Ông Đậu Anh Tuấn chia sẻ tại Diễn đàn Hải quan – Doanh nghiệp 2024. Ảnh: T.Bình.

Đột phá về tư duy

“Chúng tôi nhận thấy, 10 năm qua đã có những chuyển biến rất lớn, rất ngoạn mục để nói về sự chuyển đổi của cơ quan Hải quan trong thực hiện quan hệ đối tác Hải quan – Doanh nghiệp. Có nhiều con số minh chứng, nhưng tôi dẫn chứng về kim ngạch xuất nhập khẩu. Năm 2023, nước ta đạt gần 700 tỷ USD và 8 tháng của năm 2024 đạt hơn 500 tỷ USD, để có kim ngạch xuất nhập khẩu gần gấp đôi GDP như vậy có sự đóng góp rất lớn của ngành Hải quan”, ông Đậu Anh Tuấn chia sẻ tại Diễn đàn Hải quan – Doanh nghiệp 2024 với chủ đề “10 năm phát triển quan hệ đối tác Hải quan-Doanh nghiệp” do Tạp chí Hải quan phối hợp với Ban Cải cách hiện đại hóa hải quan (Tổng cục Hải quan) tổ chức ngày 10/9/2024.

Quy mô kim ngạch xuất nhập khẩu lớn và tăng cao kéo theo tăng trưởng về thu ngân sách, tạo ra công ăn việc làm cho người lao động…

Nhờ hoạt động tạo thuận lợi của ngành Hải quan, trong đó có thực hiện quan hệ đối tác đã góp phần giúp Việt Nam đạt được kim ngạch xuất nhập khẩu như vậy.

Đáng chú ý, khi ngành Hải quan triển khai quan hệ đối tác Hải quan – Doanh nghiệp là sự thay đổi lớn trong tư duy từ việc xem doanh nghiệp là đối tượng quản lý sang đối tác.

Từ thay đổi về tư duy, việc thực hiện quan hệ đối tác ngày càng thực chất. Tiêu biểu như cơ quan Hải quan tăng cường tham vấn doanh nghiệp từ quá trình xây dựng chính sách.

“Khi xây dựng Luật Hải quan 2014, các nghị định, thông tư hướng dẫn… chúng tôi nhận thấy sự chủ động, hợp tác của ngành Hải quan trong thảo luận, lấy ý kiến của doanh nghiệp”, Phó Tổng Thư ký VCCI dẫn chứng.

Tiếp đó là việc chủ động cung cấp thông tin cho cộng đồng doanh nghiệp đã được thực hiện sâu, rộng trong toàn ngành Hải quan. Đây là việc làm hết sức quan trọng bởi có nhiều doanh nghiệp FDI, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa có điều kiện để tiếp cận được nhiều nguồn thông tin.

Kết quả khảo sát doanh nghiệp do VCCI thực hiện cho thấy tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá việc dễ dàng tiếp cận thông tin trong lĩnh vực hải quan ngày càng tăng cao. Việc tiếp cận thông tin qua nhiều kênh từ cổng thông tin điện tử của Tổng cục Hải quan, các cục hải quan địa phương đến các lớp đào tạo, tập huấn…

Ông Đậu Anh Tuấn (thứ 2 bên phải sang) tham gia thảo luận tại Diễn đàn. Ảnh: T.Bình.

Điểm nổi bật thứ ba được ông Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh là việc tháo gỡ, giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp.

“Quá trình hoạt động của doanh nghiệp chắc chắn có khó khăn, vướng mắc. Tôi thấy dấu ấn đậm nét là việc cơ quan Hải quan đã tổ chức hội nghị đối thoại để cùng doanh nghiệp thảo luận, lắng nghe, tháo gỡ khó khăn. Điều này đã trở thành nếp sinh hoạt thường kỳ, rất thực chất. Không chỉ đối thoại ở cấp độ quốc gia tại các thành phố lớn như Hà Nội hay TPHCM, những năm gần đây, Tổng cục Hải quan và VCCI đã phối hợp tổ chức theo cấp vùng ở các vùng kinh tế trọng điểm. Ngoài ra, các cục hải quan địa phương cũng đã tổ chức nhiều cuộc đối thoại”, ông Đậu Anh Tuấn nói.

Một điểm nhấn nữa chính là khảo sát sự hài lòng của cộng đồng doanh nghiệp. VCCI đã tổ chức 9 cuộc khảo sát cộng đồng doanh nghiệp để đánh giá sự hài lòng về cơ quan Hải quan. Điều này cho thấy sự cầu thị của cơ quan Hải quan, bởi ngoài việc khảo sát về những vấn đề tích cực, VCCI cũng khảo sát cả về sự phiền hà doanh nghiệp gặp phải, về những chỉ số nhạy cảm…

Cần sự cải cách của các bộ ngành khác

Bày tỏ nhiều ấn tượng về những cải cách, tạo thuận lợi trong thời gian vừa qua, nhưng ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, ngành Hải quan còn nhiều không gian để cải cách mạnh mẽ hơn nữa.

Theo Phó Tổng Thư ký VCCI, việc áp dụng hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS đã giúp rút ngắn thời gian thông quan rất nhiều. Nhưng, việc giảm thời gian thông quan không chỉ là công việc của riêng ngành Hải quan mà còn liên quan đến nhiều bộ, ngành, trong đó có thủ tục kiểm tra chuyên ngành.

Hiện nay, thủ tục kiểm tra chuyên ngành chưa có sự đồng đều giữa các cơ quan và doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn. Hiện nay, đã có Cổng thông tin một cửa quốc gia nhưng sự liên thông và chia sẻ thông tin giữa các bộ, ngành chưa thực sự tốt. Nhiều nơi doanh nghiệp vẫn phải thực hiện thủ tục trực tiếp.

“Ngành Hải quan đã có sự tiến bộ trong cung cấp dịch vụ công trực tuyến, nhưng chúng tôi kỳ vọng có sự chuyển đổi đồng đều hơn. Trong đó vai trò chủ trì của ngành Hải quan là hết sức quan trọng, cùng với đó là sự chung tay của các bộ, ngành liên quan”, ông Đậu Anh Tuấn đề xuất.

Ngoài ra, cùng với việc thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý nhà nước về hải quan, ngành Hải quan nên có nhiều giải pháp để tạo thuận lợi hơn nữa cho doanh nghiệp tuân thủ tốt pháp luật.