VNACCS/VCIS giúp phủ sóng thủ tục hải quan điện tử trên phạm vi cả nước. Trong ảnh: Thực hiện thủ tục hải quan điện tử tại Hải quan Cao Bằng. Ảnh: T.BÌNH.

5 “e” mà ngành Hải quan tập trung thực hiện thời gian qua chính là: e- Declaration (thủ tục hải quan điện tử); e-Manifest (bản lược khai hàng hóa điện tử); e-Payment (nộp thuế, lệ phí qua phương thức điện tử), e- C/O (cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa điện tử), e-Permit (cấp giấy phép các bộ, ngành).

Đối với e- Declaration, kết thúc năm 2013, toàn Ngành đã triển khai thủ tục hải quan điện tử tại 100% Cục Hải quan địa phương và hầu hết Chi cục Hải quan trọng điểm, với 50.100 DN (chiếm 96% tổng DN XNK cả nước), 5,5 triệu tờ khai (chiếm 93,4%), tổng giá trị kim ngạch XNK đạt 252 tỷ USD (chiếm 95%).

Để nâng cao hiệu quả, chất lượng thủ tục hải quan điện tử, từ ngày 1-4-2015, Tổng cục Hải quan chính thức thực hiện Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS do Chính phủ Nhật Bản viện trợ. Hệ thống này đã giúp thủ tục hải quan điện tử được phủ sóng trong phạm vi cả nước và tạo được bước đột phá trong tiến trình hiện đại hóa hải quan. Đến nay, VNACCS/VCIS không chỉ giúp điện tử hóa đối với hầu hết loại hình XNK trong thực hiện thủ tục hải quan mà còn nâng cao mức tự động hóa khi hỗ trợ người khai hải quan rất nhiều chức năng như: Tự động xác định thuế suất, tỷ giá…; tiếp nhận, đăng ký, kiểm tra, phân luồng, cấp số… và tự động thông quan (với tờ khai luồng Xanh). Đến cuối năm 2015, có 99,53% DN, 99,32% kim ngạch và 99,63% tờ khai được thực hiện qua VNACCS/VCIS.

e-Manifest cũng đạt được nhiều kết quả tích cực. Đến cuối năm 2015, 100% hồ sơ đối với tàu biển xuất nhập cảnh được tiếp nhận qua phương thức điện tử tại 9 Cục Hải quan địa phương có cảng biển lớn gồm: TP.HCM, Hải Phòng, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Bình Định, Khánh Hòa, Bà Rịa-Vũng Tàu và Cần Thơ. Trong đó địa bàn TP.HCM, Hải Phòng, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Bà Rịa-Vũng Tàu đã triển khai quy trình một cửa qua Cổng thông tin Cơ chế một cửa quốc gia.

27 ngân hàng thương mại là số lượng ngân hàng tham gia phối hợp thu ngân sách với Tổng cục Hải quan. Đây là kết quả nổi bật trong thực hiện e-Payment. Tổng cục Hải quan đánh giá, việc thu, nộp thuế online giúp cơ quan Hải quan tiếp nhận thông tin nộp thuế, lệ phí một cách trực tuyến (online) từ ngân hàng và thực hiện hạch toán, trừ nợ ngay cho người nộp thuế giúp việc thông quan hàng hóa nhanh chóng.

Đối với e-Permit và e-C/O, việc thực hiện chính thức Cơ chế một cửa quốc gia (từ tháng 9-2015) với 9 bộ tham gia và 22 thủ tục hành chính đã tạo ra được tiền đề quan trọng về cải cách thủ tục hành chính nói chung đối với hàng hóa XNK. Bên cạnh việc tiếp nhận hồ sơ, giấp phép điện tử, ngành Hải quan đã và đang phối hợp với các bộ, ngành liên quan đẩy mạnh thực hiện địa điểm kiểm tra chuyên ngành “một cửa” tại cửa khẩu. Sau địa điểm đầu tiên được khai trương ở Hải Phòng ngày 1-12 vừa qua, dự kiến đến hết tháng 1-2016, sẽ có thêm 6 địa điểm được thực hiện tại các địa bàn có hoạt động XNK trọng điểm là TP.HCM, Hà Nội, Quảng Ninh, Lào Cai, Lạng Sơn, Đà Nẵng. Việc triển khai đồng bộ trong tiếp nhận hồ sơ điện tử và kiểm tra thực tế hàng hóa tại địa điểm “một cửa” ở cửa khẩu của các bộ, ngành sẽ tạo thêm nhiều thuận lợi cho DN và giảm thời gian thông quan hàng hóa. Đến đầu tháng 12, cả nước có 3.088 doanh nghiệp tham gia Cơ chế một cửa quốc gia với 31.157 hồ sơ được giải quyết.

Bên cạnh đó, trong khuôn khổ thực hiện Cơ chế một cửa ASEAN (từ tháng 9-2015), Việt Nam và Indonesia, Malaysia, Singapore, Thái Lan đã thực hiện trao đổi Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa mẫu D (C/O form D) bằng phương thức điện tử, dự kiến cuối năm 2015 sẽ kết thúc giai đoạn thử nghiệm để kết nối chính thức Cơ chế một cửa của khu vực.