ông Lưu Đình Phúc, Phó Cục trưởng Cục Báo chí (Bộ Thông tin và Truyền thông)

Nhiều ý kiến cho rằng công chúng đang ngày càng mất niềm tin vào báo chí. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào, thưa ông?

Hiện nay, báo chí ngoài các thông tin tích cực vẫn có những thông tin không chính xác, thiếu khách quan, thậm chí bịa đặt. Nguồn tin trên mạng phong phú, đa dạng làm cho báo chí khó khăn hơn trong việc thẩm định nguồn tin, đòi hỏi nhà báo phải tăng cường hơn trách nhiệm của mình trong việc viết bài, đưa bài viết ra công chúng. Trách nhiệm ở đây thể hiện ở việc người cầm bút phải nắm vững quy trình tác nghiệp, thẩm định kỹ nguồn tin. Khi đăng, phát cần cân nhắc tác động của thông tin đó đến các đối tượng.

Vừa qua, trước sức ép thông tin nhanh, cập nhật thường xuyên, cạnh tranh giữa các trang báo mạng, nên không ít cơ quan báo chí xem nhẹ khâu thẩm định nguồn tin. Nhiều thông tin đưa lên không chính xác, giật gân, câu khách, vi phạm thuần phong mỹ tục, xâm phạm đời tư, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự nhân phẩm của cá nhân, điều này làm giảm lòng tin của độc giả dành cho báo chí.

Ngoài ra, nhiều báo hiện đang trong tình trạng suy giảm lượng phát hành, thu nhập báo chí giảm, cho nên họ bằng mọi cách phải tìm ra nguồn thu ngoài việc bán báo. Nhiều phóng viên phải đi làm truyền thông quảng cáo. Ở các nước, quy tắc đạo đức nghề báo không cho phép người làm báo bị chi phối bởi kinh tế. Trong tòa soạn, bộ phận nội dung và quảng cáo hoàn toàn tách biệt nhau, tránh để tác động đến nội dung bài viết. Đáng tiếc là hiện nay một số cơ quan báo chí ở nước ta giao cho phóng viên vừa viết bài vừa đặt đề nghị quảng cáo.

Thực trạng này khiến nhiều DN bị báo chí đề nghị quảng cáo hoặc viết bài truyền thông. Khi không được thì đăng những thông tin này khác, dẫn đến các phản ứng. Cũng phải nhấn mạnh đó chỉ là một bộ phận thôi, còn đa phần báo chí đang làm tốt nhiệm vụ của mình.

Cục Báo chí có thường xuyên nhận được những phản hồi về nội dung các bài viết ảnh hưởng đến một đối tượng hay nhóm đối tượng cụ thể nào không hay là những bài viết có dấu hiệu vi phạm đạo đức báo chí, thưa ông?

Hàng tuần, Cục Báo chí nhận được rất nhiều đơn thư phản ánh, khiếu nại, tố cáo của người dân phản ánh nội dung thông tin báo chí đăng sai sự thật, họ muốn được bảo vệ quyền lợi chính đáng hợp pháp của họ, mong muốn báo chí đưa tin khách quan trung thực, không ảnh hưởng đến họ. Hàng năm, Bộ Thông tin và Truyền thông nhận khoảng 300-400 đơn thư phản ánh, khiếu nại báo chí. Ngoài ra, có nhiều phản ánh qua trao đổi trực tiếp, điện thoại, đến làm việc tại trụ sở.

Khi nhận được những thông tin khiếu nại như thế, quy trình giải quyết của Cục Báo chí như thế nào, thưa ông?

Quy trình này thực hiện theo những quy định pháp luật về báo chí, tổ chức, cá nhân có phản ánh khiếu nại tố cáo có quyền gửi trực tiếp ý kiến đến cơ quan báo chí và đề nghị cơ quan báo chí phải xem xét lại thông tin, nếu sai phải cải chính. Họ cũng có thể gửi thẳng đến cơ quan quản lý để phản ánh báo chí đang thông tin không khách quan hoặc sai sự thật về họ. Với trách nhiệm của cơ quan quản lý, thực hiện theo Luật Báo chí và các văn bản hướng dẫn, nếu đơn phản ánh có căn cứ xác đáng chứng minh cơ quan báo chí đăng sai sự thật, Cục Báo chí sẽ ra văn bản đề nghị báo cáo, và xử lý ngay nếu xác định được phản ánh của người dân là đúng. Trong trường hợp chưa xác định được đúng sai, theo quy định, Cục Báo chí vẫn chuyển đơn đến cơ quan báo chí, báo chí có trách nhiệm báo cáo, giải trình gửi Cục báo chí để Cục trả lời cá nhân, tổ chức có khiếu nại.

Mỗi năm có 300-400 đơn thư khiếu nại nội dung trên báo chí, vậy tỷ lệ xử lý, giải quyết các đơn thư này trong thực tế như thế nào, thưa ông?

Đây cũng là một vấn đề. Có những đơn thư kèm theo cả một hồ sơ rất dày. Để kết luận được, cơ quan chức năng phải tiến hành thanh tra hoặc có kết luận của cơ quan có thẩm quyền liên quan đến vụ việc người dân khiếu nại. Căn cứ vào đó thì Cục mới có cơ sở để xử lý. Thời gian qua, Cục Báo chí chủ yếu chuyển đơn để cơ quan báo chí báo cáo lại với cách thông tin hai chiều. Phần lớn bản giải trình báo cáo lại đều thể hiện cơ quan báo chí đang phản ánh có căn cứ. Với trách nhiệm của mình, Cục cũng căn cứ vào các chứng cứ, tài liệu do người dân, tổ chức cung cấp. Dựa vào đó, Cục đưa ra các hình thức xử lý khách quan, công tâm nhất, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp cho cả người dân cũng như các cơ quan báo chí.

Xin cảm ơn ông!