Bản dịch mới và bài thơ cũ
Gần đây, dư luận xôn xao về bài thơ “Nam quốc sơn hà” được sử dụng bản dịch mới trong cuốn Ngữ Văn lớp 7 tập 1 của NXB Giáo Dục. Không mấy người Việt Nam không biết bài thơ được tương truyền của Lý Thường Kiệt với nguyên văn chữ Hán phiên âm quốc ngữ, như sau: “Nam quốc sơn hà Nam đế cư. Tiệt nhiên định phận tại thiên thư. Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm. Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư”. Theo nhiều giai thoại được ghi lại, nhờ bài thơ này mà quân ta đã được nâng đỡ sĩ khí để đánh tan quân Tống trên sông Như Nguyệt. Không chỉ được xưng tụng như một bài thơ thần, “Nam quốc sơn hà” còn được xem là bản Tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta.
Bản dịch phổ biến nhất của “Nam quốc sơn hà” được nhiều người nhớ: “Sông núi nước Nam vua Nam ở. Rành rành định phận tại sách trời. Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm. Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời”. Việc áp dụng bản dịch khác của Lê Thước – Nam Trân trong sách giáo khoa mới: “Sông núi nước Nam vua Nam ở. Vằng vặc sách trời chia xứ sở. Giặc dữ cớ sao phạm đến đây. Chúng mày nhất định phải tan vỡ”, đã tạo ra những ý kiến trái chiều về tiếp nhận cũng là điều dễ hiểu!
Xưa nay, nguyên tắc để có một bản dịch hoàn hảo dựa trên ba tiêu chí tín- đạt- nhã. Dịch thơ là công việc cực kỳ khó khăn. Nhất là dịch từ chữ Hán sang chữ quốc ngữ, phải đối diện với sự phức tạp của chữ tượng hình. Ngữ âm của chữ Hán đọc theo kiểu người Việt luôn có những đặc điểm gợi tả riêng, mà bất kỳ bản dịch quốc ngữ nào cũng rất khó so sánh được! Do đó, để tìm một bản dịch cực chuẩn cho “Nam quốc sơn hà” không hề đơn giản!
Giá trị của “Nam quốc sơn hà” không thể lung lay, dù có thêm hàng trăm hay hàng ngàn bản dịch khác nhau. Tuy nhiên, bản dịch cũ đã rất quen thuộc với nhiều thế hệ người Việt, không nên “cải cách” bằng bản dịch mới trong sách giáo khoa của hai dịch giả Lê Thước – Nam Trân.
Nếu muốn giúp học sinh hiểu rõ hơn và hiểu sâu thêm “Nam quốc sơn hà”, chỉ nên cung cấp ngữ nghĩa của bài thơ gốc, chứ không cần cung cấp thêm bản dịch!
Tin liên quan
HLV Trương Việt Hoàng: “Mourinho Việt Nam” và thử thách cực đại trong năm 2021
10:23 | 31/12/2020 Giải trí
2020 – một năm nhiều mất mát của showbiz Việt
08:28 | 31/12/2020 Giải trí
Thời trang thế giới 2020: Thoát khỏi lối mòn để vượt qua khủng hoảng hậu Covid-19
09:08 | 30/12/2020 Giải trí
Top 10 cầu thủ săn bàn tốt nhất năm 2020: Ibrahimovic và Messi “hít khói” Ronaldo
09:07 | 30/12/2020 Giải trí
Ronaldo vượt qua Messi để giật giải “Cầu thủ xuất sắc nhất thế kỷ”
12:23 | 28/12/2020 Giải trí
Thu Hà phía "Hướng dương ngược nắng"
08:15 | 28/12/2020 Giải trí
Dư âm ĐT Việt Nam 2-2 U22 Việt Nam: Điểm sáng Quang Hải, nỗi lo hàng phòng ngự
08:03 | 28/12/2020 Giải trí
Những sự kiện thể thao nổi bật của năm 2020
07:41 | 28/12/2020 Giải trí
Nhiều nghệ sỹ hàng đầu tham gia đêm nhạc "Quy Nhơn Ngày xanh nắng"
21:46 | 27/12/2020 Giải trí
Top 10 thương vụ chuyển nhượng gây ấn tượng nhất năm 2020
15:21 | 26/12/2020 Giải trí
FIFA phân bổ suất dự World Cup nữ 2023: Thử thách cực lớn cho ĐT nữ Việt Nam
15:56 | 25/12/2020 Giải trí
Tiềm năng phát triển thể thao điện tử tại Việt Nam còn rất lớn
15:47 | 25/12/2020 Giải trí
Chuyển đổi số trong thể thao: Xu hướng phát triển tất yếu
13:17 | 24/12/2020 Giải trí
Tin mới
Cử tri hỏi Ngân hàng Nhà nước làm gì khi người vay vốn bị “cưỡng ép” mua bảo hiểm?
Ngành Hải quan chủ động quản lý thương mại điện tử xuyên biên giới
Cần phương thức quản lý thuế thúc đẩy hộ kinh doanh phát triển
Doanh nghiệp xứ Basque tìm cơ hội hợp tác tại Việt Nam
Bộ Tài chính công khai 326 dự án giải ngân đầu tư công dưới 30% kế hoạch
Chương trình Chuyển động Hải quan kỳ 3 tháng 9/2024
10:51 | 03/10/2024 Hải quan
(Infographic): 10 cục Hải quan có số thu ngân sách lớn
10:10 | 28/09/2024 Infographics
(LONGFORM) Chung tay đưa hàng hoá xuất khẩu vùng Đông Nam Bộ bay xa
16:49 | 19/09/2024 Megastory/Longform
Podcast Hải quan Online tổng hợp tuần 3 tháng 9/2024 (từ ngày 9/9 đến 15/9/2024)
08:54 | 16/09/2024 Multimedia
(INFOGRAPHICS): Hơn 130 tỷ USD kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam - Trung Quốc
09:19 | 14/09/2024 Infographics