Cơ hội cho ngành nuôi chim yến

Phát biểu tại sự kiện lễ XK lô sản phẩm tổ yến đầu tiên của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc vào chiều ngày 16/11, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến nhận định, thương mại XK nông lâm thủy sản đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế của Việt Nam. Việc Trung Quốc chính thức nhập khẩu (NK) sản phẩm tổ yến từ Việt Nam sẽ tạo ra rất nhiều cơ hội cho ngành chăn nuôi chim yến và sản xuất, chế biến tổ yến của Việt Nam. Mặc dù sản lượng tổ yến của Việt Nam còn khiêm tốn, tuy nhiên giá trị kinh tế lại rất lớn, do vậy với dấu mốc quan trọng này, hy vọng giá trị XK tổ yến sang Trung Quốc sẽ tăng lên đáng kể, góp phần vào việc tăng kim ngạch XK nông lâm thủy sản của Việt Nam.

Lô yến sào chính thức được làm thủ tục XK sang Trung Quốc qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Lạng Sơn). Ảnh: Trí Dũng

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nêu rõ: “Thị trường Trung Quốc hơn 1,4 tỷ người là nơi tiêu thụ sản phẩm tổ yến lớn nhất thế giới với nhu cầu hơn 300 tấn/năm, chiếm khoảng 80% thị phần toàn cầu. Trong khi đó, sản lượng khai thác tổ yến của Trung Quốc còn hạn chế. Hàng năm Trung Quốc đã NK lượng lớn yến sào từ các nước khác.

Theo số liệu chuyên ngành tổ yến, NK sản phẩm này chính ngạch vào Trung Quốc năm 2020 là khoảng 220 tấn; năm 2021 khoảng hơn 300 tấn và năm 2022 là 452 tấn. Do đó, thị trường Trung Quốc là thị trường rất lớn, có nhiều tiềm năng lợi thế cho ngành nuôi chim yến Việt Nam. Đặc biệt, khi Trung Quốc tiếp nhận sản phẩm yến của Việt Nam sẽ kéo theo ngành yến phát triển theo hướng quy mô lớn hơn, công nghiệp hơn, sản phẩm sẽ đáp ứng được tiêu chí XK vào thị trường Trung Quốc. Khi đó chúng ta sẽ phải tự rà soát, điều chỉnh lại chứ không theo kiểu tự phát hoặc nội tiêu như thời gian trước. Như vậy là vừa nâng cao được giá trị, vừa tăng cường được sản xuất, vừa nâng cao năng lực chế biến”.

Có 3 nhà yến tại Khánh Hòa, bà Nguyễn Hội Phương (TP Nha Trang) cho biết, tỷ lệ thất bại trong việc nuôi yến lên đến 40% (khoảng 2.000 nhà nuôi thì 600 nhà không thành công). Khó khăn lớn nhất trong việc phát triển đàn là việc săn bắt yến ngày càng gia tăng. Tình trạng bắt bán yến phóng sinh, bán cho các nhà hàng đặc sản còn tồn tại. Bên cạnh đó, nuôi yến đòi hỏi kỹ thuật cao, đúng quy trình, tiêu chuẩn xây nhà yến phải đảm bảo quy trình, vệ sinh, quy mô đầu tư 1,5-3 tỷ đồng/nhà. Bà Hội Phương cho biết thêm, khi đã nuôi thành công và cho thu hoạch thì yến thô chưa được XK chính ngạch có giá bán giao động từ 19-24 triệu đồng/kg. Sau khi Việt Nam XK lô hàng đầu tiên sang Trung Quốc, người dân nuôi yến phấn khởi khi ước tính giá trị tăng gấp 3 lần”.

Cần quy hoạch, đáp ứng các điều kiện cần thiết

Hiện nay, Việt Nam có 42/63 tỉnh có nuôi chim yến với trên 22.000 nhà yến. Sản lượng tổ yến của Việt Nam khoảng 150 tấn, giá trị trên 600 triệu USD. Ngành yến Việt Nam đang có nhiều cơ hội phát triển và tiềm năng mang lại giá trị kinh tế rất cao, đặc biệt là sau khi Nghị định thư về XK tổ yến sang Trung Quốc được ký kết.

Sản phẩm yến rút lông đạt chuẩn điều kiện XK, Ảnh: H.Nụ

Được biết, ngay sau khi Nghị định thư về XK sản phẩm tổ yến sang thị trường Trung Quốc được ký kết, Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo các đơn vị tổ chức các đoàn công tác trực tiếp đến các nhà nuôi chim yến, cơ sở chế biến tổ yến để rà soát điều kiện vệ sinh thú y, hướng dẫn các cơ sở sản xuất, DN khẩn trương khắc phục các tồn tại, bất cập trong quy trình sản xuất, vệ sinh nhà máy nhằm đáp ứng yêu cầu của phía Trung Quốc. Hướng dẫn các DN chuẩn bị hồ sơ đăng ký XK trên hệ thống mạng của Tổng cục Hải quan Trung Quốc, phối hợp với Tổng cục Hải quan Trung Quốc thực hiện kiểm tra trực tuyến...

Trao đổi với báo chí bên lề sự kiện lễ XK lô sản phẩm tổ yến đầu tiên của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc vào chiều ngày 16/11, ông Tống Xuân Chinh, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi, Bộ NN&PTNT cho biết, với Việt Nam, ngành chăn nuôi có vai trò quan trọng, nếu ngành yến có thể phát triển bền vững thì mỗi năm có thể thu được trên 100 tấn, mang về giá trị cao trên thị trường trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, để phát triển nghề yến bền vững hơn thì phải đáp ứng đủ 2 điều kiện: Thứ nhất là duy trì môi trường sinh thái, đặc biệt là môi trường sinh thái tự nhiên, hệ côn trùng là nguồn thức ăn quan trọng của chim yến. Thứ hai là kiểm toát tốt, đồng thời tăng cường vai trò truyền thông để người dân không săn bắt yến sử dụng cho mục đích khác. Đồng thời các địa phương phải có quy hoạch các vùng chăn nuôi để phát triển nghề yến bền vững.

Ngoài ra, để có các sản phẩm XK sang thị trường Trung Quốc, DN cần đáp ứng các vấn đề kiểm dịch an toàn thực phẩm, tập quán của người Trung Quốc trong vấn đề NK đáp ứng tiêu chí XK, liên kết hợp tác với nhau để chia sẻ kinh nghiệm, cùng nhau phát triển thị trường, kéo giảm chi phí logistics. Trong đó, mã số các cơ sở nuôi chim yến là công cụ quan trọng trong việc truy xuất nguồn gốc. Ngoài ra, các DN cần đầu tư bài bản, có lộ trình cụ thể, đầu tư hạ tầng kỹ thuật chế biến chuyên sâu, gia tăng kinh tế và định hướng lâu dài”, ông Tống Xuân Chinh nhấn mạnh.