BRICS Pay – ý tưởng về hệ thống thanh toán thay thế SWIFT đang khiến phương Tây lo ngại.

Tháng 10/2024, Nhóm các nền kinh tế mới nổi BRICS đã tổ chức Hội nghị thượng đỉnh lần thứ 16 tại thành phố Kazan của Nga. Hội nghị lần này có sự tham gia của nhiều thành viên mới, bên cạnh 5 quốc gia ban đầu của BRICS là Nga, Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil và Nam Phi. Trong tuyên bố chung vào cuối hội nghị thượng đỉnh, các thành viên BRICS đã khuyến khích "tăng cường mạng lưới ngân hàng đại lý trong BRICS và cho phép thanh toán bằng tiền tệ địa phương theo Sáng kiến thanh toán xuyên biên giới BRICS". Sáng kiến này còn được gọi là BRICS Pay, là một hệ thống nhắn tin thanh toán độc lập và phi tập trung, được lên kế hoạch để các quốc gia BRICS giao dịch với nhau thông qua loại tiền tệ của riêng họ.

BRICS Pay lần đầu tiên được đề xuất vào năm 2018, như một giải pháp để các quốc gia đang phát triển giao dịch với nhau tốt hơn. Đến hội nghị thượng đỉnh năm 2022, BRICS Pay mới được xem là công cụ có khả năng giúp bỏ qua mạng lưới SWIFT - tiêu chuẩn giao dịch ngân hàng xuyên biên giới được công nhận quốc tế và là một trong những trụ cột chính của các lệnh trừng phạt mà phương Tây áp dụng đối với Nga.

Kể từ khi xung đột Nga – Ukraine bùng phát, các lệnh trừng phạt được áp dụng khiến Nga gặp khó khăn trong giao dịch với các đồng minh, vì nước này bị cấm sử dụng SWIFT hoặc đồng USD. Vì vậy, Nga ủng hộ mạnh mẽ nhất cho BRICS Pay. Các thành viên khác của BRICS xem đây là một kênh để một ngày nào đó đạt được mục tiêu phi đô la hóa, giải phóng khỏi sự thống trị tài chính của Mỹ.

BRICS không chỉ có động cơ mạnh mẽ để tạo ra mạng lưới, tránh các lệnh trừng phạt của phương Tây, mà họ còn có sẵn cơ sở hạ tầng cần thiết để xây dựng. Mạng lưới Mir của Nga, giao diện thanh toán hợp nhất của Ấn Độ và nền tảng thanh toán trực tuyến WePay cùng AliPay của Trung Quốc đóng vai trò là nền tảng vững chắc để tạo ra BRICS Pay.

Kế hoạch cho BRICS Pay là sử dụng công nghệ của UPI và WePay, bao gồm ví kỹ thuật số, thanh toán bằng mã QR và một khuôn khổ liên kết trực tiếp với các ngân hàng địa phương. Điều này sẽ cho phép các quốc gia giao dịch bằng đồng tiền của riêng họ, tránh sử dụng USD. Ngoài ra, cũng có khả năng cao là BRICS Pay sẽ sử dụng công nghệ blockchain.

Hiện tại, BRICS Pay vẫn chỉ là một ý tưởng. BRICS vẫn còn một chặng đường dài phía trước. Đồng USD vẫn được sử dụng trong 80% các giao dịch thương mại toàn cầu và SWIFT xử lý 150.000 tỷ USD giá trị giao dịch mỗi năm. Các thành viên BRICS mở rộng hiện chiếm 35,4% nền kinh tế thế giới và khoảng 45% dân số toàn cầu. Nếu BRICS Pay có thể trở thành hiện thực, công cụ này sẽ định hình lại hệ thống tài chính toàn cầu, mang lại lợi thế mạnh mẽ cho BRICS.