.

Theo ông Dương Hoàng Minh, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Nga, khi chiến sự Nga – Ukraine xảy ra, hệ thống ngân hàng Nga bị phong toả, đồng Rúp bị mất giá, nhưng Nga đã có những động thái phản ứng nhanh để giữ ổn định nguồn ngoại tệ. Mặc dù bị lệnh trừng phạt kinh tế từ nhiều nước G7 nhưng hàng hoá tại thị trường Nga vẫn khá ổn định vì Nga vẫn còn nhiều đối tác khác, XK hàng hoá của Nga ra thị trường thế giới vẫn tăng. Năm 2021 thặng dư thương mại của Nga đạt khoảng 70 tỷ USD, năm nay thặng dư thương mại của Nga dự báo còn lớn hơn. Vấn đề thanh toán khi XK sang Nga không còn là khó khăn và dư địa thị trường vẫn rộng lớn, sẽ là cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam phục hồi XK sang thị trường này.

Theo ông Minh, vận tải hàng hoá từ Việt Nam sang Nga đã thuận lợi hơn. Hiện nay tập đoàn vận tải Nga đã mở tuyến vận tải thẳng TP Hồ Chí Minh - Hải Phòng - Vladivostok và đã có một số hãng tàu khác chạy tuyến mới, việc vận chuyển nhanh hơn, thời gian ngắn hơn. Ngoài ra có thêm hệ thống vận tải đường sắt hỗ trợ cho giao thương với Nga.

Với nhiều tín hiệu khá tích cực, đại diện VASEP cho rằng, XK thuỷ sản sang thị trường Nga sẽ tiếp đà hồi phục trong những tháng cuối năm nay. Dự báo cả năm 2022, XK thuỷ sản Việt Nam sang Nga sẽ ghi nhận mức tăng trưởng 16% đạt trên 190 triệu USD.