PGS. Nguyễn Duy Thịnh

Chưa biết thông tin trên đúng đến đâu, song lập tức khiến người tiêu dùng hoang mang không biết nên chọn tiêu dùng sản phẩm nào, bản thân các doanh nghiệp sản xuất cũng gặp khó. Vậy trách nhiệm của cơ quan công bố kết quả này ra sao? Phóng viên Báo Hải quan đã có cuộc trao đổi với PGS. Nguyễn Duy Thịnh - Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội.

Trước những thông tin về hàm lượng thạch tín trong nước mắm vừa được công bố, với tư cách là một chuyên gia về công nghệ thực phẩm, ông đánh giá thông tin này như thế nào?

Đã là nước mắm, phải có thạch tín, quan trọng đó là thạch tín hữu cơ (vô hại) hay thạch tín vô cơ (có hại). Nếu đưa một thông tin nước mắm có thạch tín hữu cơ ra để cảnh báo về chất lượng nước mắm là việc làm không mang lại ý nghĩa gì vì đó là việc không cần thiết. Tôi cho rằng, việc Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng công bố thông tin như vừa qua chưa rõ ràng khiến người sản xuất gặp khó trong việc tiêu thụ sản phẩm, người tiêu dùng cũng hoang mang tột độ khi không biết sử dụng sản phẩm nào, vì nhìn đâu cũng thấy sản phẩm chứa thạch tín.

Vậy theo ông thông tin này sẽ tác động như thế nào đến thị trường nước mắm Việt Nam?

Để đưa ra một kết luận về tính an toàn hay không an toàn của thực phẩm, các nhà nghiên cứu, các viện kiểm nghiệm thực phẩm phải phân tích nhiều lần trên nhiều mẫu khác nhau, nếu thấy lặp lại con số thống kê nhiều lần mới được công bố, còn nếu số lượng các mẫu chứa chất vượt ngưỡng cho phép chiếm tỷ lệ quá nhỏ đó có thể là sự trùng hợp ngẫu nhiên, chưa nói lên đầy đủ bản chất vấn đề. Thông tin được Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng đưa ra khiến người dân hoang mang, khiến nhiều người có khả năng không dám ăn nước mắm, còn người làm nước mắm thì không biết bán nước mắm cho ai. Bản thân doanh nghiệp sau khi thông tin được nêu ra chắc chắn việc tiêu thụ sản phẩm sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Một hai ngày, ảnh hưởng sẽ nhỏ nhưng nếu kéo dài, thiệt hại gây ra sẽ vô cùng lớn, khiến doanh nghiệp có thể đứng trước nguy cơ phá sản.

Đang có một luồng dư luận cho rằng khi mà nước mắm có độ đạm càng cao nhiễm thạch tín càng cao, nên họ từ chối sử dụng nước mắm độ đạm cao (nước mắm sản xuất theo phương thức truyền thống) mà quay về nước mắm công nghiệp. Quan điểm của ông về vấn đề này thế nào?

Hiện nay, ta đang bị nhầm lẫn giữa khái niệm nước mắm truyền thống và nước mắm công nghiệp và cho rằng nước mắm công nghiệp có hại. Điều này hoàn toàn không đúng bởi nước mắm công nghiệp là nước mắm được sản xuất theo xu thế hiện đại, phù hợp với sự phát triển của khoa học công nghệ để đáp ứng nhiều hơn như cầu của người tiêu dùng. Nước mắm truyền thống là nước mắm theo phương pháp truyền thống, chắt lọc tinh túy từ cá biển của người dân từ ngàn đời nay. Chính vì vậy hai loại nước mắm đều có ưu điểm riêng, không thể khẳng định nước mắm công nghiệp có hại và ngược lại nước mắm truyền thống vô hại, bởi nếu là truyền thống mà sản xuất “nhập nhèm”, không tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật, không đảm bảo an toàn thực phẩm thì cũng không phải là sản phẩm chất lượng.

Vậy theo ông, nếu vội vàng công bố thông tin về an toàn thực phẩm cơ quan đó phải ứng xử ra sao để đảm bảo quyền lợi của doanh nghiệp và người tiêu dùng, thưa ông?

Có sai phải nhận, phải sửa và khắc phục những hậu quả gây ra, điều đó được quy định rất rõ trong Luật An toàn thực phẩm. Dù đó là cơ quan quản lý Nhà nước hay người dân. Với những phát ngôn về tính an toàn của thực phẩm hay bất kỳ một thông tin nào về sản phẩm của doanh nghiệp, nếu là phát ngôn mang tính kết luận, có gắn với trách nhiệm thì bản thân cơ quan đó phải chịu trách nhiệm, tùy từng mức độ mà các cơ quan thực thi pháp luật có thể kiến nghị biện pháp xử lý. Bản thân doanh nghiệp, nhà sản xuất liên quan nếu họ thấy thông tin đó gây bất lợi, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh, họ có quyền khởi kiện cơ quan đó. Song nếu DN không làm gì cả, mặc nhiên chấp nhận và không lên tiếng, khi ấy cơ quan thực thi pháp luật sẽ không có căn cứ để xử lý.

Xin cảm ơn ông!