Bên cạnh đó, đáng chú ý là, một số văn bản mới có hiệu lực lại đang làm khó thêm DN do quy định thiếu rõ ràng, dẫn đến các cách hiểu khác nhau giữa cơ quan Hải quan và DN. Trong số này, Bộ NN&PTNT có 2 thông tư và Bộ Công Thương có 1 thông tư.

Trong Tài liệu hướng dẫn về Chỉ số Môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới mà Bộ Kế hoạch và Đầu tư ban hành theo yêu cầu của Nghị quyết 02/2019, chỉ số Giao dịch thương mại qua biên giới đo lường thời gian và chi phí (không bao gồm thuế quan) gắn với ba loại thủ tục. Cụ thể, khi đo lường chi phí và thời gian tuân thủ các thủ tục hồ sơ; tuân thủ các thủ tục qua biên giới và vận tải nội địa trong quy trình chung thực hiện XK hoặc NK một lô hàng, DN ở Việt Nam phải mất 55 giờ tuân thủ các thủ tục qua biên giới và 290 USD để xuất hàng (không kể thời gian và chi phí chuẩn bị hồ sơ). Để nhập một lô hàng, thời gian và chi phí tương tự là 56 giờ và 373 USD. Nếu bóc tách kiểm tra chuyên ngành, dù có nhiều cải cách về thủ tục, nhưng tới nay thời gian kiểm tra chuyên ngành trung bình vẫn là 76 giờ/thủ tục, cao hơn xấp xỉ 3 lần so với các nước ASEAN-4.

Trên thực tế, việc cải thiện môi trường kinh doanh nói chung, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục kiểm tra chuyên ngành nói riêng là nội dung được Chính phủ dành rất nhiều sự quan tâm. Theo Nghị quyết số 02/2019/NQ-CP, trong năm 2019 các bộ, ngành phải hoàn thành việc ban hành sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, kiểm tra chuyên ngành và các danh mục hàng hóa XK, NK thuộc diện quản lý và kiểm tra chuyên ngành kèm theo mã số HS, có quy chuẩn, tiêu chuẩn kiểm tra...

Dễ thấy, trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng hiện nay, áp lực đặt ra đối với các DN rất lớn. Việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục cũng như rút ngắn thời gian kiểm tra chuyên ngành với hàng hóa XNK là yếu tố quan trọng giúp DN có thể gia tăng sức cạnh tranh. Trước sự rốt ráo từ phía Chính phủ, yêu cầu bức thiết đặt ra từ phía DN, rõ ràng những ỳ trệ, chậm trễ đến từ các bộ, ngành liên quan là điều khó chấp nhận. Nếu thiếu vắng sự tự giác, có lẽ cần có cả những chế tài phù hợp để bộ, ngành phải đổi thay kịp thời.