Lực lượng Quản lý thị trường Hà Nội bắt giữ 1 vụ vận chuyển thực phẩm bẩn hồi tháng 4 vừa qua. Ảnh: H.Nụ.

“Nóng” từ biên giới

Do đặc điểm địa lý với đường biên giới dài, nhiều đoạn qua rừng, núi nhiều đường mòn, lối mở qua lại... nên địa bàn này thường được các đối tượng lợi dụng để buôn lậu, vận chuyển hàng giả, hàng cấm, hàng kém chất lượng, hàng không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Báo cáo của đoàn công tác cho rằng: Tình trạng buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới diễn biến rất phức tạp. Các chủ đầu nậu (Việt Nam) sang Trung Quốc đặt mua hàng, sau đó giao khoán cho các đối tượng vận chuyển lậu từ bên kia biên giới về tận kho của đầu nậu. Các đối tượng sau khi nhận được hàng thì tổ chức lôi kéo một số bộ phận cư dân biên giới đang gặp khó khăn về việc làm, cùng lao động tự do từ các địa phương khác đến gánh, vác vận chuyển qua các đường mòn biên giới rồi vận chuyển sâu vào nội địa.

Và thực trạng này không chỉ diễn ra ở địa bàn biên giới thuộc tỉnh Lạng Sơn mà còn diễn ra ở các tỉnh biên giới khác như Quảng Ninh, Cao Bằng, Lào Cai....

Đồng loạt “siết”

Tình trạng “nóng bỏng” đến mức đầu năm 2013, Chính phủ đã cho triển khai Đề án Phòng ngừa, ngăn chặn vận chuyển và kinh doanh gia cầm, sản phẩm gia cầm NK trái phép (gọi là đề án 2088) yêu cầu các bộ, ngành địa phương cùng phải ‘xúm tay” vào thực hiện.

Để triển khai đề án này, Tổng cục Hải quan đã ban hành 5 văn bản chỉ đạo hướng dẫn các đơn vị Hải quan địa phương tăng cường kiểm tra, kiểm soát và xử lý nghiêm các hành vi buôn lậu, vận chuyển gia cầm, sản phẩm gia cầm NK trái phép; tiến hành các nghiệp vụ kiểm soát, xác định phương thức thủ đoạn, đường dây, ổ nhóm, đối tượng buôn bán, vận chuyển trái phép gia cầm, sản phẩm gia cầm trên địa bàn hoạt động hải quan để xây dựng kế hoạch đấu tranh có trọng điểm, hiệu quả.

Kết quả đã phát hiện và bắt giữ 53 vụ vi phạm hàng hóa gồm 157.210 con gia cầm giống; 23.170 kg thịt gia cầm; 22.200 quả trứng gia cầm; 302.618 kg chân cánh, gà đông lạnh; 50 kg thịt vịt đông lạnh, 40 kg thịt gà cay....

Bộ Công Thương đã ban hành tới 76 văn bản trong đó tập trung “nâng cao” hệ thống kiểm tra, kiểm soát từ biên giới về nội địa, đặc biệt là vai trò kiểm tra, kiểm soát tại Trạm Kiểm soát liên hợp.

Cơ quan Quản lý thị trường 19 tỉnh thành phố đã kiểm tra, xử lý 719 vụ, phạt hành chính 1.204 triệu đồng, tịch thu 17. 673 kg gà lông, 123.797 kg gà thịt; 537.628 quả trứng; 33.559 kg phụ phẩm gia cầm; 349.418 con gà giống; 8.076 kg và 7.185 con vịt con; 10.959 kg chim trĩ.

Cũng tương tự như vậy Bộ Công an đã ban hành 38 công điện, văn bản, kế hoạch để triển khai đề án này. Theo đó cơ quan Công an đã rà soát và lập danh sách 143 đối tượng trong đó 118 đối tượng đã ngừng hoạt động, 25 đối tượng còn lén lút hoạt động, tập trung chủ yếu tại Lạng Sơn (19 đối tượng), Cao Bằng (3 đối tượng), Bắc Giang (3 đối tượng). Cơ quan công an cũng phát hiện và bắt giữ 500 vụ vận chuyển, kinh doanh gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập lậu.

Các cơ quan khác như Bộ Quốc phòng, Bộ Y tế và đặc biệt là các địa phương như Hà Nội, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Bắc Giang, Lào Cai... cũng đều “đồng loạt” ban hành các văn bản chỉ đạo triển khai thực hiện đề án.

Vẫn còn khó khăn

Phát biểu tại cuộc họp (tháng 8) của Ban chỉ đạo liên ngành Trung ương về vệ sinh an toàn thực phẩm trong thời gian qua, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cho rằng với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Chính phủ và sự vào cuộc tích cực của các bộ, ngành, địa phương, sự đồng thuận của xã hội, công tác đảm bảo vệ sinh an toàn vệ sinh thực phẩm đã đạt được kết quả khả quan. Tình trạng vận chuyển, kinh doanh gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập lậu đã giảm và cơ bản được ngăn chặn, đẩy lùi; các đường dây lớn đã ngừng hoạt động hoặc không còn công khai, trắng trợn như trước.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng cho rằng công tác đảm bảo an toàn thực phẩm vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Tình hình nhập lậu, vận chuyển kinh doanh gia cầm, sản phẩm gia cầm nhỏ lẻ vẫn diễn ta tại một số địa bàn giáp biên giới thuộc tỉnh Lạng Sơn, Cao Bằng, Lào Cai, Quảng Ninh...

Tổng hợp báo cáo về vấn đề này Bộ Công Thương đã đưa ra hàng loạt những khó khăn, vướng mắc như: Phương thức, thủ đoạn của các đối tượng buôn lậu rất tinh vi, liên tục thay đổi; Biên chế của các lực lượng chức năng tại các địa phương còn ít, trong khi địa bàn rộng; Kinh phí, phương tiện kỹ thuật phục vụ công tác tuần tra, phát hiện còn thiếu và chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra; Kinh phí tiêu hủy rất tốn kém; Việc phân biệt gia cầm NK trái phép với gia cầm thải loại sản xuất trong nước rất khó khăn...

Vì vậy bên cạnh các kiến nghị, đề xuất, cơ quan này còn cho rằng công tác phòng ngừa, ngăn chặn vận chuyển và kinh doanh gia cầm, sản phẩm gia cầm NK trái phép cần được các bộ, ngành, địa phương triển khai thường xuyên, sâu rộng, không lơi là.

Nguyễn Hà