Cải cách TTHC trong lĩnh vực hải quan thời gian qua được cộng đồng DN đánh giá cao. Trong ảnh: Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan CK Móng Cái- Quảng Ninh. Ảnh: Q.H

Ghi nhận bước đầu

Theo đánh giá của bà Nguyễn Thị Hải Thanh, Phó Tổng Giám đốc Hapro (Tổng Công ty Thương mại Hà Nội), trong những năm vừa qua, TTHC của ngành Hải quan có sự cải cách rõ rệt. Bắt đầu từ năm 2005, ngành Hải quan đã thực hiện thí điểm việc khai báo hải quan điện tử, công tác này giúp cho DN rút ngắn được thời gian làm thủ tục hải quan. Việc khai báo hải quan điện tử cũng được ngành Hải quan cải cách phù hợp với công tác thực tế trong từng giai đoạn.

“Từ năm 2014 ngành Hải quan áp dụng khai báo hải quan điện tử theo hệ thống VNACCS/VCIS. Các DN XNK cũng đã được các chi cục Hải quan tập huấn trước. Khi khai hải quan trên hệ thống VNACCS/VCIS máy tính tự phân luồng 24h/7ngày chỉ trong vòng 3-5 giây nên DN nhận kết quả rất nhanh. Nhờ đó mà việc thông quan hàng hóa của DN đã trở nên thuận lợi, nhanh chóng, giúp DN tiết kiệm thêm thời gian trong quá trình XNK của đơn vị mình, từ đó góp phần hỗ trợ đẩy mạnh hoạt động kinh doanh của DN với các đối tác nước ngoài” - bà Thanh cho biết.

Theo bà Phùng Thị Dưỡng, Phó Phòng XNK Công ty TNHH NTS VINA (Vĩnh Phúc), DN NTS VINA chuyên NK linh kiện điện tử, lắp ráp chíp điện tử theo đơn hàng của nước ngoài, từ khi áp dụng hệ thống VNACCS/VCIS, thủ tục XNK được thực hiện qua hệ thống mạng kết nối máy tính rất nhanh. Mỗi tuần DN mở khoảng 10 tờ khai NK, thời gian nhận được thông báo kết quả xử lí tờ khai từ cơ quan Hải quan chỉ khoảng 3-5 giây từ khi người khai hoàn thành tờ khai điện tử và gửi lên hệ thống. Mặt hàng của NTS VINA cũng không thuộc diện phải nộp thuế nên toàn bộ thủ tục XNK hàng hóa hiện nay thực hiện theo VNACCS/VCIS được bà Phùng Thị Dưỡng đánh giá là thuận lợi và nhanh chóng.

Cùng chung nhận định về những nỗ lực bước đầu của ngành Hải quan, ông Phan Thông, Tổng Thư ký Hiệp hội Chủ hàng cho rằng, trong thời gian vừa qua, cải cách TTHC trong lĩnh vực hải quan cũng có bước tiến khá rõ rệt. Một là thời gian được đẩy nhanh lên. Hai là khả năng kiểm soát phía chủ hàng hay phía cơ quan Hải quan trong quá trình thông quan cũng tốt hơn. Nhất là trong thời gian vừa qua áp dụng khai hải quan theo VNACCS/VCIS đã tạo điều kiện thuận lợi rõ rệt cho DN trong quá trình thông quan.

Vẫn còn những tồn tại

Tuy nhiên, ông Phan Thông cho rằng, trong quá trình rút ngắn thời gian làm thủ tục hải quan, đòi hỏi phải phối hợp với các bộ, ban, ngành và cơ quan Hải quan cũng chỉ là một trong các đầu mối. Đây là thực trạng đang tồn tại, nhiều lúc thủ tục bị ảnh hưởng do các khâu không phối hợp được với nhau, kể cả từ các văn bản pháp quy để quyết định thủ tục diễn ra như thế nào hay thời hạn khi các bên cùng tham gia vào quá trình thông quan cho chủ hàng. “Tôi băn khoăn là ai, đơn vị, cơ quan nào sẽ là đầu mối đứng ra đảm bảo, chỉ đạo được tất cả các bộ, ban, ngành để cùng hợp sức làm công việc này. Nếu để mỗi một bộ, ngành nào đó đứng ra, chỉ tham gia vào một khâu, tôi nghĩ công tác cải cách TTHC sẽ rất khó và kéo dài thời gian” - ông Thông nói.

Còn theo bà Nguyễn Thị Hải Thanh, bên cạnh những kết quả tích cực đạt được khi triển khai thủ tục hải quan điện tử, do hệ thống VNACCS/VCIS mới nên quá trình triển khai vẫn còn tồn tại một số vướng mắc, dẫn đến các DN XNK gặp một số khó khăn trong thủ tục hải quan. Đơn cử như một số tờ khai của Hapro được phân luồng chưa phù hợp với tính chất, chủng loại mặt hàng do kết quả quản lý rủi ro chưa hoàn toàn chính xác.

Ngoài ra, bà Thanh cho biết thêm, trong hệ thống khai báo hải quan VNACCS/VCIS có nhiều mục yêu cầu DN khai báo không cần thiết như mục địa điểm lưu kho, mục này DN mất nhiều thời gian để hỏi hãng tàu xác định chính xác địa điểm lưu kho bởi có hãng tàu cho hạ container về một bãi thuộc một chi cục Hải quan quản lý, sau đó đưa container đó về một địa điểm xếp hàng thuộc chi cục khác quản lý, điều này hay gây nhầm lẫn cho DN khi khai báo.

Tại một cuộc hội thảo mới đây về cải cách thủ tục hải quan nhằm hướng đến thực hiện Hiệp định tạo thuận lợi thương mại trong WTO, đại diện các DN cũng quan tâm về một số cải cách thủ tục khác như DN ưu tiên, Cơ chế Hải quan một cửa quốc gia... Tại hội thảo, ông Âu Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Giám sát và Quản lý hải quan, Tổng cục Hải quan đã đưa ra một số chỉ tiêu của ngành Hải quan trong cải cách thời gian tới. Cụ thể, đến cuối năm 2015, thời gian kiểm tra hồ sơ là 2 giờ, thời gian kiểm tra hàng là 8 giờ, như vậy từ khi DN nộp tờ khai đến khi hoàn thành thông quan là 10-11 giờ. Những mục tiêu này đang được ngành Hải quan nỗ lực triển khai mọi giải pháp để đạt được trong thời gian tới.