Tạo thuận lợi cho người nộp thuế, hỗ trợ doanh nghiệp là một trong những giải pháp trọng tâm để hoàn thành dự toán 2018. Ảnh: H.Vân.

Bám sát tiến độ

Theo nhận định của Bộ Tài chính, những tháng đầu năm 2018, GDP tăng trưởng 7,38%, là mức tăng cao nhất trong cùng kỳ 10 năm trở lại đây. Đây là một kết quả khá khả quan, tạo tiền đề cho kinh tế Việt Nam phát triển trong các quý tiếp theo. Cùng với đó, chỉ số CPI tháng 3/2018 giảm 0,27% so tháng 2/2018, đồng thời tăng 2,66% so cùng kỳ năm trước và tăng 0,97% so với tháng 12 năm trước. Trong tháng 3/2018, tổng trị giá XNK hàng hoá ước đạt 38,8 tỷ USD, tăng 36,8% so với tháng trước. Tính chung cả quý, tổng kim ngạch XNK hàng hóa cả nước ước tính đạt 107,32 tỷ USD, tăng 17,7% so với cùng kỳ năm trước. Cán cân thương mại hàng hóa của Việt Nam trong tháng 3/2018 ước tính thặng dư 800 triệu USD. Qua đó, nâng mức thặng dư thương mại của Việt Nam trong 3 tháng đạt 1,3 tỷ USD. Tất cả tổng hòa tạo ra những điều kiện rất thuận lợi cho công tác thu NSNN.

Tính chung trong quý I/2018, tổng thu NSNN đạt 308,48 nghìn tỷ đồng, bằng 23,4% dự toán, tăng 5,3% so cùng kỳ năm 2017. Trong đó: Thu nội địa đạt 253,1 nghìn tỷ đồng, bằng 23% dự toán, tăng 7,2% so cùng kỳ năm 2017. Không kể các khoản thu có tính chất đặc thù (thu tiền sử dụng đất, thu xổ số kiến thiết, thu cổ tức và lợi nhuận sau thuế của DNNN), số thu nội địa còn lại ước đạt 209 nghìn tỷ đồng, bằng 24,1% dự toán, tăng 10,9% so cùng kỳ năm 2017. Nhìn cụ thể có thể thấy, khu vực DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đạt 22,5% dự toán, tăng 8,7%; thuế Thu nhập cá nhân đạt 27,1% dự toán; các loại phí, lệ phí đạt 24,6% dự toán. Riêng thu từ khu vực kinh tế ngoài quốc doanh đạt 25,7% dự toán - tiến độ cao nhất trong các khoản thu trực tiếp từ hoạt động sản xuất - kinh doanh. Lý giải về số thu nội địa tích cực, theo Bộ Tài chính có nguyên nhân từ tăng trưởng kinh tế đạt cao và việc từ ngày 1/1/2018, toàn bộ số thu từ các DN cổ phần mà Nhà nước không nắm cổ phần chi phối được điều chỉnh hạch toán từ khu vực DNNN sang khu vực này. Tuy nhiên, việc điều chỉnh hạch toán thu này đã làm cho số thu từ khu vực DNNN chỉ đạt ở mức trung bình 21,5% dự toán. Bên cạnh đó, số thu nội địa đạt khá còn có nguyên nhân từ việc cơ quan Thuế đã tập trung triển khai công tác thu ngay từ đầu năm, rà soát, nắm chắc đối tượng, nguồn thu ngân sách trên địa bàn; kiểm tra việc kê khai thuế, quyết toán thuế của DN để thu đúng, thu đủ, thu kịp thời số phát sinh vào NSNN. Cũng theo Bộ Tài chính, ước tính cả nước có 49/63 địa phương thu nội địa đạt tiến độ dự toán (trên 24%), trong đó 32 địa phương thu đạt trên 26% dự toán; 43/63 địa phương thu cao hơn so cùng kỳ; 20 địa phương thu thấp hơn so cùng kỳ.

Đáng chú ý, thu từ dầu thô thực hiện trong quý I đạt khá so với tiến độ chung. Số thu là 13,2 nghìn tỷ đồng, bằng 36,9% dự toán. Sở dĩ số thu từ dầu thô đạt cao là do giá dầu thô trên thị trường thế giới từ cuối tháng 12/2017 đến nay duy trì ở mức khả quan; giá dầu thanh toán khoảng 67,2 USD/thùng, tăng 17,2 USD/thùng so với dự toán.

Trong quý I, số NSNN của toàn ngành Hải quan đạt 68.027 tỷ đồng, bằng 24,04% dự toán, đạt 23,2% chỉ tiêu phấn đấu, giảm 2,16% so với cùng kỳ 2017. Mặc dù kim ngạch XNK 3 tháng đầu năm tăng so với cùng kỳ năm trước, tuy nhiên, do ảnh hưởng từ các Hiệp định tự do thương mại FTAs và các chính sách mới trong năm 2018, số thu NSNN 3 tháng đầu năm 2018 giảm so với cùng kỳ năm trước.

Để hoàn thành nhiệm vụ thu NSNN năm 2018, nhóm giải pháp đầu tiên mà các đơn vị trong ngành Hải quan đã và đang triển khai là xây dựng chi tiết các giải pháp tạo thuận lợi cho DN, tập trung triển khai các đề án trọng tâm lớn của ngành: Đề án quản lý, giảm sát hải quan tại cảng biển, cảng hàng không; Đề án quản lý hàng gia công, sản xuất XK; Đề án thu thuế và thông quan 24/7… nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động XNK, hạn chế việc DN lợi dụng sơ hở chính sách để trục lợi… qua đó để tăng thu NSNN.

Trong công tác chống thất thu, vấn đề phân loại, áp dụng mức thuế cũng được các đơn vị hải quan chú trọng. Đồng thời tổ chức thu hồi nợ có khả năng thu hồi, không để phát sinh nợ, đặc biệt với các khoản nợ sau thanh tra, kiểm tra sau thông quan; xử lý các khoản nợ còn vướng mắc trong kiểm tra, thanh tra.

Nhiều rủi ro tiềm ẩn

Tuy có thuận lợi song trước mắt vẫn còn nhiều thách thức cũng như những rủi ro tiềm ẩn được dự báo sẽ tác động bất lợi đến phát triển kinh tế - xã hội và thực hiện nhiệm vụ tài chính - NSNN năm 2018. Đó là: Chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch gia tăng, đặc biệt ở một số đối tác thương mại lớn của Việt Nam; chính sách tiền tệ thắt chặt kết hợp với cuộc đua điều chỉnh chính sách ưu đãi thuế của nhiều nền kinh tế lớn đã và đang có tác động đến dòng vốn đầu tư quốc tế. Cùng với đó, ở trong nước, dư địa chính sách tài khóa không còn nhiều, trong khi nhu cầu nguồn lực cho đầu tư phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, thiên tai diễn biến khó lường,…

Chia sẻ về nỗ lực thực hiện nhiệm vụ thu của ngành Tài chính, ông Nguyễn Minh Tân, Phó Vụ trưởng Vụ NSNN, Bộ Tài chính cho biết: Căn cứ Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ, ngay từ đầu năm, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ký Quyết định số 16/QĐ-BTC ban hành Kế hoạch hành động để triển khai các nhiệm vụ thuộc ngành và lĩnh vực Bộ Tài chính được phân công quản lý, với 8 nhóm nhiệm vụ trọng tâm, 244 nhiệm vụ cụ thể; gồm 61 nhiệm vụ do Bộ Tài chính chủ trì và 183 nhiệm vụ phối hợp với các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương thực hiện. Trong đó, kế hoạch đã phân công công việc tới từng đơn vị, tổ chức thuộc và trực thuộc, với thời gian hoàn thành từng nhiệm vụ cụ thể trong năm. Một số đề án quan trọng Bộ Tài chính phải thực hiện có thể kể đến như: Phấn đấu tăng thu ngân sách 3% so với dự toán Quốc hội giao; tổ chức đánh giá tổng kết việc áp dụng cơ chế tài chính đặc thù đối với một số lĩnh vực, tiến tới giảm dần áp dụng cơ chế đặc thù đối với nhiệm vụ quản lý nhà nước; xây dựng báo cáo hạn mức vay nợ ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài giai đoạn 2018 - 2020,… Trên cơ sở kế hoạch hành động, Bộ Tài chính đã tập trung chỉ đạo các đơn vị tổ chức thực hiện quyết liệt, đảm bảo thời hạn đề ra của từng công việc, qua đó quyết tâm hoàn thành cao nhất mục tiêu, nhiệm vụ tài chính - NSNN năm 2018 đã được Quốc hội quyết định.

Để thực hiện mục tiêu thu NSNN năm 2018 tăng 3% so với dự toán Quốc hội giao, ngành Tài chính xác định phải phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, cấp ủy và chính quyền địa phương, động viên và tranh thủ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ của cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân để làm tốt công tác quản lý thu, chú trọng khai thác nguồn thu và mở rộng cơ sở thuế. Bên cạnh đó, cơ quan Thuế và Hải quan tiếp tục triển khai đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp tăng cường quản lý thu ngân sách ngay từ những ngày đầu, tháng đầu của năm 2018. Trong tổ chức thực hiện, sẽ tập trung đẩy mạnh chống thất thu, chuyển giá, buôn lậu, gian lận thương mại, trốn thuế; quyết liệt xử lý thuế nợ đọng, phấn đấu giảm tỷ lệ nợ đọng thuế xuống dưới 5% tổng thu NSNN...

Ngoài ra, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục cải cách thủ tục hành chính thuế, hải quan và kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, nhằm tạo thuận lợi cho người nộp thuế, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển sản xuất - kinh doanh, góp phần hoàn thành và vượt mục tiêu tăng trưởng kinh tế cả năm, từ đó đảm bảo nguồn thu cho NSNN.